1 / 29

IZBOR ISPITANIKA U KOHORTNIM I EKSPERIMENTALNIM STUDIJAMA

IZBOR ISPITANIKA U KOHORTNIM I EKSPERIMENTALNIM STUDIJAMA. Doc. dr Tatjana Pekmezović Institut za epidemiologiju, Medicinski fakultet, Beograd. KOHORTNE STUDIJE. DA LI JE IZLOŽENOST AGENSU POVEZANA SA POJAVOM BOLESTI? UZROK. POSLEDICA. KOHORTNE STUDIJE. FAZE IZVOĐENJA: Izbor kohorte

taran
Download Presentation

IZBOR ISPITANIKA U KOHORTNIM I EKSPERIMENTALNIM STUDIJAMA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. IZBOR ISPITANIKA U KOHORTNIM I EKSPERIMENTALNIM STUDIJAMA Doc. dr Tatjana Pekmezović Institut za epidemiologiju, Medicinski fakultet, Beograd

  2. KOHORTNE STUDIJE DA LI JE IZLOŽENOST AGENSU POVEZANA SA POJAVOM BOLESTI? UZROK POSLEDICA

  3. KOHORTNE STUDIJE FAZE IZVOĐENJA: Izbor kohorte Obezbeđenje informacija o izloženosti Praćenje učestalosti obolevanja i umiranja među izloženim i neizloženim hipotetičnomfaktoru

  4. KOHORTNE STUDIJE NEKI KRITERIJUMI ZA UKLJUČIVANJE U KOHORTU: Pogodnost identifikacije i praćenja ispitanika Posebno izražena ekspozicija Pripadnost određenoj populaciji

  5. KOHORTNE STUDIJE NEKI KRITERIJUMI ZA ISKLJUČIVANJE IZ KOHORTE: Osobe koje su već obolele ili su suspektne na oboljenje Osobe za koje ne postoji mogućnost da obole od bolesti koja je predmet ispitivanja

  6. KOHORTNE STUDIJE IZBOR KOHORTE: Opšta populacija ili njen uzorak Osobe određenih zanimanja Grupe dobrovoljaca Učenici, studenti, vojnici

  7. KOHORTNE STUDIJE IZBOR KOHORTE: Obstetrične populacije Prevremeno rođena deca Specijalno eksponirane populacije

  8. FRAMINGAMSKA STUDIJA CILJ: Identifikacija faktora rizika za koronarnu bolest POČETAK: 1949. godine TRAJANJE: 35 godina MESTO: Framingam (Masačusets, SAD) KOHORTA: opšta populacija uzrasta 30-59 godina, 5127 ispitanika

  9. FRAMINGAMSKA STUDIJA ISPITIVANI FAKTORI: hipertenzija, serum holesterol, upotreba alkohola, fizička aktivnost, pušenje REZULTAT: Hipertenzija, visok serum holesterol i pušenje – 3 najznačajnija faktora rizika za koronarnu bolest

  10. STUDIJA BRITANSKIH LEKARA CILJ: Ispitivanje uticaja pušenja na mortalitet od karcinoma pluća POČETAK: 1951. godine TRAJANJE: više od 40 godina MESTO: Velika Britanija

  11. STUDIJA BRITANSKIH LEKARA IZBOR KOHORTE Poslato 59.600 upitnika o pušačkim navikama lekarima, članovima BMA Odgovorilo 40.633 (34.000 muškaraca i 6633 žena) pušači nepušači Ponovljen upitnik o pušačkim navikama 1957, 1960, 1972, 1978, 1990. godine

  12. STUDIJA BRITANSKIH LEKARA ISHOD: Mortalitet od karcinoma pluća među pušačima i nepošačima RAZLIKE U MORTALITETU OD KARCINOMA PLUĆA IZMEĐU PUŠAČA I NEPUŠAČA DOSTIGLE SU NIVO STATISTIČKE ZNAČAJNOSTI VEĆ POSLE 4,5 GODINE!!!

  13. NURSES HEALTH STUDY I CILJ: Ispitivanje kasnih konsekvenci upotrebe oralnih kontraceptiva POČETAK: 1976. godine ISPITANICE: Medicinske sestre (122.000) uzrasta 30-55 godina iz 11 američkih država

  14. NURSES HEALTH STUDY I PRAĆENJE: Svake 2. godine popunjavaju upitnik o prisutnim bolestima i temama vezanim za zdravlje uključujući pušenje, korišćenje hormona i menopauzalni status Svake 4. godine (počev od 1980) popunjavaju upitnik o ishrani Svake 4. godine (počev od 1992) popunjavaju upitnik vezan za kvalitet života

  15. EPIC Study EUROPEAN PROSPECTIVE INVESTIGATION INTO CANCER AND NUTRITION (EPIC) CILJ: Ispitivanje uticaja ishrane i drugih faktora sredine na rizik obolevanja od malignih bolesti UČESNICI: zdrave osobe (njih oko 400.000) iz 22 centra u zemljama EU PREDVIĐENO VREME PRAĆENJA: 15 godina

