SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLANMASI

1. SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLANMASI

2. AMAÇ Solunum ve dolaşım yetmezliğini erken dönemde tanıyarak tedaviye olanak sağlamak. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

3. ÖĞRENİM HEDEFLERİ • Solunumun yeterliliğinin değerlendirilmesinde kullanılacak öğeleri sayabilmek, • Solunum sıkıntısını ve solunum yetmezliğini tanımlayabilmek, • Solunum sıkıntısı ve yetmezliğinin nedenlerini sayabilmek, • Şoku ve tiplerini tanımlayabilmek. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

4. SOLUNUMUNDEĞERLENDİRİLMESİ

5. SOLUNUM YETERLİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ • Solunum hızı • Solunum mekanikleri • Tidal hacim • Akciğer kompliansı • Solunum sesleri • Bilinç düzeyi • Deri ve ağız mukozasının rengi değerlendirilmelidir. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

6. Çocuklarda İstirahatteki Normal Solunum Sayısı (solunum/dak) ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

7. Solunum Hızı • Takipne • Bradipne • Apne ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

8. Solunum Mekanikleri 1. Tidal hacim Normal tidal hacim yaklaşık 4-6 ml/kg’dır. Klinik olarak tidal hacim yeterliliği; • Akciğerlerin dinlenmesi, • Göğüs kafesi hareketlerinin izlenmesiyle değerlendirilir. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

9. Solunum Mekanikleri 2. Akciğer kompliansı • Kompliansın azalması durumunda alveollerin genişlemesive gaz değişimi azalır. • Bunun nedenleri arasında • Alveoller içerisinde veya kapiller damarlar ile alveoller arasında anormal sıvı birikimi • Sürfaktanın azalması sayılabilir. • Kompliansın azaldığı hastalıklar: Pnömoni, ARDS vb. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

10. Solunum Mekanikleri 3.Solunum Sesleri Hırıltı : Üst solunum yolu ile ilgili, Hışıltı : Alt solunum yolu ile ilgili, İnleme : Akciğer dokusu ile ilgili sorunlarda duyulur. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

11. Bilinç Düzeyi • Kanda oksijenin giderek azalması • Öncelikle huzursuzluğa neden olur, • Daha sonra uykuya eğilimden komaya kadar değişen bilinç bozukluklarına neden olabilir. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

12. Deri ve Ağız Mukozasının Rengi • Soluk • Siyanotik • Hemoglobini çok düşük çocuklarda merkezi siyanoz görülmeyebilir, • Merkezi siyanozun görülebilmesi için deri kapillerlerinde indirgenmiş hemoglobin miktarının 5 g/dl’nin üstünde olması gereklidir. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

13. SOLUNUM SIKINTISI • Takipne, • Taşikardi, • Hiperpne, • Burun kanadı solunumu, • Yardımcı solunum kaslarının solunuma katılması • İnspirasyonda interkostal, subkostal ve suprasternal çekilmeler. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

14. SOLUNUM YETMEZLİĞİ • Solunum yetmezliği, yetersiz oksijenizasyon ile kendini gösteren klinik bir durumudur. • Solunum yetmezliğine neden olan durumlar: • Akciğerlerden • Göğüs kafesinden, • Solunum merkezinden kaynaklanabilir. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

15. SOLUNUM YETMEZLİĞİ • Solunum sıkıntısı bulgularına ek olarak • Bilinç düzeyinde azalma, • Kas tonusunda azalma • Merkezi siyanoz varlığı “SOLUNUM YETMEZLİĞİ” ne işaret eder. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

16. Solunumun Durma Riski • Artmış solunum hızı ve çabası ile birlikte azalmış solunum sesleri • Kalp atım hızında azalma (bradikardi) • Sözlü-ağrılı uyarıya yanıtın azalması ve bilinç bozukluğu • Kas tonusunda azalma • Siyanoz ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

17. DOLAŞIMIN DEĞERLENDİRİLMESİ

18. DOKULARA OKSİJEN SUNUMUNU ETKİLEYEN ÖĞELER Kalp debisi; kalbin bir dakikada attığı kan hacmidir (kalp hızı x atım hacmi ). Atım hacmi; her bir ventrikül kasılması ile atılan kan hacmidir. Ortalama arter kan basıncı; kalp debisi x sistemik damar direncidir. Arteriyel oksijen içeriği; kanın her 100 ml´sinin taşıdığı oksijen miktarıdır. Arteriyel oksijen içeriğini etkileyen en önemli öğe hemoglobindir. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

