210 likes | 2.05k Views
Bilanci Hidrik dhe lengjet trupore. Infermieristike 2. Rendesia e ujit. Uji eshte nje ushqyes shume I rendesishem per organizmin tone. Eshte kaq e vertete sa qe ne mungese te tij vdekja arrin per disa dite . Uji zhvillon funksione shumta vitale :
E N D
BilanciHidrikdhelengjettrupore Infermieristike 2
Rendesia e ujit • Ujieshtenjeushqyesshume I rendesishem per organizmin tone. Eshtekaq e vertetesaqe ne mungesetetijvdekjaarrin per disadite. • Ujizhvillonfunksioneshumtavitale: • Eshtenje solvent I mrekullueshem per substancakimikete pa numurta. • Rregullonvolumincelulardhetemperaturentrupore. • Favorizonprocesettretese (digjestive). • Kryentransportin e ushqimevedhelargimin e skorjevemetabolike. • Per ngasasiaujieshtendertuesikryesor I organizmit.
% e ujit ne organizem • Teknje I rritur ne peshen 70kg ujiperbenafersisht 60% tepeshestrupore, qe do tethoterreth 40 kg • Grate perkarshiburravekanenjeperberje me tevogelteujit, afersisht 50% e peshestrupore. Seksifemeror ka rezervatemedhateindeveadipoze, ne diferencengaindetmuskulareqembizoterojnetekmeshkujt.(muskujtpermbajne me shumeujerreth 10%. Nje argument homolog thuhet per obezetdhetemoshuarit. • Ne tekunderttekneonatetkjosasiarrin ne 75% tepeshestrupore.
Shperndarja e ujit ne organizem • Ujiqendodhet ne organizmin tone shperndahet ne dystruktura, intracelulare (2/3 e volumit total) dheekstracelulare (perberesi I plazmes, limfes, likidiintersticial, dhecefalorachidian). Sektoret e likideveteorganizmitjanetendara midis tyre ne membranagjysemtepercueshme. P.sh. plazma e ndarengalikidiintersticialngaparetet e vazavetegjakut. • Membranatqelizorepengojnekontaktindirekttelikiditintersticialdheatijintracelular. • Per organizmineshte e rendesishmeruajtja e homeostazesvolumetriketedyketyresektoreve.
Indetjoadipozekaneperqendrimin me temadhteujit • Ujiitrupitshperndahetkryesisht ne indetjoadipozedhendertonrreth 72% temases pa dhjam. • Ne kushtenormalelikidiintersticialdheaiintracelularjaneizotonike, qe do tethoteqekanetenjejtenozmolaritet. • Ne se perqendrimiikriprave do jete me imadh, ne likidinintracelular, qeliza do tefryhejngaozmoza; ne nje situate tekundertqeliza do tetentontetedehidrohej. Te dyjarastet do teishinterenda per ruajtjen e ndertimitteqelizes.
Volemia-Volumiiplazmes (volemia) duhetmbajturkonstante per tegarantuarnjefunksionimte mire kardiak. - Me shtimin e volumitplazmatik, presioniigjakutrritet (hipertension),. Ne tekundertne prezencen e hypovolemise, presioniulet,shtohetviskozitetihematik, zemralodhet. - Per tegarantuarhomeostazene volumittelikideveintracelularedheintravaskulare,eshte e domosdoshmetembahetkonstantepermbajtjahidrike e organizmit.
