انواع ستارگان

1. انواع ستارگان نگاهی بر رده های بندی مختلف ستارگان و بررسی مشخصات آنها پرهام سعیدی یازدهمین باشگاه نجوم ساری شهریور 92 www.SariSky.ir

3. نمودار هرتسپرونگ-راسلH-R Diagram

4. 1- بر اساس رده طیفی ستارگان 2- بر اساس تعداد ستارهای منظومه 3- بر اساس تغییرات نوری ستاره انواع رده بندی

5. رده های طیفی ستارگان

6. - دمای بین 30 هزار تا 60 هزار کلوین - رنگ آن آبی است - جرمی حدود 64 برابر جرم خورشید دارد - شعاع آن حدود 16 برابر شعاع خورشید است - درخشندگی 1 میلیون و 400 هزار برابر خورشید - خطوط طیفی هیدروژن ضعیف - درصد آن در ستارگان رشته اصلی 0/00003% - مثال‌ها: زتا شکارچی، زتا تلمبه، لاندا شکارچی، دلتا شکارچی - دمای بین 10 هزار تا 30 هزار کلوین - رنگ آن آبی متمایل به سفید است - جرمی حدود 18 برابر جرم خورشید دارد - شعاع آن حدود 7 برابر شعاع خورشید است - درخشندگی 20 هزار برابر خورشید - خطوط طیفی هیدروژن متوسط - درصد آن در ستارگان رشته اصلی 0/13% مثال‌ها: پای شکارچی (رجل الجبار)، سماک اعزل، خوشه پروین (B (O

7. - دمای بین 7500 تا 10 هزار کلوین - رنگ آن سفید است - جرمی حدود 3/1 برابر جرم خورشید دارد - شعاع آن حدود 2/1 برابر شعاع خورشید است - درخشندگی 40 برابر خورشید - خطوط طیفی هیدروژن قوی - درصد آن در ستارگان رشته اصلی 0/6% - مثال‌ها: کرکس نشسته، شباهنگ، دنب - دمای بین 6000 تا 7500 کلوین - رنگ آن سفید متمایل به زرد است - جرمی حدود 1/7 برابر جرم خورشید دارد - شعاع آن حدود 1/4 برابر شعاع خورشید است - درخشندگی 6 برابر خورشید - خطوط طیفی هیدروژن متوسط - درصد آن در ستارگان رشته اصلی 3% مثال‌ها: مو اژدها، سهیل، شعرای شامی (F (A

8. - دمای بین 5000 تا 6000 کلوین - رنگ آن زرد است - جرمی حدود 1/1 برابر جرم خورشید دارد - شعاع آن حدود 1/1 برابر شعاع خورشید است - درخشندگی 1/2 برابر خورشید - خطوط طیفی هیدروژن ضعیف - درصد آن در ستارگان رشته اصلی 7/6% - مثال‌ها: خورشید، آلفا قنطورس، بزبان، تاو نهنگ (G - دمای بین 3500 تا 5000 کلوین - رنگ آن نارنجی است - جرمی حدود 0/8 برابر جرم خورشید دارد - شعاع آن حدود 0/9 برابر شعاع خورشید است - درخشندگی 0/4 برابر خورشید - خطوط طیفی هیدروژن بسیار ضعیف - درصد آن در ستارگان رشته اصلی 12/1% - مثال‌ها: اپسیلون جوی، نگهبان شمال، الدبران (k