  16. EPIC Study PRIKUPLJANJE PODATAKA: Upitnik INFORMACIJE: ishrana, fizička aktivnost, pušenje, upotreba alkohola, zanimanje, socijalno-ekonomski status, reproduktivna istorija, upotreba kontraceptiva i hormonske supstitucione terapije, prethodna oboljenja i korišćenje lekova DOPUNSKA MERENJA: težina, visina, uzorci krvi

  17. EKSPERIMENTALNE STUDIJE DIZAJNIRANJE Protokol eksperimenta Izbor ispitanika Veličina uzorka Randomizacija Procena ishoda Otklanjanje pristrasnosti u proceni ishoda

  18. EKSPERIMENTALNE STUDIJE IZBOR ISPITANIKA Slaganje u odnosu na karakteristike od značaja za ishod ispitivanja Definisanje kriterijuma za uključivanje i isključivanje iz studije

  19. EKSPERIMENTALNE STUDIJE IZBOR ISPITANIKA Target populacija Eksperimentalna populacija Studijska populacija

  20. EKSPERIMENTALNE STUDIJE VELIČINA UZORKA Broj ispitanika koji je neophodan za otkrivanje efekata ispitivane procedure Mogući ishodi RCT (randomozed controlled trial): korektan zaključak greška I reda (α) greška II reda (β)

  21. EKSPERIMENTALNE STUDIJE RANDOMIZACIJA DEF. Razvrstavanje ispitanika u eksperimentalnu i kontrolnu grupu metodom slučajnog izbora CILJ: Eliminisanje uzoračke pristrasnosti

  22. EKSPERIMENTALNE STUDIJE TEHNIKE RANDOMIZACIJE Prosta: tablice slučajnih borjeva Restriktivna: AABB, ABBA, BAAB, BABA Stratifikovana: svaki stratum posebno Dizajn mečovanih parova: randomizovanje grupa po pariovima Faktorijel dizajn: randomizovanje u okviru testiranja dve ili više hipoteza

  23. KLINIČKI EKSPERIMENT Ispitanici su OBOLELE osobe Testiranje efikasnosti postupaka u lečenju oboljenja i prevenciji recidiva i komplikacija

  24. KLINIČKI EKSPERIMENT DA LI VEĆE DOZE ZRAČENJA PRODUŽAVAJU PREŽIVLJAVANJE OBOLELIH OD ASTROCITOMA MOZGA VISOKOG HISTOLOŠKOG GRADUSA? Ispitanici: 474 bolesnika sa moždanim tumorima –astrocitomima visokog histološkog gradusa Randomizacija: u 2 grupe Intervencija: postoperativna radioterapija ukupnom dozom od 60 Gy (30 frakcija, 6 nedelja) Kontrolna grupa: postoperativna radioterapija ukupnom dozom od 40 Gy (20 frakcija, 4 nedelja) Ishod: verovatnoća ukupnog preživljavanja

  25. TERENSKI EKSPERIMENT Ispitanici su ZDRAVE osobe Testiranje efikasnosti sredstava i postupaka u prevenciji oboljenja Izvodi se tamo gde je učestalost bolesti visoka ili među osobama izloženim visokom riziku

  26. TERENSKI EKSPERIMENT UTICAJ SKRININGA NA SMANJENJE MORTALITETA OD KARCINOMA DOJKE Ispitanice: žene uzrasta 40-64 godine, članice fonda zdr. Osiguranja u Njujorku Ukupan broj: 62.000 Randomizacija: u 2 grupe (po 31.000) Intervencija: Mamografija u godišnjim intervalima, ukupno 4 puta Kontrolna grupa: uobičajena medicinska zaštita Vreme praćenja: 10 godina Ishod: stope mortaliteta od karcinoma dojke

  27. EKSPERIMENT U DRUŠTVENOJ ZAJEDNICI Jedinica ispitivanja: DRUŠTVENA ZAJEDNICA Testiranje efikasnosti sredstava i postupaka u prevenciji oboljenja Poređenje stanja pre i posle intervencije ili poređenje s kontrolnom društvenom zajednicom

  28. EKSPERIMENT U DRUŠTVENOJ ZAJEDNICI UTICAJ FLUORIZACIJE VODE U PREVENCIJI ZUBNOG KARIJESA Ispitanici: populacije 2 susedna grada koji koriste vodu isključivo iz gradskog vodovoda Ukupan broj: 60.000 (u svakom gradu po 30.000 stanov.) Intervencija: Povećanje koncentracije fluora u vodi od 0,1 mg/l na 1 mg/l Kontrolna populacija: koncentracija fluora u vodi od 0,1 mg/l Vreme praćenja: 10 godina Ishod: prevalencija zubnog karijesa

  29. LITERATURA Lilienfeld DE, Stoley PD. Foundation of Epidemiology, New York, Oxford: Oxford University Press, 1996, 155-197. Gordis L. Epidemiology, Philadelphia: Elsevier Sounders, 2004, 115-145. Kelsey JK, Whittemore AS, Evans AS, Douglas Thompson W. Methods in observational epidemiology. New York, Oxford: Oxford University Press, 1996, 130-187.

More Related