Minor Financieel advies en ondersteuning Verzekeringen, week 3 particuliere verzekeringen

1. Minor Financieel advies en ondersteuningVerzekeringen, week 3particuliere verzekeringen W.H. Korthouwer w.h.korthouwer@hva.nl

2. Schadeverzekeringen voor de particulier • Woningen (opstallen) • Inboedel • Kostbaarheden • Motorrijtuigen • Aansprakelijkheid • Rechtsbijstand • Reisverzekering • Annuleringsverzekering • Zorgverzekeringen (in week 5) • Ongevallenverzekering

3. algemeen • Hoedanigheid als particulier, zakelijke hoedanigheid vaak beperkt of geheel niet gedekt! Belangrijk voor zelfstandigen en zzp-ers. • Gezinssituatie; alleenstaand, meerpersoonsof gezin met kinderen • Dekkingsgebied voor bepaalde onderdelen van belang; NL, Europa of Wereld

4. Mate van dekkingsniveau • Verzekeringsdekkingen in de loop der jaren voor bepaalde verzekeringen sterk uitgebreid, het aantal polisvoorwaarden is echter ook toegenomen • Twee soorten polis(voorwaarden): • Met name genoemde dekkingen (positieve opsomming); gedekte gevaren zijn benoemd en weinig uitsluitingen benoemd • Alle van buiten komende onheilen dekkingen (negatieve opsomming); alles is gedekt tenzij uitgesloten

5. opstalverzekering • Van belang voor woningbezitters en in mindere mate voor huurders en appartementseigenaren • Opstal is alles wat (nagel)vast met de grond is verbonden, bijv. zwevend parket is inboedel, vast verlijmd parket is opstal, Verbond heeft handvaten opgesteld wat opstal en wat inboedel is • Eerste opstalverzekering was een pure brandverzekering, daarna kwamen er dekkingen bij zoals storm, waterschade, inbraak en overige gevaren • Brandpolis is standaard Uitgebreide Gevaren Polis (UGV) geworden • Vrijwel alle UGV polissen van maatschappijen zijn qua basisvoorwaarden afgeleid van de beurspolisvoorwaarden. Zie VVNB (Vereniging Nederlandse Assurantiebeurs)

6. Vervolg opstalverzekering • Oude polissen kennen een UGV dekking, nieuwere polissen standaard vaak UGV+ of “AllRisks” (UGV++ / alle van buiten komende onheilen) • Voornaamste verschillen: UGV dekt minder eigen gebrek schades zoals hak- en breekwerk bij waterschade, bij UGV+ en UGV++ meestal wel gedekt. • UGV en UGV+ dekt geen gevolgschade indien deze niet is ontstaan als gevolg van een gedekt evenement. • UGV++ dekt geen gevolgschade indien deze is uitgesloten • Opstalschade huurders en appartementseigenaren (leden VVE) kunnen worden geclaimd bij resp. verhuurder en vereniging van eigenaren (VVE); dekking veelal slecht UGV en eigen risico per schade vanaf € 250

7. Verzekerd bedrag en premies opstalverzekeringen Verzekerd bedrag (meestal indexvolgend) o.b.v.: • Garantie tegen onderverzekering a.h.v. herbouwwaardemeter Verbond • Garantie tegen onderverzekering a.h.v. vaste taxatie of waardebepaling • Zonder garantie o.b.v. zelf opgegeven verzekerd bedrag* • Andere methodieken van maatschappijen zoals koppeling met kadaster Tarief in ‰ van herbouwwaarde hangt af van: • Inhoud in m3 en herbouwwaarde (excl.grond) van het pand • Oudbouw, bestaande bouw of nieuwbouw (bouwjaar) • Onderhoudstoestand, gerenoveerd of mate van onderhoud • Bouwaard van het pand; bijv. steen/hard of houten vloeren i.p.v. betonnen vloeren. • Postcodegebied • Preventiemaatregelen (leveren vaak een korting op) * Consument wordt gedeeltelijk beschermd met indexclausule, tot 25% afwijking met bouwindex

8. inboedelverzekeringen • Voor zelfstandig wonende • Mate van dekkingsniveau; zelfde methodiek als bij opstal • Verzekerd is de nieuwwaarde afhankelijk van ouderdom en gebruik • Audio/video/elektronische apparatuur behoren niet tot de inboedel maar zijn vaak tot een bepaald bedrag meeverzekerd; let op vaak te laag of slecht verzekerd op oudere polissen. Voordeliger om verzekerd bedrag voor audio/video te verhogen i.p.v. aanvulling met kostbaarhedenverzekering • Bagage in de auto vaak tot € 250 gedekt, mits uit het zicht of afgesloten Verzekerd bedrag (meestal indexvolgend) o.b.v.: • Garantie tegen onderverzekering a.h.v. inboedelwaardemeter Verbond of taxatie/waardebepaling. • Zonder garantie a.h.v. zelf opgegeven bedrag • Afwijkende methode van de verzekeraar

