880 likes | 1.27k Views
Acute pathologie bij de bejaarden. Een onvolledig plaatje. Een voorbeschouwing . De veroudering van de bevolking. Belgische bevolking : prognoses. Belgische bevolking: prognoses (%). Acute pathologie bij de bejaarden. Een onvolledig plaatje. Het onderwerp is zeer breed .
E N D
Acute pathologie bij de bejaarden Een onvolledig plaatje
Een voorbeschouwing De veroudering van de bevolking
Belgische bevolking : prognoses Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Belgische bevolking: prognoses (%) Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Acute pathologie bij de bejaarden Een onvolledig plaatje
Het onderwerp is zeer breed • Omvat de hele interne en heelkundige pathologie van de bejaarde • Selectie maken ! Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Enkele nota’s bij acute ziekte bij de bejaarde • Atypisch en niet specifiek ziektebeeld. • Grotere morbiditeit en mortaliteit. • Snellere progressie. • Financiële en gezondheidsgevolgen. • Ouderen hebben meer voordeel van invasieve behandelingen • Neveneffecten waarschijnlijker en ernstiger • Investigaties slechter verdragen • Co-pathologie • Belang van positieve resultaten ? (eg UWI) • Trager respons op behandeling. • Mineure deterioratie kan leiden tot ernstige ziekte. Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Enkele nota’s bij acute ziekte bij de bejaarde • Atypisch en niet specifiek ziektebeeld. • Grotere morbiditeit en mortaliteit. • Snellere progressie. • Financiële en gezondheidsgevolgen. • Ouderen hebben meer voordeel van invasieve behandelingen • Neveneffecten waarschijnlijker en ernstiger • Investigaties slechter verdragen • Co-pathologie • Belang van positieve resultaten ? (eg UWI) • Trager respons op behandeling. • Mineure deterioratie kan leiden tot ernstige ziekte Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Atypische ziektebeeld • Gangmoeilijkheden • Failure to thrive (algemene achteruitgang) • Delirium • Koorts, dyspnee • Minder aanwezig • Hoesten, thoracale pijn, spierverzet, pollakisurie…. Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Atypische ziektebeeld • Gangmoeilijkheden • Failure to thrive (algemene achteruitgang) • Delirium • Koorts, dyspnee • Minder aanwezig • Hoesten, thoracale pijn, spierverzet, pollakisurie…. Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Delirium • Verstoord bewustzijn • Cognitieve stoornissen • Perceptiestoornissen • Snel optreden • Oorzakelijke aandoening Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Delirium • Verstoord bewustzijn • Verandering van niveau van oplettendheid • Verstrooibaarheid • Duizeligheid • Lethargie • Subcoma ( hypervigilantie) Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Delirium • Cognitieve stoornissen • Geheugenverlies • Desoriëntatie • Spraak en taalstoornissen • Beter dan een formele mentale test : “overall accessibility” en oplettendheid • Vorig niveau van functioneren (hetero-anamnese) Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Delirium • Perceptiestoornis • Visueel • Persoonsverkenning • Hallucinaties • Auditief • Taal Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Delirium • Tijdsverloop • Optreden over uren/dagen • Duur : dagen/maanden • Verergering tegen de avond (cfr dementie: sun downing) • Retrograde amnesie Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Delirium • Oorzaken • Medicatie en medicatiestop • Medische aandoeningen Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Delirium • Oorzaken • Medicatie en medicatiestop • Medische aandoeningen Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Medicatie en medicatiestop Anticholinergics* (eg, diphenhydramine), TCAs, (eg, amitriptyline, imipramine), antipsychotics (eg, chlorpromazine, thioridazine) • Anti-inflammatory agents, including prednisone • Benzodiazepines or alcohol—acute toxicity or withdrawal • Cardiovascular (eg, digitalis, antihypertensives) • Diuretics • GI (eg, cimetidine, ranitidine) • Lithium • Opioid analgesics (especially