Minor financieel advies en ondersteuning pensioen Week 2 Opbouw van het inkomen

1. Minor financieel advies en ondersteuningpensioenWeek 2Opbouw van het inkomen W.H. Korthouwer w.h.korthouwer@hva.nl

2. Soorten pensioenregelingen In Nederland bouwt 90% van de werknemers een aanvullend pensioen op bij de werkgever. Welke soorten regelingen zijn er? • Defined benefit regelingen (uitkeringsovereenkomst): • Eindloonregeling; pensioen gebaseerd op het laatst verdiende inkomen (komt weinig meer voor) • Middelloonregeling; pensioen gebaseerd over het gemiddeld verdiende inkomen (komt verreweg het meeste voor, 91% van de deelnemers bij pensioenfondsen hebben deze regeling) • Definedcontribution regeling (kapitaalovereenkomst): Beschikbare premieregeling; de werkgever betaalt maandelijks namens de werknemer een premie aan een verzekeraar of een pensioenfonds die het geld belegt. Deze vorm is sterk in opkomst.

3. Pensioen uitkeringsovereenkomst grafisch

4. Pensioen premieregeling grafisch Beschikbare premieregeling middels sparen Beschikbare premieregeling middels beleggen.

5. Kenmerken eindloonregeling • Loonsverhogingen kunnen met terugwerkende kracht vanaf indiensttreding worden gebruikt voor pensioenopbouw, ook wel backservice verplichting • Keuze uit volledig of gedeeltelijke backservice verplichting • Maximaal 2% opbouw per jaar, bij 35 dienstjaren wordt maximaal 70% pensioen bereikt • Alleen vaste loonbestanddelen en structureel genoten toeslagen mogen worden meegenomen

6. Kenmerken middelloonregeling • Loonsverhogingen tellen pas mee vanaf het moment dat de werknemer deze ontvangt • Keuze uit zuiver middelloonsysteem of geïndexeerd middelloonsysteem • Maximaal 2,25% opbouw per jaar • Variabele looninkomsten mogen worden meegenomen voor de pensioenopbouw

7. Schema pensioenopbouw + VOORBEELD Bruto inkomen tot 65 jaar € 3.750 p/mnd, netto ongeveer € 2.500 p/mnd.

8. Vervolg pensioenopbouw voorbeeld Het pensioeninkomen vanaf 65 jaar: 1e pijler AOW samenwonend € 12.000 (afgerond) 2e pijler aanvullend pensioen € 22.400 3e pijler lijfrente - Totaal pensioeninkomen € 34.400 € 34.400 / € 45.000 = 76% v/h (laatstverdiende)inkomen. Bruto € 2.860 p/mnd, netto ongeveer € 2.300 p/mnd.

9. 1e pijler sociaal minimum Sociaal minimum als percentage van het wettelijk minimum loon: • Volledig gezin: 100% • Eenouder gezin: 90% • Alleenstaande: 70% Partner indien sprake van gemeenschappelijk huishouden

10. Uitvoering 1e pijler sociale voorzieningen Sociale Verzekeringsbank (SVB): • AOW: Algemene Ouderdomswet • ANW: Algemene Nabestaandenwet • AKW: Algemene Kinderbijslagwet Gemeentelijke Sociale Dienst: • TW: Toeslagenwet Scenario’s en van belang zijnde volksverzekeringen: • Langleven AOW • Vroegtijdig overlijden ANW • Arbeidsongeschiktheid geen • Werkloosheid geen

11. 2e pijler aanvullend pensioen

12. Wanneer is pensioen verplicht? • Pensioen is niet algemeen wettelijk verplicht • Op grond van CAO’s zijn pensioenregelingen vaak wel verplicht • De Wet verplichte beroepspensioenfondsen 2000 (Wet BPF 2000) geldt voor veel werknemers in Nederland • Vrije beroepsoefenaren zoals huisartsen zijn vaak op grond van de Wet verplichte beroepspensioenregeling (Wvb) wel verplicht aangesloten bij een pensioenfonds Indien de werkgever een pensioenregeling treft voor de werknemer(s), dan moet deze voldoen aan de Pensioenwet (PW). De werknemer dient dan volledig te worden geïnformeerd, waarvan de UPO (Uniform Pensioenoverzicht) een belangrijk document is.

