Finanse przedsiębiorstwa (9)

1. Finanse przedsiębiorstwa(9) dr Wanda Pełka wanda.pelka@wp.pl

2. Formy prawne prowadzenia działalności • Formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej są uregulowane w następujących aktach prawnych: • Kodeks spółek handlowych (Ustawa z dnia 15 września 2000 r., DZ. U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) • Kodeks cywilny (Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r., Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.)

3. Podział spółek według formy prawnej Spółki Prawa handlowego Prawa cywilnego II. Spółki osobowe III. Spółki kapitałowe I. spółka cywilna Spółka jawna Spółka partnerska Spółka komandytowa Spółka komandytowo- – akcyjna Spółka z o.o. Spółka akcyjna

4. I. Spółka cywilna ( s.c.) • Spółka cywilna to forma trwałego, zorganizowanego współdziałania dwóch lub więcej osób na podstawie zawartej umowy dla osiągnięcia realizacji określonego celu gospodarczego. • Każdy wspólnik musi wnieść wkład w postaci gotówki lub wkład rzeczowy (aport), które tworzą kapitał spółki, a za pracę wspólnika nie przysługuje wynagrodzenie. • Nie można odsprzedać wkładu udziałowego osobom trzecim. • Nie posiada osobowości prawnej, (podmiot prowadzony przez osoby fizyczne) rejestruje się ją w urzędzie gminy nie w sądzie. • Udziałowcy odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. • Spółkę zakłada się na czas nieokreślony lub określony na realizację 1 przedsięwzięcia. (prosta działalność: hurtownia, sklep, zakład rzemieślniczy).

5. II. Spółki osobowe • (1) Spółki osobowe opierają swą działalność na osobistej pracy wspólników. • (2) Spółki osobowe to: spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo – akcyjna. • Cechy: • brak osobowości prawnej • wspólnicy reprezentują spółkę i wnoszą wkłady • uproszczona księgowość • wspólnicy pracują na rzecz spółki (nie zawsze wszyscy mają taki obowiązek, w zależności od wkładów) • nieograniczona i solidarna odpowiedzialność osobistym majątkiem wspólników za zobowiązania spółki (wyjątek: spółka komandytowo –akcyjna.

6. Spółka jawna (sp. j.) • Osobowa spółka prowadząca przedsiębiorstwo pod własną firmą. • Nie posiada osobowości prawnej, może jednak zawierać umowy, może pozywać i być pozwana. • Posiada swój majątek, który stanowią wkłady wniesione do spółki oraz mienie nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia. • Powstaje w drodze umowy między wspólnikami w formie pisemnej. • Wymagany jest wpis do KRS (Krajowego Rejestru Sądowego). • Odpowiedzialność za zobowiązania ponoszą wszyscy wspólnicy solidarnie, bez ograniczeń, całym swoim majątkiem. • Wspólnik ma prawo bez względu na wartość wniesionego wkładu do równego udziału w zyskach.

7. Spółka partnerska (Sp. p.) • Typ spółki osobowej, wprowadzona z dniem 1 stycznia 2001 przez Ustawę Kodeks spółek handlowych. • Tworzą ją wspólnicy (partnerzy) w celu wykonywania wolnego zawodu (adwokaci, aptekarze, architekci, księgowi, lekarze). Pobierają indywidualne honoraria, których część jest przekazywana na utrzymanie spółki. • Wspólnikami mogą być tylko osoby fizyczne. • Umowa wymaga formy aktu notarialnego i wpisu do KRS. • Celem jest wykonywanie wolnego zawodu. • Odpowiedzialność wspólników jest ograniczona tzn. partner nie odpowiada za zobowiązania spółki wynikające z działalności innych partnerów. • Nazwa firmy powinna zawierać nazwisko co najmniej 1 partnera oraz „i partnerzy” albo „spółka partnerska” oraz nazwę zawodu.

8. Spółka komandytowa (sp.k) • Za zobowiązania spółki wobec wierzycieli odpowiada w sposób nieograniczony co najmniej 1 wspólnik (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej 1 wspólnika jest ograniczona (komandytariusz). • Komplementariusz – odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem bez ograniczeń. Reprezentuje spółkę. • Komandytariusz – odpowiada za zobowiązania tylko do określonej w umowie kwoty tzw. sumy komandytowej, która może być wyższa od ich wkładów, wolny jest natomiast od odpowiedzialności w zakresie wniesionego wkładu. Może reprezentować spółkę, ale tylko jako pełnomocnik. • (2) Wpis do rejestru KRS.

9. Spółka komandytowo – akcyjna (SKA) • Za zobowiązania spółki wobec wierzycieli odpowiada co najmniej 1 wspólnik bez ograniczeń (komplementariusz), a co najmniej 1 wspólnik jest akcjonariuszem. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki. • Kapitał zakładowy SKA powinien wynosić co najmniej 500.000 PLN. • Obowiązują przepisy spółki komandytowej oraz przepisy dotyczące spółek akcyjnych.

10. III. Spółki kapitałowe • Grupa obejmuje spółki: • - z ograniczoną odpowiedzialnością • - spółki akcyjne • (2) Wyższa forma organizacji działalności gospodarczej w stosunku do spółki osobowej. • 3) Cechy: • - posiadanie kapitału zakładowego (wyjątek: SKA kapitał występuje). • - posiadanie osobowości prawnej • - posiadanie majątku odrębnego od majątków osobistych wspólników • - ponoszenie przez spółkę odpowiedzialności za zobowiązania całym swym majątkiem • - wyłączenie wspólników lub akcjonariuszy z bezpośredniego prowadzenia spraw spółki.

11. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Sp. z o.o.) • Może być zawiązana przez co najmniej 1 wspólnika. • Minimalny kapitał zakładowy wynosi 50.000 PLN. Istnieje możliwość wniesienia aportu rzeczowego. • Rejestr KRS. • Statutowe organy to: zarząd, rada nadzorcza oraz zgromadzenie wspólników. • Spółka posiada osobowość prawną. • Zalety: • Odpowiedzialność wspólników jest ograniczona do określonej kwoty udziału. • Możliwość powoływania do kierownictwa spółki osób nie będących wspólnikami.

12. c.d. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Sp. z o.o.) • (3) Możliwość powstania 1-osobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. • (4) Wysoka wiarygodność spółki wynikająca z kapitału spółki. • Wady: • Obowiązek prowadzenia pełnej księgowości • Wysokie koszty zawiązania spółki • Minimalny kapitał zakładowy 50.000 PLN.

13. Spółka akcyjna (S.A.) • Założona przez jedną lub więcej osób (akcjonariuszy). • Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki, wnoszą jedynie wkłady na pokrycie kapitału zakładowego. • Organy spółki: walne zgromadzenie akcjonariuszy (najwyższa władza), rada nadzorcza, zarząd • Kapitał zakładowy min. 500.000 PLN dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. • Możliwość pozyskiwania kapitału w drodze publicznej emisji akcji. • Wysoka wiarygodność spółki wynikająca z dużego kapitału spółki. • Pełna księgowość.

14. Zakładanie firmy - kroki • Koncepcja działalności gospodarczej. • Rejestracja firmy – urząd lub sąd. • Obowiązek statystyczny. • Urząd Skarbowy. • Zakład Ubezpieczeń Społecznych. • Rachunek bankowy i pieczęć firmowa. • Przepisy dotyczące ochrony środowiska, przepisy sanitarne • i przeciwpożarowe, inspekcja pracy.

15. Zarządzanie zasobami gotówki • Motywy utrzymywania gotówki w przedsiębiorstwie: • Transakcyjny • Ostrożnościowy • Spekulacyjny Przykład 1 Zapotrzebowanie netto przedsiębiorstwa na środki pieniężne oszacowano w najbliższym roku na 960.000 PLN. Istnieje możliwość pokrycia zapotrzebowania poprzez sprzedaż posiadanych papierów wartościowych. Stałe koszty związane z przeprowadzeniem 1 transakcji sprzedaży papierów wartościowych wynoszą 200 PLN. Należy obliczyć: (1) optymalną kwotę jednorazowo pozyskiwanych środków (2) liczba transakcji w ciągu roku (3) koszty całkowite utrzymania gotówki gdy papiery wartościowe przynoszą dochód na poziomie 6% rocznie.

16. c.d. Zarządzanie zasobami gotówki Przykład 2 Koszty całkowite związane z utrzymaniem gotówki wyniosły w 2007 roku 2.619,16 PLN. Przeciętny stan środków pieniężnych w ciągu roku wynosił 18.708,29 PLN. W trakcie roku przedsiębiorstwo sprzedawało papiery wartościowe przynoszące dochód na poziomie 7%. Stałe koszty związane z przeprowadzeniem 1 transakcji sprzedaży papierów wartościowych wynoszą 100 PLN. Należy ustalić: (1) roczne zapotrzebowanie netto na środki pieniężne. (2) dzienne zapotrzebowanie netto na środki pieniężne. (3) liczba transakcji w ciągu roku.

17. Cash pooling Przykład 3 Spółka LUX prowadzi sieć 6 dużych sklepów odzieżowych położonych w kilku największych miastach Polski. Każdy sklep ma własny rachunek bieżący i prowadzi samodzielnie rozliczenia operacji finansowych. Bank obsługujący sklepy zaproponował rozliczenia sald na koniec każdego dnia poprzez rachunek konsolidacyjny i kompleksową obsługę obrotu gotówkowego. Konsolidacji będą podlegać środki na koniec każdego dnia. Kredyty w rachunku bieżącym są oprocentowane według stopy 7,5%, a depozyty będą miały stopę 3%. 4 sklepy miały salda dodatnie: I (+34.000 PLN), II (+53.000), IV (+36.000), VI(+52.000 PLN), natomiast 2 sklepy miały niedobory środków w wysokości: III (-55.000 PLN), V (-48.000 PLN). Należy ustalić efekty zastosowania cash poolingu w sieci sklepów spółki LUX.

18. Rodzaje strategii zarządzania kredytem kupieckim (należnościami) • Strategia konserwatywna • Strategia agresywna • Strategia umiarkowana Przykład 4 Przychody ze sprzedaży zrealizowane przez spółkę wyniosły w ostatnim roku 15.330.000 PLN. Spółka sprzedaje swoje produkty 5 głównym odbiorcom oraz grupie odbiorców drobnych, których udział w wartości sprzedaży wynosi 10%. Średni termin inkasowania należności w poprzednim okresie wyniósł 50,5 dni. Należy ustalić: (1) jaki średni termin jest stosowany wobec pozostałych odbiorców. (2) stan należności na końcu roku. (3) stan należności na końcu następnego roku przy założeniu wzrostu przychodów ze sprzedaży o 10%.