Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

1. Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü Şahin ARDIYOK Rekabet Uzmanı

2. Sunum • Giriş • İnternetin iktisadi ve sosyal etkileri • Piyasa ekonomisi, rekabet ve iktisadi etkinlik • Kullanıcı türleri açısından internet erişimi • Bant genişliği açısından internet erişimi • Kullanıcı türleri açısından internet erişiminde iktisadi etkinlik • Yerel dar ve geniş bant internet erişiminde rekabet • Uzun dönem internet erişiminde iktisadi etkinlik • Sonuç Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

3. Birkaç Rakam • Romanya’da internet penetrasyonu yılda %50 artıyor. Yıl sonunda %10’a ulaşacak. • İngiltere’de evlerin %42’si, KOBİ’lerin ise %67’sinde internet bağlantısı var. • Kasım 2002 itibariyle, İngiltere geniş bant abone sayısı 1.135.000’e ulaştı (%2) • Bu ülkede geçen ay 180.000 abone kaydedildi • Türkiye’de internet kullanıcısı 2,5 milyon (%4,1) - %99,9’u dar bant • Geniş bant abone 4290 – ADSL, 7204 – Kablo TV • 15 Milyon hane, 2 milyon işyeri Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

4. TÜRKİYE’Yİ İNTERNETE TAŞIMAK Giriş Bilişim teknolojileri: Yüksek katma değer Sayısal uçurum çağı yakalamak Türkiye: Sayısal uçurumun kenarında İktisadi etkinlik: Regülasyon ? Rekabet ? Düşük maliyet, Yüksek kalite ve çeşitlilik Çözüm: İktisadi etkinlik Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

5. A X X A Z B A-X A-X B-Y A-X C-Z B-Y Y C Telekomünikasyon İnternetin İktisadi ve Sosyal Etkileri-1 Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

6. İnternetin İktisadi ve Sosyal Etkileri-2 Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

7. Piyasa ekonomisi, Rekabet ve İktisadi Etkinlik-1 • Kişisel menfaat güdüsü • Pazar değişkenlerinin pazar içinde belirlenmesi • Piyasa aksaklıkları (yapıdan, aktörden) • Dışarıdan müdahale (ex-ante, ex-post) • Geçici ve kalıcı piyasa aksaklıkları • Regülasyon – rekabet kuralları Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

8. Geçici Piyasa Aksaklığı Rekabet Kuralları Kalıcı Piyasa Aksaklığı Regülasyonlar - Rekabete Aykırı Anlaşmalar - Hakim durumun kötüye kullanılması - Birleşme devralmalar - Fiyat regülasyonu - Piyasaya giriş/çıkış regülasyonu - Teknik regülasyon Piyasa ekonomisi, Rekabet ve İktisadi Etkinlik-2 Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

9. Kurumsal Kullanıcılar Büyük ve orta ölçekli kuruluşlar Büyük hacimli hizmet talebi Değişken talep yapısı Özel hat tesisi Yerel Kullanıcılar Hane halkı ve küçük işletmeler Coğrafi olarak dağınık Küçük hacimli hizmet talebi Şebeke kurulması gereksinimi Dar bant internet erişimi 128 Kbps ve altı Sınırlı hacimli içerik Sınırlı katma değer Çok sayıda iletişim ortamı Kesikli bağlantı Geniş bant internet erişimi 128 Kbps üstü Büyük hacimli içerik Yüksek katma değer Az sayıda iletişim ortamı Sürekli bağlantı İnternet erişim Türleri Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

10. Kurumsal ve Yerel İnternet Kullanıcıları • Kurumsal kullanıcılara birden fazla teşebbüs hizmet sunabilir • Kurumsal kullanıcılara hizmet sunmada ölçeğe göre artan getiri söz konusudur • Kurumsal kullanıcılara hizmet sunulan pazarlarda klasik endüstrilere uygulanan rekabet kuralları uygulanabilir • Yerel kullanıcılara hizmet sunmak için bir yerel şebekeye ihtiyaç duyulur Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

