İşletim Sistemi

1. İşletim Sistemi • İşletim Sistemi Nedir? • İşletim Sistemleri • Windows Server 2003’e Genel Bakış • Network • Network Çeşitleri • Network Kabloları • Network Topolojileri

2. İşletim Sistemi İşletim Sistemi Nedir? Bilgisayarların donanımları ihtiva ettikleri işletim sistemi tarafından kontrol edilir ve yönetilir. Yazılımlar sayesinde uygulamaların gerek bilgisayara yüklenmesi, gerekse çalıştırılması sağlanır. Çok sayıda bilgisayar ve yanısıra yazıcılar bir ortam içerisinde tanımlanarak; birbirleri ile bağlantı kurmaları ve veri transferi yapabilmeleri sağlanabilir. Birbirleriyle bağlantı kurmuş bilgisayar ve aygıtların oluşturduğu gruba “ Network” adı verilmiştir.

3. İşletim Sistemi • İşletim sistemi esas olarak dört kısım üzerinde etki sahibidir: • Donanım yönetimi(Hardware Management) • İşletim sistemi vasıtası ile bilgisayar, printer ve mouse gibi aygıtların iletişimi sağlanır. • Yazılım yönetimi(Software Management) • İşletim sistemi sayesinde, Microsoft Word ve Microsoft Powerpoint gibi programlar arası bağ kurulabilir.

4. İşletim Sistemi • Bellek yönetimi(Memory Management) • İşletim sistemi tarafından her bir uygulamaya ayırt etmeksizin, bellekten yer ayrılır. • Veri yönetimi(Data Management) • Dosyaların saklanması Harddisk ve benzeri aygıtlar üzerinde mümkündür. Uygulamalarda dosya açılması veya oluşturulması, aygıtlar arası veri transferi, dosya adı değiştirilmesi ya da silinmesi olarak açıklanabilecek dosya yönetim işleri, işletim sistemi sayesinde yapılmaktadır.

5. İşletim Sistemi • Çok yaygın olanları ana başlıklar altında toplarsak ; • UNIX türevleri (Solaris, UnixWare, BSD, Digital Unix, AIX, IRIX ve Linux) • Microsoft’a ait işletim sistemleri (DOS, Windows 9X-NT-2000, XP, Vista, 7) • Novell • IBM OS/2 Warp • Apple MacOS

6. İşletim Sistemi DOS : 1980 yılında 8086 işlemciler için yazılmış “TEK” her platformda kullanılabilir bir işletim sistemi olmasının avantajı ile piyasaya girdi. 1995 yılına kadar kişisel bilgisayarlardan, küçük işletmelerin sistemlerine kadar her yerde kullanıldı. 1995 yılında yerini Windows 95’e teslim etti.

7. İşletim Sistemi Windows 9X : Grafiksel kullanıcı arabirimi ile, kolay kullanılabilir bir çalışma ortamı sunma vaadinde. Kişisel kullanıcılar piyasasının en yaygın işletim sistemi. Windows NT / 2000 : Windows 9X arabirimine sahip ve internet sunuculuğu ve enterprise ortamlar için tasarlandığı iddiası ile satılıyor. Kolay kullanım ve sistem yönetimi, performans ve sistem güvenliğine tercih edilmiş gibi görünüyor. Amerikan askeri güvenlik standardını çıkarttığı yamalar ile daha yeni aldı.

8. İşletim Sistemi Windows Xp ve sonrası

9. İşletim Sistemi Novell: İstemci / Sunucu kavramını pekiştiren bir işletim sistemi. İşlem gücü olmayan terminal bilgisayarların bir sunucuya bağlı olduğu ve tüm işlerini sunucunun gücünü kullanarak yaptığı bir çok ortam Novell kullanıyordu. Şimdi gidiş UNIX ve Windows NT’ye doğru. Ağ bilgisayarı kavramı Novell ile doğdu. Novell’in pazar payı gün geçtikçe düşüyor.

