Wyniki z pomiaru zapylenia w gminie Raba Wyżna

1. Wyniki z pomiaru zapylenia w gminie Raba Wyżna Uczestnicy projektu Klasy I uczestniczące w kole fizyczno- chemicznym oraz uczniowie klasy II d

2. Wprowadzenie • Biorąc pod uwagę normy i Dyrektywy Unijne podjęliśmy badania zanieczyszczenia powietrza w naszej gminie. • W dniach od 20.11.06r do 15.12.06r dokonaliśmy pomiaru zapylenia pomieszczeń w naszych domach oraz zapylenia powietrza wokół domów.

3. Normy w Polsce i Unii Europejskiej dotyczące zapylenia powietrza • Zgodnie z Dyrektywą Ramową Unii Europejskiej oraz Dyrektywami pochodnymi polskie prawo nakłada wprowadzenie systemu zarządzania jakości powietrza. • Zasadniczym celem tego jest: • Unikanie, zapobieganie zanieczyszczeń środowiska (w tym powietrza) • Ocenę jakości powietrza w krajach członkowskich • Uzyskanie adekwatnych informacji nt zanieczyszczeń powietrza • Utrzymanie jakości powietrza w regionach dobrych i poprawę w złych.

4. WPŁYW POSZCZEGÓLNYCH CZYNNIKÓW: • Dwutlenek siarki atakuje najczęściej drogi oddechowe i struny głosowe. Wdychanie SO2 powoduje skurcze oskrzeli. Długotrwałe oddychanie powietrzem z zawartością SO2, nawet w niskich stężeniach, powoduje uszkodzenie dróg oddechowych, prowadzące do nieżytów oskrzeli; częste przypadki tego schorzenia stwierdzono w badaniach epidemiologicznych mieszkańców miast o zanieczyszczonym powietrzu. Dwutlenek siarki, po wniknięciu w ściany dróg oddechowych, przenika do krwi i dalej do całego organizmu; kumuluje się w ściankach tchawicy i oskrzelach oraz w wąt­robie, śledzionie, mózgu i węzłach chłonnych. Duże stężenie SO2 w powiet­rzu może prowadzić do zmian w rogówce oka.

5. Toksyczność tlenków azotu jest różna, np. NO2 jest czterokrotnie bardziej toksyczny niż NO. Toksyczne działanie dwutlenku azotu polega na ograniczaniu dotleniania organizmu; obniża on zdolności obronne ustroju na infekcje bakteryjne. NO2 działa drażniąco na oczy i drogi oddechowe, jest przyczyną zaburzeń w oddychaniu, powoduje choroby alergiczne, m.in. astmę - szczególnie u dzieci mieszkających w miastach narażonych na smog. Zarówno NO, jak i NO2 są prekursorami powstających w glebie rakotwórczych i mutagennych nitrozoamin. • Metale ciężkie odkładają się w szpiku kostnym, śledzionie i nerkach; uszkadzają układ nerwowy - hamują produkcję enzymów odpowiedzial­nych za wytwarzanie energii w ośrodkowym układzie nerwowym; powodu­ją anemię, zaburzenia snu, pogorszenie sprawności umysłowej, agresyw­ność; mogą wywoływać zmiany nowotworowe.

6. Wśród metali ciężkich na uwagę zasługuje ołów, ponieważ źródła jego emisji - spaliny samochodów gaźnikowych - występują obecnie niemal wszędzie. Ołów jest pobierany przez rośliny i kumulowany w ich tkankach. Dlatego też roślinność w sąsiedztwie dróg o dużym nasileniu ruchu samochodowego zawiera ołów o stężeniach szkodliwych dla samych roślin, jak i spożywających je zwierząt i ludzi. Obszar skażenia ołowiem roślinności wzdłuż autostrad dochodzi do 150 m od brzegu jezdni, a w odległości do 10 m od jezdni zawartość ołowiu wielokrotnie przekracza dopuszczalne normy przyjęte dla paszy. Ołów jest trucizną ogólnoustrojową, działa szkodliwie na układ krwiotwórczy, układ sercowo-naczyniowy, układ nerwowy, nerki, a także może powodować bezpłodność. Wpływa hamująco na rozwój psychiczny dzieci, może wywoływać uszkodzenia mózgu.

7. Wyniki z pomiaru zapylenia w gminie Raba Wyżna

8. Zapylenie w domach: • Zważyliśmy tacki papierowe, posmarowaliśmy wazeliną. Następnie umieściłyśmy je w naszych pokojach, na klatce schodowej oraz w kotłowni. • Otrzymane wyniki opracowaliśmy przy użyciu metod statystycznych:

9. Zapylenie wokół domów: • Zważyliśmy bibułki filtracyjne na wadze o dokładności ±0,01g. Umieściliśmy je w pojemnikach szklanych na wysokości 2m nad ziemią i zostawiliśmy na okres badania. Następnie zważyliśmy je. Wszystkie wyniki wyszły nam identyczne. Średnie zapylenie wokół domów wyniosło 1,28 mg/cm2.

10. Zapylenie powietrza w gminie Raba Wyżna

11. Normy europejskie. • Europejskie normy dopuszczalnego skażenia pyłem są poważnie przekraczane w bardzo wielu rejonach Małopolski, zwłaszcza w sezonie grzewczym. Generalnie najgorzej jest w największych miastach oraz w zachodniej części województwa. Unia za bezpieczny uznaje stan, gdy do przekroczenia dobowych norm zapylenia powietrza nie dochodzi częściej niż przez 35 dni w roku.