9. (M - دمای بین 2000 تا 3500 کلوین - رنگ آن قرمز است - جرمی حدود 0/4 برابر جرم خورشید دارد - شعاع آن حدود 0/5 برابر شعاع خورشید است - درخشندگی 0/04 برابر خورشید - خطوط طیفی هیدروژن بسیار ضعیف - درصد آن در ستارگان رشته اصلی 76/45% - مثال‌ها: پروکسیما قنطورس، ستاره بارنارد، گلیز ۵۸۱ (کوتوله قرمز) البته نوعی دیگر از ستارگان با دما و رنگ مشابه وجود دارند به نام غول سرخ و ابرغول سرخ که جرم، شعاع و درخشندگی بسیار بیشتری دارند اما برخی آنان را نیز در این دسته بندی قرار می دهند. مانند ستاره ابط الجوزا. با پیشرفته تر شدن دستگاه های طیف سنجی و بیشتر شدن دقت دستگاه ها هر کدام از رده های طیفی پسوندی از 0 تا 9 اختیار کردند. مثلا نشان دهنده ی داغ تر ین ستاره در رده ی و سردترین آن هاست. خورشید بر طبق این دسته بندی معرفی میشود. A9 A A0 G2

10. این رده های طیفی به علت تعداد کمتر ستارگان و اهمیت کمتری که دارند، جزو رده های اصلی نیستند و به نوعی رده ی فرعی به حساب می آیند. به همین جهت در اینجا به صورت اجمالی به معرفی آنان پرداختیم. :WR/W دمای بالا،مقدار هلیوم نسبت به هیدروژن زیاد است و شدت بادهای ستاره ای زیاد است. :L سردتر از ستاره های نوع هستند و در فروسرخ می درخشند. M :T متان در آن ها به وفور یافت می شود. :Y کوتوله های بسیار سرد.(در حد دمای بدن انسان!) :C غول های قرمزی که در جو آن ها کربن یافت می شود. دیگر رده های طیفی ستارگان :D مختص کوتوله های سفید که به زیر رده های متعددی تقسیم می شود. :P سحابی سیاره نما :Q ابرنواختر

11. - ستارگان منفرد - ستارگان دوتایی - ستارگان چندتایی تنها 20% از ستارگان عالم را تشکیل می دهند بیش از 40% از ستارگان ستاره هایی دوتایی اند! حدود 40% از ستارگان ستاره هایی چندتایی اند! انواع ستارگان از لحاظ تعداد ستارگان منظومه ستاره های چند تایی یا در منظومه های جداگانه ی بیش از دوتایی، یا در خوشه های باز یا کروی قرار دارند.

12. ۱- مزدوج های اپتیکی و بصری با چشم دیده می شود ۲- مزدوج های طیفی با چشم دیده نمی شود 1- دوتایی ظاهری ظاهرا دوتایی اند اما نیستند! 2- دوتایی مرئی سیستمی دوتایی که با تلسکوپ قابل تفکیک است 3- دوتایی نجومی سنجی سیستمی دوتایی و غیر قابل تفکیک با تلسکوپ که از روی نوسان کردن در آسمان میتوان فهمید دوتایی است 4-دوتایی طیف سنجیسیستمی دوتایی و غیر قابل تفکیک با تلسکوپ که از روی طیف آن و پدیده دوپلر میتوان فهمید دوتایی است 5-دوتایی گرفتی سیستمی دوتایی و غیر قابل تفکیک با تلسکوپ که به سبب رد شدن ستاره ی کوچکتر از مقابل ستاره ی بزرگتر و تغییر نور ستاره به طور متناوب قابل آشکار سازی است انواع ستارگان دوتایی

13. 1- ستارگانی با نور ثابت 2- ستارگان متغیر 1- متغیر های گرفتی 2- متغیر های تپنده - قیفاووسی های نوع 1 - قیفاووسی های نوع 2 - متغیر های سنبله ای - متغیر های ثوری - متغیر های شلیاقی - متغیر های بلند دوره - متغیر های نیمه منظم W RV انواع ستارگان بر اساس تغییرات نوری RR