Marrjetdhenxjerrjethidrike • Qeteketeekuiliberhidrikeshte e nevojshmeqebilanci I hyrjevedhe I daljeveteujittejete I barabarte
Permbajtjamesatare e ujit ne ushqimetendryshmePervecpakperjashtimeve, ushqimetpermbajnenjesasiujite pa perfillshme
Kontrolliiujit • Bilancihidrikmbahet me aneterregullimittedaljeve duke modifikuarvolumin e eleminimiturinar, sidhe me kontrollin e marreveteujit. • Ne kushtenormale 60% e humbjeveditoreteujitrealizohet me anete urines se eleminuar, duke shtuarsekretimin e hormonitantidiuretik (ADH) oseVazopresines. • Marrja e lengjeverregullohet me stimulimin e etjes, qeaktivizohetkurzvoglohetvolemia(dehidrim), osekurlengjet e trupittentojnetebehenhipertonike (pas njevakti me kripeshume)
Dehidratimi • Dehidratimiedhekureshtemodesteeshtenjegjendje e rrezikshme per organizmin. • Njereduktimderi ne 7% tesasisetotaleteujiteshte e mjeftueshme per terrezikuarmbijetesen e individit. • Dehidrimieshte I rrezikshem per disa motive. Mbitegjitha ne njeorganizemtedehidruarbllokohetmekanizmi I djersitjes, qetekursehetsasia e ujit e mbetur ne trup. Pormungesa e sekreimittedjersesshkaktonnjembinxehjeorganike me veprime negative ne qendrentermoregulatorehipotalamike. • Ne njeorganizemtedehidruarpakesohetvolemia, sipasojgjakunukrrjedh (viskoziteti), zemralodhetdhemundtecfaqet ne rastetekstremekolapsikardiocirkulator.
Shkaqet e dehidrimit • Ekspozimindajnjeklimetethatedheteventiluar (ne bazete temperatures) dehidrimieshte I konsiderueshem: p.sh.teftohtitstimuloneleminimin e ujit me anete urines, ndersa ne lartesieleminohet me shumeuje me anetefrymemarrjes. • Shkaqetetjera; ushtrimetesforcuara per njekohetegjate. • Episode teperserituratevjella, diarre e bollshme(kolera). • Hemorragji e forte osedjegje. • Marrja e pa mjaftueshme e likideve.(kryesishttevjetritsepsejane me paktendjeshemnga stimuli I etjes.
Kurduhettepimeuje • Ne pergjithsikeshillohettepishetepakten 1.5l uje ne dite. Eshtevecanerisht e rendesishmeshtimi I marrjes se lengjevegjateveres. Per teparandaluardehidriminkurushtron sport, eshte e nevojshmetepishepara, gjatedhe pas sforcimit. Ne vecantikursforcimieshte I zgjatur, vetemujinukeshte I mjaftueshem. Per ketearsyeeshte e nevojshmeteshtohenkarbohidratetdhekripratminerale.(sode, clor, potasium)
Faktoretqendikojne ne ekuilibrinhidrik • Mosha • Tamperatura e mjedisit • Dieta • Stresi • Semundjet • Medikamentet
Ekzaminimifizik • Per tevleresuargjendjenfiziketepacientit, infermierjaduhettedijevezhgimet e meposhteme. • Peshe e njejtetruporenganjedite ne tjetren • Mukozat e njoma • Funksionimi mire i ap. tretes • Urina me ngjyreteverdhelimoni, densitet1.010-1.030 • Elasticiteti mire iindeve, orientimi mire mendor • Nuk ka ndjenjen e etjes • Eleminimiurinarafersishti = me lengjet e marra • Nuk ka shenjateedemave • Nuk ka shenjatedehidrimit
Planifikimiikujdesjeveinfermierore • Te llogaritenmarrjatdhenxjerrjet e lengjeve • Te vendosetdheteruhetekuilibrihidrik • Te parandalojecrregullimet • Te zbatohet me rigorozitetterapiamjeksore. • Shenohet me kujdesdhepergjegjesicdogje ne dosje
Bilanci • Lengjat e marra; ngagoja, transfuzionegjaku, perfuzione. • Lengjeteeleminuara; urine, drenim, aspirim, djersitje, diarre, respirim
Raststudimi • Zonja Ana eshteshtruar ne spital me problemekardiake. Mjeku ka urdheruartebehetbilancihidrik. • Lengjet e marra; mengjes 1filxhan qumesht, ora 10 ka pire 1 goteuje, ora 12 zonjahengritegjithvaktin me 1 pjatesupe, 1 pure dhepiu 1 goteuje. Ne oren 16 ka pire 1 filxhancajshoqeruar me djath. Ne mbremje 1 gotekosdhe 1 racionspinaq, verduratetjeradhe 1 gotauje. • Lengjet e nxjerra; ora 8-200ml, ora 10-250ml, ora 13-250ml, ora 17-150ml, ora 22-250ml. • Cfarmundtethoni per ketebilanc, eshtepozitiv, negativ, apoiekuilibruar.