9. Premies inboedelverzekeringen Premie in ‰ van verz.bedrag zijn afhankelijk van: • Gegevens opstal • Postcodegebied; in grote steden beperkende voorwaarden t.a.v. diefstal/inbraak • Gezinssamenstelling, leeftijd, inkomen • Tarief varieert tussen 3,5‰ en 0,8‰

10. kostbaarheden • Kostbaarheden vaak beperkt en limitatief gedekt op de inboedel • Kunst, sieraden, geld, schilderijen, verzamelingen, beelden • Dekking • Alleen binnenshuis gedekt. Buitenshuis dekking of afwijkende dekkingen mogelijk met aparte evenementen/galerie kostbaarheden/kunstverzekering • Tarieven tussen 5‰ en 50‰

11. Aansprakelijkheid (AVP) • Risicoaansprakelijkheid is gedekt, geen schade met motorrijtuigen • Onrechtmatige daad art. 6.162BW is uitgesloten, tenzij ontstaan door minderjarige kinderen • Grensleeftijd aansprakelijkheid kinderen 14-15 jaar; ouder is aansprakelijk indien kan worden aangetoond dat de daad had kunnen worden belet art. 6:169BW • Aansprakelijk voor schade aan ondergeschikten zoals huishoudhulp of kinderoppas • Opzichtrisico (iets tijdelijk van een ander in bezit/beheer) en vriendendienst vaak beperkt gedekt of uitgesloten • Verzekerd bedrag standaard meestal standaard vanaf +/- 1 mln. Oude polissen vaak nog FL 500.000 dekking • Premie tussen € 20 en € 65 p/jr.

12. rechtsbijstand • Dekking voor juridische bijstand in natura (vaak limitatief), dus kosten voor jurist, advocaat, rechtbank • Geschillenregeling mogelijk • Dekking voor externe deskundigen belangrijk • Verschillende dekkingsvarianten van beperkt tot uitgebreid • Polis bestaat uit de volgende rubrieken: • Basis: consumentenrecht; bijv. geschillen na aankoop • Verkeer: geschillen als gevolg van verkeersongelukken, juridische bijstand gaat verder dan alleen poging tot verhalen van schade • Arbeid: juridische bijstand bij ontslag, reorganisatie en overige geschillen • Woning: geschillen rondom de woning zoals geschillen met buren, de gemeenteen aankoop/verbouwing • Fiscaal: geschillen met de fiscus of andere overheidsorganen (op meest uitgebreide dekking)

13. Vervolg rechtsbijstand • Wanneer van belang? Mensen boven een grensinkomen van +/- € 25.000 en onder de aanslaggrens in box 3 die geen recht hebben op gesubsidieerde rechtsbijstand. • Wachttermijn 3 maanden (niet bij verkeersongelukken), eigen risico in de vorm van een wachttijd waarop niet geclaimd mag worden • Franchise van € 450 (vanaf € 450 kan er een zaak worden ingediend), wel juridisch advies en ondersteuning onder dat bedrag • Premie voor een gezin tussen € 100 en € 300 p/jr.

14. reisverzekering • Eerste vereiste om aanspraak op een dekking te maken; er moet een geboekte reis en/of overnachting zijn geweest • Limitatieve dekkingen • Twee soorten: aflopende en doorlopende reisverzekering • Reisverzekering bestaat uit de volgende rubrieken • Bagage; basisdekking • Ongevallen • Gevaarlijke sporten • Automobilistenhulp • Geneeskundige kosten • Overige kostendekking

15. Vervolg reisverzekering • Vaak overlap met: • Pechhulp dekking op de autoverzekering of pechhulpdiensten zoals ANWB of Mondial • Geneeskundige kosten op de ziektekostenverzekering; afhankelijk van de gekozen aanvullende zorgverzekering; Convenant samenloop zorgverzekeringen/reisverzekeringen, uitgangspunt dat de eerst benaderde verzekeraar de schade in behandeling neemt en regres pleegt op de ander • Overlap op de ongevallenverzekering • Alleen op de meest uitgebreide inboedelverzekeringen overlap m.b.t. de bagagedekking Premie voor een doorlopende reisverzekering tussen € 5 en € 25 p/mnd (indicatie)