12. Czarne płuca Polski • Powietrze na Podhalu jest niewiele mniej zanieczyszczone niż w Krakowie!!! • Od jesieni do wiosny stężenie zanieczyszczeń powietrza w powiecie tatrzańskim jest gorsze niż w Krakowie. To efekt emisji z terenu Czech i okolic Zakopanego - potwierdza Wiesław Bury, wiceprezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Krakowie. Wskaźniki zatrucia powietrza pod Wawelem należą do najgorszych w Europie. A specjaliści ostrzegają: ten problem może się zaostrzyć.

13. W Krakowie wkrótce zostanie zatkany ostatni korytarz wentylacyjny dla Krakowa od strony ulicy Bora-Komorowskiego. Zostaną tam wybudowane nowe osiedla mieszkaniowe. Urzędnicy z Biura Planowania Przestrzennego Urzędu Miasta Krakowa przyznają, że zagrożenie istnieje. Jak tłumaczą, wina leży po stronie ustawodawcy, który źle skonstruował przepisy o zagospodarowaniu przestrzennym. Plany miejscowe uwzględniające sprawy ochrony środowiska obejmują tylko 10 procent powierzchni Krakowa. • Przykładem grożących urzędnikom prawnych pułapek są kłopoty Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, który nie ma pieniędzy na prowadzenie kontroli stanu powietrza. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska mógłby sfinansować monitoring, ale nie pozwalają na to przepisy.

14. Dzięki dotacją unijnym do 15 listopada 2006 r Krakowski Fundusz Ochrony Środowiska dofinansował likwidację 1100 pieców węglowych; dzięki temu rocznie ubywa tysiąc szkodliwych dla środowiska palenisk. Od gminnych funduszy ochrony środowiska można otrzymać zwrot kosztów zakupu pieca gazowego - do 600 zł. Wielu posiadaczy pieców węglowych obawia się jednak dodatkowych wydatków. Koszty ogrzewania węglem są dzisiaj bardzo niskie dzięki szczodrym dotacjom rad dzielnic. • Nadzieją na stopniowe ograniczanie zanieczyszczeń powietrza w Małopolsce są inwestycje realizowane ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska - m.in. w elektrowni w Skawinie i w Łęgu. Fundusz dotuje także termomodernizację zespołów budynków i budowę dużych kolektorów słonecznych.

15. STAN ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA W POLSCE • Emisja pyłów i gazów jest w Polsce bardzo duża. Na przykład w jednym tylko 1998 r. do powietrza przedostało się ponad 2522 tys. ton zanieczyszczeń, w tym pyłowe stanowiły 10,1%, a gazowe 89,9%. • Zanieczyszczenia gazowe osiągnęły 2267 tys. ton (w tym SO2, 58,9%, CO2 16,3%, NO i NO2 18,3%, węglowodory i inne 6,5%), zanieczyszczenia pyłowe zaś 254 tys. ton, w tym: popiół lotny 83,3%, pyły z produkcji cementu 3,8%. • W ostatnich latach nastąpiło korzystne ograniczenie emisji zanieczyszczeń. I tak np. w 1998 r. emisje pyłowe były o ok. 86% niższe od bardzo wysokiego stanu z 1987 r., a emisje gazowe (S02, NOX, CO2) spadły odpowiednio o ponad 58%.

16. Wnioski Średnie zapylenie w miastach i okręgach przemysłowych w Polsce waha się w granicach od 0,1 mg/m3 do 40 mg/m3. Mieścimy się więc w granicach dolnych zanieczyszczenia powietrza. Większe zanieczyszczenie powietrza występuje w domach położonych wzdłuż dróg. Wiąże się to oczywiście z wpływem transportu. W naszej gminie nie ma dużych zakładów, więc zanieczyszczenie powietrza wiąże się głównie z wytwarzaniem energii. Więc warto zacząć dbać o energię odnawialną. Dużo większe zapylenie występuje w naszych domach niż wokół nich. Związane jest to z okresem grzewczym.

17. Optymistyczne wieści ? • Jakość naszego powietrza stale się poprawia, jednak do stanu idealnego bardzo daleko. Specjaliści są zgodni, że na szybką poprawę stanu powietrza w województwie małopolskim nie ma co liczyć. Krakowscy urzędnicy szacują, że emisja zanieczyszczeń w mieście powinna się znacząco zmniejszyć dopiero w okolicach... 2025 roku - kiedy powstanie zaplanowana obwodnica i podniesie się jakość miejskiego taboru samochodowego. A także będzie większa świadomość ekologiczna miejscowości ościennych.

18. Europejskie standardy zobowiązują do podjęcia działań, ale kiedy i czy w ogóle przyniosą one efekty, nikt nie wie. Kraje UE także mają problemy z pyłem, jednak z innych powodów. W Polsce ich przyczyną są w zimie głównie węglowe piece i kotłownie - takie, jakie w Unii można zobaczyć tylko w muzeum techniki. Tak jak i w naszej gminie. Dlatego najwyższy czas zacząć propagować odnawialne źródła energii!!

19. Za uwagę • Dziękujemy ;-)