10. İşletim Sistemi IBM OS/2 Warp : IBM’in diğer yazılım şirketlerine bağlı olmamak için, kişisel kullanıcılara ve küçük işletme ortamlarına uygun bir işletim sistemi yazma isteği ile doğdu. Rahat anlaşılır güzel bir grafik arabirimi var. DOS işletim sistemi ile uyumsuzluğu yüzünden pek hızlı yayılamadı. Artık IBM bile kullanmıyor. Yeni IBM’ler Windows 98/2000 ile geliyor/gelecek. Enterprise ortamlar için ise IBM hala AIX’i dağıtmaya devam ediyor.

11. İşletim Sistemi Apple MacOS : Dünyanın en fazla taklit edilen işletim sistemi. Mükemmel grafik ara yüzü neredeyse tüm işletim sistemleri tarafından taklit edildi. Yazılım paketi, paket halinde kurulum kavramı bir çok işletim sistemine MacOS‘dan geçti. Sadece Machintosh makinelerde kullanılması platform açısından sınır getirdiyse de, hala bir çok kullanıcısı var. Kişisel uygulamalardan, video ve grafik işlemeye, İnternet sunuculuğundan, masaüstü yayıncılık ortamına kadar her uygulama türünde ideal bir işletim sistemi olma özelliğini taşıyor.

12. İşletim Sistemi Neden Apple? Hiç düşündünüz mü?

13. İşletim Sistemi UNIX : 1969 yılında AT&T Laboratuarlarında ilk UNIX tasarlandı. DEC PDP 7 üzerinde çalışacak bir işletim sistemi projesi. Çok kullanıcılı, güvenilir, yüksek performanslı bir işletim sistemi projesi. ‘C’ programlama dilinin yaratılmasına sebep oldu. 1974 yılında AT&T kaynak kodunu üniversitelere ücretsiz olarak verdi. Bundan sonra UNIX çok hızlı bir gelişim periyoduna başladı.

14. İşletim Sistemi LINUX : 1991 yılında, Helsinki Üniversitesi, Bilgisayar Müh. öğrencisi Linus Torvalds ‘ın Minix işletim sistemini baz alarak kendi hobisi için bir işletim sistemi oluşturmaya başlaması ile Linux doğmuştur. Açık sistem olmanın verdiği büyük avantaj ile bir çok farklı alanda rahatça kullanılabilen bir işletim sistemidir. Bir çok donanımı ve mimariyi desteklediğinden dolayı, Sunucu sistemlerde, masaüstü sistemlerinde, taşınabilir ve gömülü sistemlerde sorunsuz kullanılabilme özelliği.

15. İşletim Sistemi

16. İşletim Sistemi • Windows 2003 İşletim Sistemi ile kullanıcılara sunulan yenilikler: • Multitasking:Kullanıcı, aynı sistem üzerinde birçok uygulamayı eş zamanlı olarak çalıştırabilir • Bellek Desteği(Memory Support):Eş zamanlı olarak birçok uygulamayı çalıştırabilmeniz, sisteminizin bellek kapasitesine bağlıdır. • Symmetric Multiprocessing(SMP):İşletim sistemlerinin Multipler Processors kullanarak, işlem zamanını azaltmasına olanak sağlayan bir teknolojidir.

17. İşletim Sistemi • Plug and Play:Plug and play aygıtların yüklenmesi, Windows 2003 İşletim sisteminde son derece kolaydır. Takılan aygıtın konfigürasyonu otomatik olarak yapılacaktır. • Clustering:Bilgisayarların, bağımsız gruplar halinde ortak uygulamaları çalıştırabilmesine olanak tanır. • Dosya sisteminde gelen yenilikler: • Windows Server 2003 işletim sistemi’nde tavsiye edilen dosya sistemi NTFS’dir. İşletim sisteminin NTFS üzerine kurulması halinde elde edilebilecek özellikler aşağıda belirtilmiştir: • Dosya sistemlerinde denetleme ve • düzeltme. • Daha geniş sürücü alanı(Large Partition Size) • Klasör ve dosya bazında güvenlik.(Security) • Veri için kota uygulama(Disk Quotas) • Veri sıkıştırma(Compression)

18. İşletim Sistemi NETWORK YAPISI Network:Kullanıcıların bilgilerini paylaşmasına izin veren, birbiri ile irtibatlı bilgisayarların oluşturduğu bir gruptur. Bir network ortamında birden fazla kullanıcı aynı bilgi üzerinde hak sahibi ve aynı kaynaklara erişim hakkına sahip olabilir.Örneğin;ortak bir yazıcı