16. Verkeer; wettelijk kader verkeersverzekeringen

17. Wet aansprakelijkheids-verzekering motorrijtuigen (WAM) • Verplichteaansprakelijkheidsverzekering voor alle mechanisch voortbewogen rij- of voertuigen • Sinds 5e WAM richtlijn fors hogere bedragen • Zaakschade: minimaal € 1 mln. • Personenschade: minimaal € 5 mln. • Definitie motorrijtuig: • Motorrijtuig • Twee of meer wielen • Eigen mechanische krachtbron • Niet langs spoorstaven

18. Voorbeelden motorrijtuigen • Personenauto’s • Bussen • Vrachtauto’s • Brommers • Vorkheftrucks • Segway • Elobikevormt een uitzondering nl.: • Wel motorrijtuig echter géén verzekeringsplicht • Gedekt op de AVP? Uitsluiting op de AVP “schade met of door motorrijtuigen” • Geen dekking op de AVP, tenzij aparte clausule

19. Vervolg wam • Verzekeringsplicht; alle motorrijtuigen, ook in de schuur e.d, aan/afmelden bij RDW (iedere 30dgn controle), boete voor onverzekerd rijden • Beperkt aantal toegestane uitsluitingen zoals bij diefstal/geweldpleging, schade bij vervoerde zaken, schade geleden door bestuurder en deelname aan snelheidswedstrijden • Rechtstreeks vorderingsrecht • Waarborgfonds

20. Artikel 185 Wegenverkeerswet Kern: • Voor schade aan zwakkere verkeersdeelnemer • Risicoaansprakelijkheid bij eigenaar/houder • Ook voor rijgedrag van anderen: • Met toestemming • Zonder toestemming, behalve bij diefstal of joyriding Beroep op overmacht: • Als bestuurder absoluut foutloos heeft gereden • De bestuurder hoefde geen rekening te houden met fouten van het slachtoffer of medeweggebruikers, omdat deze onwaarschijnlijk waren • Op alles wat zich binnen het voertuig af speelt, kan GEEN beroep op overmacht zijn • arrest 30 maart 2007

21. Casco en aanvullende dekkingen Eigen schade aan het voertuig (=casco) kan worden verdeeld in: • Beperkt casco: brand, diefstal*, storm, glasschade • Volledig casco: alle van buiten komende onheilen, ook bij zelf veroorzaakte schade Aanvullende dekkingen: • Ongevallen inzittenden; uitkering vast bedrag (sommenverzekering) bij invaliditeit en overlijden • Schadeverzekering inzittenden • Verhaalsrechtsbijstand (beperkt) • Rechtsbijstand (uitgebreider) • Pechhulpen/of vervangend vervoer • Accessoires (niet oorspronkelijk ingebouwd) zoals een navigatie of radio

22. Premie autoverzekering Premie afhankelijk van o.a.: • Leeftijd • Schadeverleden bestuurder; aantal schadevrije jaren* • Postcodegebied • Soort auto: gewicht, merk/type, gewicht (bij WA), catalogus of dagwaarde (bij casco), type, kleur, motorvermogen, alarm (bij casco), aantal kilometers p/jr. en evt. overige factoren • Gekozen aanvullende dekkingen * Maximale korting 80% vanaf +/- 8-10 schadevrije jaren op WA en Casco (niet op aanvullende dekkingen)

23. ongevallenverzekering • Van oorsprong een oude verzekering, ontstaan doordat mensen werden blootgesteld aan ‘gevaarlijke werkzaamheden’. • Twee soorten ongevallenverzekeringen: particulier en collectief • Vaak gekoppeld aan levensverzekeringen • Sommenverzekering: bedrag ineens bij overlijden of arbeidsongeschiktheid als gevolg van een ongeval zoals omschreven in de polis

24. Dekking ongevallenpolis Dekking kan in vier onderdelen worden onderscheiden: • Rubriek A: bedrag ineens bij overlijden • Rubriek B: bedrag ineens of rente bij blijvende invaliditeit • Rubriek C: periodieke uitkering (veelal max. 1jr.) bij tijdelijke invaliditeit • Rubriek D: op basis van premier risque (=uitkering afhankelijk van gemaakte kosten) dekking voor geneeskundige kosten Premie is afhankelijk van gevarenklasse, gebaseerd op het beroep

25. levensverzekeringen Indeling levensverzekeringen: • Het moment dat de verzekering tot uitkering komt: • Bij leven of • Bij overlijden • De wijze waarop uitgekeerd wordt: • Een kapitaal ineens • Een periodieke uitkering (rente) ad. A: • Risicoverzekering, uitkering bij overlijden • Spaarverzekering, uitkering bij leven • Combinatieverzekering, uitkering bij leven of overlijden

