Krivično/kazneno procesno pravo – Predavanja i vježbe

1. Krivično/kazneno procesno pravo – Predavanja i vježbe Univerzitet u Sarajevu Fakultet za kriminalistiku, kriminologiju i sigurnosne studije Doc.dr. sc. Haris Halilović

2. Univerzitet u Sarajevu Fakultet za kriminalistiku, kriminologiju i sigurnosne studije Doc. dr. sc. Haris Halilović Tel. +387 33 561 275 E – mail: hhalilovic@fknbih.edu

3. I Prava i dužnosti tužioca u krivičnom postupku • Specifična pravna priroda tužilaštva i specifičan pravni položaj tužioca posljedica su okolnosti da je tužilac u krivičnom postupku s jedne strane stranka i s druge strane državni organ.

4. U ostvarivanju funkcije krivičnog gonjenja tužilac ima pravo i dužan je da: • odmah po saznanju da postoje osnovi sumnje da je počinjeno krivično djelo preduzme potrebne mjere u cilju njegovog otkrivanja i sprovođenja istrage, pronalaženja osumnjičenog, rukovođenja i nadzora nad istragom, kao i radi upravljanja aktivnostima ovlaštenih službenih osoba vezanim za pronalaženje osumnjičenog i prikupljanje izjava i dokaza, • sprovede istragu u skladu sa zakonom,

5. daje imunitet u skladu s članom 84. ZKP BiH • zahtijeva dostavljanje informacija od strane državnih organa, preduzeća, pravnih i fizičkih osoba u Bosni i Hercegovini, • izdaje pozive i naredbe i predlaže izdavanje poziva i naredbi u skladu s ovim zakonom,

6. naredi ovlaštenoj službenoj osobi da izvrši naredbu izdatu od strane Suda u skladu s zakonom, • utvrđuje činjenice potrebne za odlučivanje o imovinskopravnom zahtjevu u skladu s članom 197. ZKP BiH i o oduzimanju imovinske koristi pribavljene krivičnim djelom u skladu s članom 392. ZKP BiH,

7. predlaže izdavanje kaznenog naloga u skladu s članom 334. ZKP-a BiH, • podiže i zastupa optužnicu pred Sudom, • podnosi pravne lijekove, • obavlja i druge poslove određene zakonom.

8. II Osumnjičeni odnosno optuženi i pravo na odbranu 1. Pojam osumnjičenog • Osumnjičeni je osoba koja se na osnovu određenih dokaza povezuje s izvršenim krivičnim djelom, odnosno osumnjičeni je osoba za koju postoje osnovi sumnje da je počinila krivično djelo.

9. 2. Pojam optuženog • Optuženi je osoba protiv koje je jedna ili više tačaka u optužnici potvrđena.

10. Kao osumnjičeni, odnosno optuženi u krivičnom postupku, može se pojaviti: fizička ili pravna osoba, koja ima stranačku sposobnost i protiv koje postoji određena vrsta sumnje (osnovi sumnje, osnovana sumnja) o izvršenju krivičnog djela.

11. 3. Prava osumnjičenog, odnosno optuženog u krivičnom postupku Neka od prava osumnjičenog, odnosno optuženog u krivičnom postupku su: • Pravo da bude obaviješten, čim prije je to moguće, o razlozima zbog kojih je osoba dobila svojstvo osumnjičenog, odnosno optuženog, • Pravo da bude ispitan, kako u prethodnom postupku, tako i na glavnom pretresu, kako bi predstavio ili naveo dokaze koji mu idu u korist, te da se osvrne na dokaze koji su na njegovu štetu,

12. Pravo na šutnju u smislu da nije dužan iznijeti svoju odbranu niti odgovarati na postavljena pitanja, • Pravo na branioca prema vlastitom izboru, • Pravo da bude prisutan suđenju.

13. 4. Dužnosti osumnjičenog, odnosno optuženog • Dužan je da dopusti da bude predmet dokazivanja ili pasivno dokazno sredstvo (npr. tjelesni pregled), • Dužnost odazivanja na poziv organa krivičnog gonjenja.

14. 5. Pravo na odbranu i vrste odbrane • Odbrana predstavlja procesnu aktivnost koja je usmjerena na pobijanje optužbe u cjelini ili djelomično, utvrđivanje činjenica in favorem osumnjičenog, odnosno optuženog, kao i na primjenu onih pravnih propisa koji su za njih najpovoljniji.

15. Vrste odbrane • Materijalna odbrana – odbrana koju osumnjičeni odnosno, optuženi poduzima sam tako da daje iskaz (ako želi) ispituje svjedoke, predlaže dokaze itd. • Formalna odbrana – odbrana koju osumnjičenom odnosno optuženom pruža branilac i koja može biti: fakultativna formalna odbrana i obligatorna formalna odbrana.

16. Specifičan vid odbrane jeste odbrana osoba slabog imovnog stanja , odnosno postavljanje branioca od strane suda, a na zahtjev osumnjičenog, odnosno optuženog uz ispunjenje određenih uvjeta.

17. Osnovna literatura: • SIJERČIĆ-ČOLIĆ, H.: Krivično procesno pravo, Knjiga I Krivičnoprocesni subjekti i krivičnoprocesne radnje, Pravni Fakultet Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, 2008. • SIJERČIĆ-ČOLIĆ, H.: Krivično procesno pravo, Knjiga II Tok redovnog krivičnog postupka i posebni postupci, Pravni Fakultet Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, 2008. • Zakon o krivičnom postupku BiH (SlužbeniglasnikBosneiHercegovine, br. 3/03, 32/03, 36/03, 26/04, 63/04, 13/05, 48/05, 46/06, 76/06, 29/07, 32/07, 53/07, 76/07, 15/08, 58/08, 12/09, 16/09, 93/09).