19. DOKULARA OKSİJEN SUNUMU Atım hacmi x Kalp hızı Kalp debisi x O2 içeriği O2 sunumu Ortalama kan basıncı ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

20. DOLAŞIM YETERLİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ • Kalp hızı • Kan basıncı • Sistemik dolaşım • Nabız • Deri • Bilinç • İdrar debisi ile değerlendirilir. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

21. Çocuklarda İstirahattekiNormal Kalp Hızı Değerleri (atım/dak) ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

22. Çocuklarda İstirahatteki Sistolik Kan Basıncı Değerleri (mmHg) ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

23. Hipotansiyon Sınırları

24. SİSTEMİK DOLAŞIMIN DEĞERLENDİRİLMESİ 1. NABIZ • Nabız dolgunluğu (nabzın gücü), atım hacmi ve nabız basıncı ile ilişkilidir. • Merkezi nabızların kaybı çok hızlı tedavi gerektirir ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

25. SİSTEMİK DOLAŞIMIN DEĞERLENDİRİLMESİ 2. DERİ • Derideki kan dolaşımının azalması şokun erken belirtisi olabilir. • Azalmış deri kan dolaşımının göstergeleri: • Derinin alacalı, soğuk ve soluk olması, • Kapiller geri doluş zamanının uzaması (>2sn) • Çevresel siyanozdur. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

26. SİSTEMİK DOLAŞIMIN DEĞERLENDİRİLMESİ 3. BİLİNÇ Bilinç düzeyi aşağıdaki bulgularla değerlendirilir (USAY): • Uyanıklılık durumu, • Sesli uyarana yanıt, • Ağrılı uyarana yanıt, • Yanıtsızlık. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

27. SİSTEMİK DOLAŞIMIN DEĞERLENDİRİLMESİ 4. İDRAR DEBİSİ • Normal idrar debisi 1-2 ml/kg/saat’tir. • Kötü böbrek dolaşımının veya hipovoleminin göstergesi: • Çocuklarda 1ml/kg/saat’ten • Adolesanlarda 30 ml/saat’ten az idrar çıkışı. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

28. ŞOK

29. ŞOK Şok, dokuların yetersiz dolaşımı nedeniyle, hücre yaşamı ve işlevi için gerekli maddeler ve oksijenin yeterince sağlanamadığı klinik bir durumdur. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

30. ŞOK SINIFLAMASI • Nedene göre; • Hipovolemik, • Kardiyojenik, • Dağılımsal • Fizyolojik duruma göre: • Kompanze • Dekompanze ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

31. ŞOK SINIFLAMASI (Nedene göre) Hipovolemikşok; • Damar içinde dolaşan sıvı hacminin yetersizliği söz konusudur. • Sıklıkla kanama ve dehidratasyona bağlı olarak meydana gelir. • Şokun en sık görülen tipidir. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

32. ŞOK SINIFLAMASI (Nedene göre) Kardiyojenikşok; • Kalp kası işlev bozukluğu sonucunda oluşur. • Damar içi hacim yeterli veya artmıştır, • Fakat kalp kası işlev bozukluğu nedeniyle atım hacmi ve kalp debisi azalmıştır.

33. ŞOK SINIFLAMASI (Nedene göre) Dağılımsal şok; • Dolaşan kan haciminin uygunsuz dağılımı ile kendini gösterir. • Sepsis veya anaflaksi nedeniyle gelişebilir. • Özgün olarak yüksek kalp debisi vardır • Septik şok, sepsiste sıvı uygulanmasına rağmen hipotansiyonun devam ettiği veya kan basıncının yalnızca ilaç desteği ile normal sınırlarda sürdürülebildiği durumdur. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

34. ŞOK SINIFLAMASI (Fizyolojik) Kompanze şok; • Kan basıncı normal sınırlar içerisinde olup yetersiz doku dolaşımı nedeniyle yaşamsal ihtiyaçların karşılanamadığı durumdur. Dekompanze şok; • Şokun belirtilerine kan basıncı düşüklüğünün de eklenmesidir. ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI

35. SONUÇ Solunum ve dolaşımın değerlendirilmesi sonucunda çocuğun fizyolojik durumu şöyle tanımlanabilir; • Dengede, • Solunum sıkıntısı var • Solunum yetmezliğinde, • Şokta, • Kompanze • Dekompanze

36. BÖLÜM SONU DEĞERLENDİRMESİ ÇİLYAD, SOLUNUM YETMEZLİĞİ VE ŞOKUN TANIMLAMNASI