26. kapitaalverzekeringen Soorten risicoverzekeringen: • Tijdelijke risicoverzekering, bijv. tot het einde van de looptijd van de aflossingshypotheek of pensioendatum. Uitkering niet zeker. • Levenslange risicoverzekering, bijv. als begrafenisverzekering in geld of als successieverzekering. Uitkering is zeker. • Risicoverzekering op vaste termijn, komt tot uitkering op vooraf afgesproken tijdstip na overlijden van verzekerde, bijv. als onderdeel van een gezinsvoorziening. Uitkering is zeker.

27. Vervolg kapitaalverzekeringen Soorten spaarverzekeringen: • Kapitaal bij leven, indien verzekerde op einddatum niet in leven is, keert de verzekeraar niets uit en heeft extra winst gemaakt op alle ontvangen premies • Kapitaal bij leven met restitutie, bij eerder overlijden van de verzekerde voor de einddatum ontvangt de verz.nemer alle betaalde premies o.b.v.: • 90% restitutie • 110% restitutie • Opgebouwde waarde • Opgebouwde waarde + rentevergoeding

28. Vervolg spaarverzekeringen • Gemengde verzekering; zowel een kapitaal bij leven als een vooraf gekozen kapitaal bij overlijden, bijv. als gezins- en oudedagsvoorziening of als aflossing van de hypotheek • Kapitaalverzekering op vaste termijn; uitkering op een bepaald tijdstip indien verzekerde in leven is of daarvoor is komen te overlijden (ofwel combi tussen kapitaalverzekering bij leven en de risicovastetermijnverzekering), bijv. als gezinsvoorziening of studieverzekering

29. renteverzekeringen Verschillende vormen: • Vaste rente • Lijfrente • Erfrente Vaste rente Voor de uitkering is het niet van belang of verzekerde wel of niet in leven is. Het tijdstip waarop de rente ingaat is meestal wel afhankelijk van leven of dood van de verzekerde.

30. Vervolg renteverzekeringen Lijfrenteverzekeringen kunnen worden verdeeld in: • Lijfrente op één leven (uitkering bij leven) • Nabestaandenlijfrente, lijfrente wordt uitgekeerd bij overlijden van de verzekerde ten behoeve van de nabestaande • Lijfrente op twee levens, lijfrente wordt uitgekeerd zolang de verzekerde en/of nabestaande in leven zijn/is. Specifieke lijfrentevormen zijn: • Direct ingaande levenslange lijfrente • Direct ingaande tijdelijke lijfrente • Uitgestelde levenslange lijfrente • Uitgestelde tijdelijke lijfrente

31. opbouw lijfrenteverzekeringen Kapitaalverzekeringen waaronder de lijfrenteverzekering kennen de volgende soorten van kapitaalopbouw: • Traditionele levensverzekering met garantie op einddatum; rendement is vooraf duidelijk o.b.v. rente (maatschappijwinst en/of staatsleningen) • Beleggingsverzekering, zie verder stencil WFT-leven, transparantie beleggingsverzekeringen PE 2008-2009

32. ‘woekerpolis’, wat is dat? • Naam bedacht door Tros Radar in 2006 • Teveel kosten en te weinig transparantie in beleggingsverzekering • Ongeveer 7 miljoen polissen in omloop • Schade bij de consument tussen 20 en 30 mld. • Vermogensdoel wordt in de meeste gevallen niet behaald • Aflossingen van hypotheken lopen gevaar • Lagere lijfrente uitkeringen voor de oudedag dan gepland • Veelal verbonden aan fiscale voorwaarden

33. Woekerpolis compensatie een ‘wassen neus’? Er wordt een compensatie gegeven indien de kosten tussen 2,25% en 3% over de belegde waarde zijn. De beleggingen in huisfondsen zijn echter vaak ondermaats qua prestaties en kennen teveel kosten. Tevens wordt er een compensatie gegeven bij schrijnende gevallen zoals bij het inteereffect waarbij de risicopremie de poliswaarde heeft ‘opgegeten’

34. Volgende week zorg- en inkomensverzekeringen Huiswerk week 4 Lezen/bestuderen: • H13.1 – 13.18 schade; zorgverzekeringen (tevens belang voor expats) • H11.1 – 11.10 schade; WIA aanvullingsverzekeringen • H11.23 – 11.29 schade; arbeidsongeschiktheidsverzekeringen