meperidine) Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Delirium • Oorzaken • Medicatie en medicatiestop • Medische aandoeningen Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Medische aandoeningen • Infections • Respiratory*, skin*, urinary tract*, and others • Metabolic Disorders • Acute blood loss, dehydration*, electrolyte imbalance*, end-organ failure (hepatic, renal), hyperglycemia, hypoglycemia*, hypoxia* • Cardiovascular • Arrhythmia, CHF*, MI*, shock • Neurologic • Miscellaneous • CNS infections, head trauma, seizures, stroke, subdural hematoma, TIAs, tumors • Fecal impaction, postoperative state*, sleep deprivation, urinary retention Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Medische aandoeningen • Infections • Respiratory*, skin*, urinary tract*, and others • Metabolic Disorders • Acute blood loss, dehydration*, electrolyte imbalance*, end-organ failure (hepatic, renal), hyperglycemia, hypoglycemia*, hypoxia* • Cardiovascular • Arrhythmia, CHF*, MI*, shock • Neurologic • Miscellaneous • CNS infections, head trauma, seizures, stroke, subdural hematoma, TIAs, tumors • Fecal impaction, postoperative state*, sleep deprivation, urinary retention Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Pneumonie “… in old age, pneumonia may be latent, coming on without chills, the cough and expectorations are slight, the physical signs ill-defined and changeable, and the constitutional symptoms out of all proportions…” (W. Osler 1849-1919) Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Pneumonie • Klassiek • Hoest, koorts, rillingen, pleurapijn • Crepitaties • Bejaarden • Weinig respiratoire symptomen • Delirium • Verergerende chronische verwardheid • Vallen (= indicatie dat patiënt ziek is) Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Pneumonie • 6e doodsoorzaak in de VS • Verlengd herstel • Tot verschillende maanden • 25-60 % verminderd fysisch vermogen • Risicoverhogend • Decubitus • Cognitief deficiet • Functioneel deficiet • Lage sociale activiteit (isolatie) Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Pneumonie Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Pneumonie • Risicofactoren van de patiënt • Dementie • Epilepsie • Hartdecompensatie • CVA • COPD • Silent aspiration : 71 % van de bejaarden met CAP aspireren in hun slaap. (10 % bij controle) Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Pneumonie • Risicofactoren omgeving • Seizoen (winter > zomer) • Micro-organisme (S. pneumoniae) • PRSP !! Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Pneumonie • Etiologie (CAP) • S. pneumoniae (ondergediagnosticeerd) • H influenzae • Staph. Aureus • Chlamydia Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Pneumonie • Etiologie (nursing home) • Vooral gram negatieven • Proteus, klebsiella,pseudomonas…. • Kolonisatie - infectie Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Medische aandoeningen • Infections • Respiratory*, skin*, urinary tract*, and others • Metabolic Disorders • Acute blood loss, dehydration*, electrolyte imbalance*, end-organ failure (hepatic, renal), hyperglycemia, hypoglycemia*, hypoxia* • Cardiovascular • Arrhythmia, CHF*, MI*, shock • Neurologic • Miscellaneous • CNS infections, head trauma, seizures, stroke, subdural hematoma, TIAs, tumors • Fecal impaction, postoperative state*, sleep deprivation, urinary retention Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Urineweginfectie • Klassificatie • Naar lokalisatie (urethritis, cystitis, pyelonefritis, prostatitis) • Symptomatisch-asymptomatisch • Frekwentie van voorkomen • Al of niet complicaties • Gerelateerd aan katheters. Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Urineweginfectie • Asymptomatische bacteriurie • > 105 CFU /ml • Is een echte infectie en geen kolonisatie • Meestal E.coli die mettertijd minder virulent wordt en gevoeliger aan de bactericide werking van plasma Niet behandelen Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Urineweginfectie • Etiologie • Aandeel E. coli zakt naar ongeveer 70 % • Meer Klebsiella, Proteus (lithiase), P. vulgaris, Morganella • Resistente kiemen bij recurrente infectie Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Urineweginfectie • Pathogenese • Vrouw/man verhouding wordt kleiner • Factoren die een rol spelen • Obstructie • Gedaalde sexuele activiteit (gedaalde hormoonspiegels) • Meer instrumentatie • Gedaalde immuniteit • Prolaps, lithiase, maligniteit Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Urineweginfectie • Symptomatologie • Klassiek • Delirium • Zelden enkel en alleen door banale cystitis • Eerder door gecompliceerde infecties en sepsis. Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Urineweginfectie • Katheter gerelateerde bacteriurie • Asymptomatisch : niet behandelen • Antibiotica post plaatsing vertragen het optreden van bacteriurie maar voorkomen het niet • Symptomatische bacteriurie behandelen met nauwste spectrum (cfr cultuur) Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Medische aandoeningen • Infections • Respiratory*, skin*, urinary tract*, and others • Metabolic Disorders • Acute blood loss, dehydration*, electrolyte imbalance*, end-organ failure (hepatic, renal), hyperglycemia, hypoglycemia*, hypoxia* • Cardiovascular • Arrhythmia, CHF*, MI*, shock • Neurologic • Miscellaneous • CNS infections, head trauma, seizures, stroke, subdural hematoma, TIAs, tumors • Fecal impaction, postoperative state*, sleep deprivation, urinary retention Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Urinaire incontinentie • Hangt nauw samen met infectie • Dikwijls onderkend Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Urinaire incontinentie • Transiënte incontinentie • Chronische incontinentie • Urge incontinentie • Stress incontinentie • Gemengde incontinentie • Overflow Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Urinaire incontinentie • Transiënte incontinentie (DIAPPERS) • Delirium • Infectie • Atrofische urethritis en vaginitis • Pharmaceuticals (alcohol/medicatie) • Psychosomatische stoornissen • Excessieve urine-output (diuretica, caffeïne, alcohol, hyperglycemie) • Restricted mobility • Stool impaction Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Urinaire incontinentie • Detrusor overactiviteit • #1 • Matige tot grote hoeveelheid • Nycturie –nachtelijke incontinentie • Geen neurologische afwijkingen • DHIC: detrusor hyperactivity impaired contractility Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Urinaire incontinentie • Stress incontinentie • Meestal door bekkenbodemlaxiteit (musculair, ligamentair) • Intrinsieke sfincterdeficiëntie • Urethrale atrofie. Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Urinaire incontinentie • Outlet obstructie • 2de meeste frequente oorzaak bij mannen • BPH • Prostaat CA • Urethrastrictuur • Obstructie door neurologische oorzaak • Altijd ruggemergletsel • Detrusor-sfincterdyssynergie Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Urinaire incontinentie • Detrusor onderactiviteit • Stoornis van de blaasbezenuwing • Autonome neuropathie • Parkinson • Ethyl • CVA Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Urinaire incontinentie • Behandeling • Detrusor hyperactiviteit • Mictietraining, ditropan, detrusitol,(augmentatiecystoplastie) • Outlet incompetentie • Bekkenbodemgymnastiek, pessarium, heelkunde • Outlet obstructie • Alfa blokkers, finasteride, saw palmetto, TURP • Detrusor onderactiviteit • Katheter Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer
Medische aandoeningen • Infections • Respiratory*, skin*, urinary tract*, and others • Metabolic Disorders • Acute blood loss, dehydration*, electrolyte imbalance*, end-organ failure (hepatic, renal), hyperglycemia, hypoglycemia*, hypoxia* • Cardiovascular • Arrhythmia, CHF*, MI*, shock • Neurologic • Miscellaneous • CNS infections, head trauma, seizures, stroke, subdural hematoma, TIAs, tumors • Fecal impaction, postoperative state*, sleep deprivation, urinary retention Acute pathologie bij bejaarden - D. Demeyer