13. Pensioendocumenten PW verplicht volgende documenten: • Startbrief; belangrijkste punten van pensioen voor werknemer • Pensioenreglement; uitgebreide informatie voorwaarden pensioen voor de werknemer • UPO; lopende deelnemers ontvangen deze jaarlijks, gewezen deelnemers elke vijf jaar Kijk op http://www.academicservice.nl/site/onderwijs/boeken/details/studenten.html?prod=20070523&type=8 voor voorbeelden van bovenstaande documenten. Voorbeeld UPO van het ABP

14. Beschikbare premieregeling Kenmerken: • De hoogte van de premie staat vast en niet de hoogte van het pensioen meestal niet • Hoe ouder hoe meer premie fiscaal beschikbaar mag worden gesteld • Vier fiscale staffels • Vanaf 1 januari 2015 mogen alleen nog netto staffels worden gebruikt (m.a.w. alleen OP als percentage en alle aanvullende zaken als werkelijke premie) Lees ook op blz. 26 van stap 1 uit boekje.

15. Staffels beschikbare premie Staffels: • Alleen Ouderdomspensioen (OP) • OP en uitgesteld Partnerpensioen (PP), dus geen recht op PP bij overlijden vooroverlijden (voor 65jr) van de pensioengerechtigde. De partner heeft dan niets • OP en direct ingaand opgebouwd PP, wel recht op het tijdsevenredig opgebouwde PP • OP en direct volledig PP, recht op 70% van het op te bouwen OP op einddatum http://reaal.onlinetouch.nl/3#/220

16. werknemersverzekeringen Werknemers vallen onder de volgende sociale verzekeringen: • Ziektewet (ZW) • Wet op de Arbeidsongeschiktheid (WAO, tot 1 jan 2006) • Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA, opvolger WAO) • Werkloosheidswet (WW) Scenario arbeidsongeschiktheid komt in week 5 aan bod

17. Levensloop, spaarloon en vitaliteitssparen De levensloopregeling en spaarloonregeling zijn per 1 jan 2012 afgeschaft waarvoor de Vitaliteitsregeling voor in de plaats is gekomen. Reden? Levensloop was (fiscaal) gekoppeld aan de oudedagsvoorziening en werd vaak gebruikt om eerder te kunnen stoppen met werken. Sabbatical vlak voor de pensioendatum terwijl de overheid juist langer doorwerken wilde stimuleren. Via de spaarloon kon tot € 613 p/jr. fiscaal vrij worden gespaard voor de oudedag, levensverzekering woning of studie. Ten tijden van economische crisis en tekorten bij de overheid bestond geen behoefte meer aan deze regeling. Vitaliteitssparen start vanaf 1 jan 2013, zie meer op blz. 299 van http://reaal.onlinetouch.nl/3#/298

18. 3e pijler individueel/privé geregeld

19. Vervolg sparen 3e pijler

20. Vervolg 3e pijler

21. Lijfrenten Kenmerken lijfrenten: • Individuele oudedagsvoorziening • Fiscale grondslag anders dan bij pensioen, nl. IB2001 (v/h IB1964) • Maximaal fiscale aftrek bedraagt 17% x PG -/- (7,5 x A) -/- FOR -/- evt. overige opgebouwde pensioenaanspraken • Franchise voor AOW inbouw is lager dan bij pensioen, gebruik dus niet dezelfde pensioengrondslag (PG) als bij pensioen • Verschillen tussen verzekerde en bancaire lijfrente Meer op http://reaal.onlinetouch.nl/3#/126

22. Volgende week Scenario langleven Huiswerk: • Maken opgaven 1 t/m 6 H4 (uitgedeeld) • Bestuderen H5 uit reader Pensioen • Lezen stap 2 uit ‘Hoera een goed pensioen’ • Evt. invullen schema’s uit stap 2