700 likes | 1.69k Views
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ SUNİ SOLUNUM VE KALP MASAJI. ÖĞRENİM HEDEFLERİ. Solunum durmasının tanımını söyleyebilme Temel yaşam desteğinin tanımını söyleyebilme Hayat kurtarma zincirini söyleyebilme İlk yardımın AB’ sini söyleyebilme. ÖĞRENİM HEDEFLERİ.
E N D
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ SUNİ SOLUNUM VE KALP MASAJI
ÖĞRENİM HEDEFLERİ • Solunum durmasının tanımını söyleyebilme • Temel yaşam desteğinin tanımını söyleyebilme • Hayat kurtarma zincirini söyleyebilme • İlk yardımın AB’ sini söyleyebilme
ÖĞRENİM HEDEFLERİ • Hava yolunun açmak için uygun baş- çene pozisyonu verebilme • Yapay solunum kurallarını söyleyebilme • Yapay solunumu manken üzerinde uygulayabilme • Dış kalp masajı ile ilgili kuralları söyleyebilme • Dış kalp masajını manken üzerinde uygulayabilme
ÖĞRENİM HEDEFLERİ • Öğrenim rehberi basamaklarına göre manken üzerinde yapay solunum ve dış kalp masajını birlikte uygulayabilme • Yapay solunum ve dış kalp masajının etkinliğini değerlendirebilme • Temel yaşam desteğini ne zaman sonlandıracağını söyleyebilme • Öğrenim rehberlerini kullanabilme
ÖNBİLGİ • Türkiye'de her yıl 400-500 bin kişi, Avrupa’da, her yıl yaklaşık 700.000 kişi kalp krizi geçirmektedir. • Hastaneye ulaşıncaya kadar hayatta kalma oranı yaklaşık % 5–10 düzeyindedir. • Tıbbi müdahale yapılmadan önce çevrede bulunanlar tarafından yapılan ilk yardım yaralı için hayati önem taşımaktadır.
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Erken teşhis ve Acil yardım çağrısı Hayat Kurtarır Temel Yaşam Desteği Zaman Kazandırır
SOLUNUM DURMASI Solunum hareketinin durması nedeniyle vücudun gerekli olan oksijenden yoksun kalmasıdır
SOLUNUM DURMASI • Solunumu durmuş hasta veya yaralıda, • anoksemi arttıkça ilk 2 dk. içinde senkop (bayılma) ve bilinç kaybı, • 3- 5 dk. içinde dolaşım yetmezliği, • 4- 6 dk. içinde reversible beyin hasarı, • 6- 10 dk. sonra ise irreversible beyin hasarı gelişir.
SOLUNUM DURMASI • Solunum durmuşsa 3-5 dk.da kalp • Kalp durmuşsa 3-5 dk.da solunum durabilir.
Siyanoz • Gasping(aralıklarla görülen derinden nefes alma • Solunum yavaşlaması,gürültülü solunum • Midriyazis,çırpınmalar • Bilinç kaybı • Göğüs hareketlerinin kaybolması • Solunum durması
Baş çene pozisyonu • Bak-dinle-hisset
Suni solunum yap. • 1 saniye üfle,göğüs kafesini kontrol et. • Tekrar nefes alırken nefesin geri çıkmasını bekle
Dk.da 10-12 kez soluk ver. • 5 siklus sonra durumu kontrol et • 30 dk.işleme devam et • Hasta solunuma başladıysa yan yatış pozisyonuna al
SORU?Nefes alırken O2 verirken CO2 veririz.Peki suni solunum yaparken hastaya nasıl O2 vermiş oluyoruz? • CEVAP:Solunum yaptığımızda havadaki %21 oranındaki O2 nin sadece % 5’ini kullanırız.% 16’sını tekrar havaya veririz.
HAYAT KURTARMA ZİNCİRİ 1.112 aranır 2.Temel Yaşam Desteği sağlanır 3. Ambulans ekiplerince yardım sağlanır 4.Hastane acil servislerinde yardım yapılır
SAĞLIK PERSONELİ İÇİN ERİŞKİN TYD Tepkisiz Solunumu yok ya da normal değil(Sadece gasping. Vs. Acil yanıt sistemini aktive et. Defibrilatöre ulaş.
SADECE SAĞLIK PERSONELİ İÇİN Nabzı kontrol et: 10 sn.içinde nabız alınabiliyor mu? -Her 5-6 sn.de 1 solunum ver. -Her 2 dk.da nabzı yeniden kontrol et. NABIZ ALINIYOR
NABIZ YOKSA Hasta/yaralıya 30 kalpmasajındansonra 2 solunumyaptırma( 30:2 )
OED(DEFİBRİLATÖR GELMİŞSE) Ritmi kontrol et. Şoklanabilir ritm mi? ŞOKLANABİLİR ŞOKLANAMAZ 2 Dk.boyunca KPR’ ye devam et. Her 2 dk.da ritmi kontrol et. İYD uygulayısı gelene kadar veya hasta hareket etmeye başlayıncaya kadar sürdür. 1 ŞOK VER 2 Dk.boyunca KPR’ ye devam et
Kardiyak Arrest Belirtileri • Bilinç kaybı • Solunum durması • Nabız alınamaması • Kalp seslerinin duyulamaması • Pupilladilatasyonu (midriyazis) • Ciltte solukluk, siyanoz
DOLAŞIMIN DEĞERLENDİRİLMESİ • Kalp durmasında hemen her zaman şuur kaybı vardır. • Solunum durmasında veya hava yolu tıkanmalarından sonra; • Şuur kaybı bir süre sonra gelişir.