14. کلیک متغیر های گرفتی

15. - ابتدا به سرعت، طی چند ساعت نور آن زیاد و سپس طی چند روز به تدریج کاهش میابد. - تغییرات نوری آنها بسیار منظم و متناوب است. - تغییرات روشنایی آن یک قدر می باشد. مثلا از قدر 4/5 به 3/5 - نخستین قیفاووسی شناخته شده ستاره دلتا قیفاووس است. - این ستاره ها ابرغول هایی از گونه های طیفی و می باشد. - ستارگان قیفاووسی نوع 1 حدود 1/5 قدر روشن تر از قیفاووسی نوع 2 هستند. - دوره تناوب قیفاووسی نوع 1 بین 1/5 تا 100 روز است که معمولا 5 روز می باشد. - دوره تناوب قیفاووسی نوع 2 بین 10 تا 25 روز است. - قیفاووسی های درخشان تا حدی در تعیین فواصل کیهانی کارآمد و مفید هستند که آنها را شمع های استاندارد کیهانی می نامند. - قیفاووسی نوع 2 در خوشه های کروی هاله ی کهکشان و در مرکز کهکشان دیده میشوند و معمولا ستاره های غول یا ابرغول اند. - تفاوت اصلی دو نوع قیفاووسی ها در نقاط ماکزیمم و مینیمم منحنی های نوری آنها است. در قیفاووسی نوع 2 این نواحی خطوطی صاف هستند و در قیفاووسی نوع 1 این نواحی دارای انحنا هستند G F قیفاووسی نوع 1 و 2 (قیفاووسی ها)

17. این نوع متغیرها در گذشته در دسته ی متغیر های قیفاووسی قرار میگرفتند اما امروزه به سبب دسته بندی های دقیق تر به چندین دسته ی متفاوت تقسیم شده اند، که دو مورد از آنها را اینجا معرفی میکنیم: 1- متغیر های سنبله ای 2- متغیر های ثوری منحنی نوری آنها با قیفاووسی ها متفاوت است و بی نظمی بیشتری دارد دوره ی تناوب آنها بین 1 تا 30 روز است تغییرات قدر و رنگ آنها نیز مقداری متفاوت است w متغیر های شبه قیفاووسی منحنی نوری آنها با قیفاووسی ها متفاوت است و بی نظمی بیشتری دارد دوره ی تناوب آنها بین 40 تا 100 روز است تغییرات قدر و رنگ آنها نیز مقداری متفاوت است RV

18. RR - کم نور تر از متغیر های قیفاووسی هستند. - در تعیین فاصله ی کهکشان های نزدیک که فاقد قیفاووسی هستند کاربرد دارد. - دوره تناوب کوتاه تر از قیفاووسی ها دارند. (حدود 1 روز!) - از ستارگان کهنسال به شمار می آیند و در خوشه های کروی فراوان یافت می شوند. - قدر مطلق این ستارگان بین 0/3 تا 0/9 می باشد. - در این ستارگان هلیوم سوزی در هسته آغاز شده است. - بهترین وسیله برای تعیین فاصله ی خوشه های کروی به شمار می آیند. متغییر های شلیاقی

19. متغیر هایی با دمای بسیار پایین (حدود 3000 کلوین، در حالی که قیفاووسی ها دمایی در حدود 8000 تا 9000 کلوین دارند). جرم و اندازه آنها بسیار بزرگتر از قیفاووسی ها است. تغییرات بیشتری از خود در تغییر درخشندگی نشان می دهد. متغیر های قیفاووسی تا 10% درخشنده تر می شوند اما این نوع متغیر ها تا چندین برابر درخشندگی خود پر نور میشوند. نور آنها در طول یک دوره ی تناوب معمولا 3 تا 4 قدر تغییر می کند. زمان تناوب آنها بین 100 تا 800 روز است. متغیر های نیمه منظم متغیر های بلند دوره دوره ی تناوب آنها دارای نظم خاصی نمی باشد و تغییرات نوری آنها قابل پیش بینی نیست. رنگ آنها قرمز تر از قیفاووسی ها یا شبه قیفاووسی ها است. اجرامی بسیار پر نور هستند و میانگین قدر مطلقی حدود 3- دارند.

20. جایگاه ستارگان در نمودار هرتسپرونگ-راسل

21. کلیک

22. به امید آسمانی پاک