19. İşletim Sistemi Network Ortamının Avantajları: Netword ortamı; bilgisayarların arasında link kurulması, bilgi paylaşımı, donanım ve yazılım paylaşımı, merkezileştirilmiş yönetim ve destek alanlarında fayda sağlar. Üretkenlik artar. Bilgi Paylaşımı:Network teknolojisinin temel faydası, bilgilerin paylaşılabilir olmasıdır. Donanım ve Yazılım Paylaşımı:Birçok kullanıcı için donanım ve yazılım eş zamanlı olarak kullanıma açılabilir. Merkezileştirilmiş Yönetim ve Destek:Network ortamındaki bilgisayarlar yönetimi basitleştirir, görevleri destekler.

20. İşletim Sistemi • Network Ortamındaki Bilgisayarların Rolleri: • Network ortamındaki bilgisayarlar; Server(Sunucu) veya Client(İstemci) gibi fonksiyonlara haizdir. • Client:Kullanıcı bilgisayarları gibi Client bilgisayarları, Network ortamında servis ve veri hizmeti veren Server bilgisayarlardan talepte bulunurlar. • Server:Client bilgisayarlara servis ve veri hizmeti sunan bilgisayarlardır.Aşağıda özelleştirilmiş sunuculara örnekler görülmektedir. • Dosya ve yazıcı Sunucuları(File and Print Servers) • Veri Tabanı Sunucuları(DataBase Servers) • Mail Servers • Fax Servers • Directory Services Servers • Yönetici; yazıcı gibi bir kaynağı tanımlayabilir ve kullanıcıların bu kaynak üzerindeki haklarını belirleyebilir.

21. İşletim Sistemi • Network Tipleri • Network ortamında bilgisayarların konfigürasyonuna ve sahip oldukları haklara bağlı olarak, iki ayrı yapılandırmadan bahsedebiliriz; • Peer-to-peer(Workgroup) • Client-Server(Server)

22. İşletim Sistemi • Peer-to-Peer Network(Workgroup): • Yönetici bir Server içermediği gibi, hiyerarşik bir yapılandırmadan da bahsedilmez. Bundan dolayı her bilgisayar, rütbece eşit anlamında peer olarak adlandırılmakta ve hem Server hem Client rolünü üstlenmektedir. • Aşağıdaki hallerde Peer-to-Peer Network yapılandırması, iyi bir çözümdür; • 10 veya daha az bilgisayar var. • Kullanıcılar kaynakları ve yazıcıları paylaştırıyor, ancak özelleştirilmiş bir Server mevcut değil, • Güvenlik kaygısı yok. • Organizasyonun yakın bir zaman içerisinde genişlemesi planlanmıyor. • Bu yapının lisans olarak maliyeti de oldukça düşüktür.

23. İşletim Sistemi • Client-Server Network(SERVER): • Büyümeye açık bir Network ortamında ihtiyaçlarına Peer-to-Peer Network yapısı yanıt vermez. Söz konusu ortam, yetkilendirilmiş Server’a ihtiyaç duyar. Yetkilendirilen Server, artık Client olarak çalışmaz. Birbiri ile temas kuran bilgisayarların gerek sayısından, gerek coğrafi olarak çok uzak konumlarda olmalarından etkilenmeksizin çalışabilmelerine olanak sağlanır. • Network Yapısının İncelenmesi • Genel olarak iki tip Network sahası vardır; • Local Area Network(LAN):Birbirine yakın bilgisayarların ileitşimini sağlar. • Wide Area Network(WAN):Birbirinden çok uzakta kurulu, sayısız bilgisayarların iletişimini sağlar.

24. İşletim Sistemi

25. İşletim Sistemi • Network Kabloları • Network ortamında kurulu bilgisayarların, birbirleri arasındaki sinyal alışverişi kablolar vasıtası ile sağlanır. • Genel olarak üç ana kategori altında toplanabilir; • Twisted-Pair • Coaxial • Fiber-Optic

26. İşletim Sistemi • Twisted-Pair Kablo: • 10 base T olarak bilinir. Birbiri etrafında sarmalanmış iki bakır kablo içerir. • Dıştan kaplı(Shielded, STP) ve kapsız(unshielded, UTP) olmak üzere iki ayrı tipte imal edilir. 100 mt. uzaklığa kadar sinyal taşıyabilir. • LAN yapısı içerisinde UTP kablo kullanımı yaygındır. • STP bağlantısında kullanılan bağlantı parçaları UTP için kullanılanlardan daha verimlidir. • Twisted-pair kablolamada RJ-45(registered jack 45) Connector kullanılır.