11. Kurumsal ve Yerel Kullanıcılara Erişim Hizmetinin Sağlanması Klasik Endüstrisi Şebeke Endüstrisi DAĞITIM ORTAMI Arabağlantı devresi BESLEME ORTAMI Yerel Kullanıcı Santraller arası devre YEREL SANTRAL Yerel Şebeke: Trafiğe Duyarsız Uzak Mesafe Transmisyon: Trafiğe Duyarlı Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

12. İnternet hizmetinin Yerel Kullanıcılara Ulaştırılması Omurga Sağlayıcılar ISS’ler Şebeke operatörleri Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

13. Yerel Kullanıcılara Erişimde Şebeke İnşasının Zorunluluğu YEREL SANTRAL YEREL SANTRAL Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

14. Yerel Telekomünikasyon Erişim Hizmetlerinde Kullanılan Altyapılar • Tükenmeyen kaynaklara dayalı altyapılar • Telefon şebekesi • Dar bant • Geniş bant (DSL) • Kablo TV şebekesi • Dar ve geniş bant • Fiber optik kablolar • Elektrik şebekesi • Tükenebilir kaynaklara dayalı altyapılar • Sabit kablosuz yerel şebeke • 1. ve 2. nesil cep telefonu şebekeleri • Dar bant • 3. nesil cep telefonu şebekesi • Dar ve geniş bant • Uydular Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

15. Terminal Yerel Şebeke Anahtarlama Transmisyon A Alcatel B X C Cisco Operatör Operatör Yerel Şebeke Operatörü Yerel Kullanıcı İnternet Omurgası D Operatör Firma F Firma G Firma Erişim Hizmetinde Kullanılan Girdiler ve Yerel Şebekenin İkame Sorunu Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

16. İnternet Erişim Hizmeti Sunacak Teşebbüsün Yerel Şebeke Alternatifleri • Yerel şebeke hizmetinin de içinde bulunduğu dar ve geniş bant erişim hizmetlerini yeniden satış amacıyla satın almak • Yeni bir yerel şebeke inşa etmek • Yerel şebeke hizmetini kiralamak (Yerel Şebekeyi Erişime Açma Yükümlülüğü – LLU) Yerel Şebekeyi Erişime Açma Yükümlülüğü:Yerleşik operatörün yerel şebekesini pazara yeni giren operatöre; anahtarlama, iletim veya diğer bileşenleri de kiralama zorunluluğu getirmeksizin kullandırma yükümlülüğüdür Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

17. Yerel Şebekeyi Erişime Açma Biçimleri • Tam erişime açma • Paylaşımlı erişim • Hızlı veri akışına erişim 1 3 2 Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

18. Uzun Dönem İnternet Erişimde İktisadi Etkinlik ALTYAPIDA REKABET Fiber Optik Yerel Şebekeler Mobil Şebekeler Servis sağlayıcılar Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

19. SONUÇ-1 • Türkiye’yi interenete taşımada çözüm rekabettir • Hizmet sağlayıcılar arasında rekabet için Yerel şebekeyi erişime açma yükümlülüğü getirilmelidir • Yerel erişim şebekeleri arasında rekabet için kablo TV şebekeleri devredilmelidir • Tamamlayıcı yerel şebekeler (WLL, 3G) devreye sokulmalıdır • Bunların yapılmasındaki gecikmeler sayısal uçurum tehlikesini artırır • Türk ekonomisinin rekabet gücünün erimesine yol açar Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

20. SONUÇ-2 "Türkiye'nin Kaynakları Çoktur, fakat Kullanılmamaktadır" Bu kaynakları harekete geçirmede “rekabetin” itici gücünden yararlanılmalı Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü

21. Türkiye’yi İnternete Taşımada Rekabetin Rolü Şahin ARDIYOK Rekabet Uzmanı