27. İşletim Sistemi • Coaxial Kablo: • Metal bir koruyucu ile kaplı bakır kablodan imal edilir. 10 base2 olarak bilinen ThinNet, 10 base 5 olarak bilinen ThickNet olmak üzere, iki tip Coaxial kablo vardır. Uzak mesafelere veri taşımını destekler. • Coaxial kablolar, her iki ucundan da mutlaka Terminator kullanılarak sonlandırılmalıdır. • ThinNet Coaxial kablo ile sinyal yaklaşık 185 mt. Taşınabilir • ThickNet Coaxial kablo ile sinyal 500 mt. taşınabilir.

28. İşletim Sistemi Fiber-Optik Kablo: Cam elyaftan imal edilen Fiber-Optik kablo ile veriler, ışın formunda taşınır. Veri taşımında elektrik sinyali kullanılmadığı için, veri kaybı olmaz. Yüksek kapasite ve hızda veri akışı sağlanır. Kesilmesi ve bağlantıları, diğer tip kablolara göre oldukça zordur.

29. İşletim Sistemi • Network Topolojileri • Network ortamındaki bilgisayar, kablo ve diğer bileşenlerin aranjmanıdır. Network genişlemesine, donanımınıza, kapasitesine ve yönetiminize bağlı olarak network topolojisi belirlenmelidir. • Network Topolojisi fiziksel ve mantıksal kısımlardan oluşur; • Fiziksel topoloji, bağlantı için Network ortamında kullandığınız fiziksel bileşenler ile ilgilidir. • Mantıksal topoloji, fiziksel bileşenleriniz üzerinden veri akışı ile ilgilidir.

30. İşletim Sistemi Bus Topoloji: Tüm bilgisayarlar ortak bir kabloya bağlanmıştır. Veri elektrik sinyali olarak taşındığından, kabloların mutlaka terminatör kullanılarak sonlandırılması gerekir. Bilgisayar sayısı direkt olarak Network performansını etkiler. Çok sayıda bilgisayar ile Bus Topoloji kullanımı, veri akışında parazit etkisini artıracaktır.

31. İşletim Sistemi Ring Topoloji: Her bir bilgisayar; merkezi bir HUB veya network bileşeni ile bağlanır. Terminatör ihtiyacı yoktur. Tek yönde sinyalin her bir bilgisayarı dolaşması sağlanır. Topolojinin avantajlı yanı; her bir bilgisayarın Repeater gibi davranıp sinyali güçlendirerek, sistemde kendisinden sonra gelen bilgisayara göndermesidir.

32. İşletim Sistemi Star Topoloji: Her bir bilgisayardan gelen kablolar, merkezi bir Hub veya Network bileşinine bağlanır. Bir bilgisayardan gelen sinyal önce Hub’a ulaşır, Hub üzerinden Network ortamındaki tüm bilgisayarlara aktarılır. Star Topolojinin avantajı; herhangi bir bilgisayar çöktüğünde sözkonusu bilgisayar harici sistem, çalışmasını sürdürür. Dezavantajı ise, merkezi network kompenenti arızalandığında sistem çöker.

33. İşletim Sistemi Mesh Topoloji: Her bir bilgisayar Network ortamındaki diğer bilgisayarlar ile ayrı ayrı bağımsız kablolarla bağlantıdadır. Bu sayede herhangi bir kabloda problem olduğunda diğer kablo ile veri akışı sağlanır. Mesh topolojinin avantajı; çoklu yol seçeneği sunduğundan, daha emin veri akışı sağlar. Ancak ihtiyaç duyulan kablolama nedeni ile diğer topolojilere göre maliyeti yüksektir.

34. İşletim Sistemi Hybrid Topoloji: Network dizaynında iki veya daha fazla topolojiden yararlanılır. Star-Bus ve Star-Ring topolojileri hybrid topoojidir.