DOLAŞIMIN DEĞERLENDİRİLMESİ • Solunum değerlendirilir • Sonra karotis arterden nabız kontrol edilir. • Hafifçe tek taraflı bastırmak yeterlidir. • Yine de nabız alınamazsa steteskop ile kalp aktivitesi değerlendirilmelidir.
KALP DURMASININ NEDENLERİ • ASİSTOL • Kalpte elektriksel veya kas aktivitesinin olmaması
VENTRİKÜLER FİBRİLASYON • Anormal kalp ritmidir. • Kalbin uyarı çıkaran odaklarından devamlı birbiri ile ilgisiz aşırı titreşimler üretilmesi • Ventriküller kasılmaz • Bu nedenle yeterli kan pompalanamaz. • O2 eksikliği kalbin enerji depolarını tüketir. • Kalp kasını bozan atık maddeler ortaya çıkar.
SORU • Ventrikülerfibrilasyonda kalp atım sayısı fazla olmasına rağmen neden kriz gelişmektedir? • CEVAP: • Ventrikülerfibrilasyonda kalbin uyarı çıkaran odaklarından devamlı birbiri ile ilgisiz aşırı titreşimler üretilmesi söz konusudur. • Uyarılar zayıf ve düzensizdir. • Bu nedenle ventriküller kasılamaz ve • yeterli kan pompalanamadığı için kalp kasını bozan maddeler açığa çıkar. • Bu da krize yol açar.
VENTRİKÜLER TAŞİKARDİ • Kalp hızının normalden fazla olması • Kalp çok hızlı çarptığı için ventriküllerin dolmasına zaman kalmaz • İskemi sonucu ventrikülerfibrilasyon
Elektromekanik disosiyasyonNabızsız Elektriksel Aktivite(NEA) • Kalpte elektriksel uyarı vardır ama • Kalp durmuştur. • EKG’de monitörde kalp hızı ve ritmi normal görülür. • Fakat nabız alınamaz. • Kalp normal basınç sağlayamaz. • Kalp debisi düşer. • Kalp hızlı veya yavaş olabilir.
SORU • NEA’da nabız alınmasına rağmen monitöre bakarak hastanın kriz geçirdiğini anlayabiliriz. • Bu cümledeki yanlışları ve nedenlerini açıklayınız.
CEVAP • Cümledeki NEA’da nabız alınabilir ve • monitörden hastanın kalp krizi geçirdiği anlaşılabilir • ifadeleri yanlıştır. • Çünkü NEA’da elektriksel uyarı vardır. • Bu nedenle monitörde kalp ritmi normal gözükür. • Fakat hastada nabız alınamaz.
NEA NEDENLERİ • Aşırı kan kaybı • Akut PulmonerEmboli • Kalp tamponadı • Basınçlı pnömotoraks • Anaflaktik şok • Kalp krizi
NEA TEDAVİSİ • En yakın neden tespit edilerek; • Hemen tedaviye başlanmalıdır. • Dolaşım acilen düzeltilmelidir. • CPR şarttır.
YETİŞKİNLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ 1-Kendisininve hasta/yaralınıngüvenliğindeneminolma 2- Hasta/yaralınınomuzlarınahafifçe dokunarakve"iyimisiniz?“diyesorarakbilincikontroletme 3- Eğerbilinciyokise; tıbbiyardımisteme ( 112 ) 4- Hasta/yaralıyısertbirzeminüzerineyatırma 5- Hasta/yaralınınyanınadizçökme 6- Hasta/yaralınınkravat, kemerveyakasınıaçma
YETİŞKİNLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ 7-Ağız içinikontrolederekhavayolu tıkanıklığınanedenolancisimvarsaçıkarma 8- Havayolunuaçmakiçinbirelini hasta/yaralınınalnınadiğerelininparmakuçlarınıçenesininaltınayerleştirme 9- Çenekemiğininuzunkenarıyeredikgelecekşekildebaşıgeriyedoğrueğme
YETİŞKİNLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ 10- Hasta/yaralınınsolunumyapıpyapmadığını Bak-Dinle-Hissetyöntemiile5 sn. süreilekontroletme ● Göğüskafesininsolunumhareketlerinigözleme ● Eğilerekyüzünü hasta/yaralınınağzınayaklaştıraraksolunumudinlemevesoluğuyanağındahissetmeyeçalışma ● El ilegöğüskafesininhareketlerinihissetmeyeçalışma
YETİŞKİNLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ 11- Solukalıpvermiyorsaalnınınüzerinekonulanelinbaşveişaretparmaklarınıkullanarak hasta/yaralınınburnunukapatma 12- Başgeriyedoğrueğilmişpozisyondaiken hasta/yaralınınağzınıiçinealacakşekildeyerleştirme
YETİŞKİNLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ 13- Hasta/yaralınıngöğsünüyükseltmeyeyarayacakkadar, her biribirsaniyeninüzerinde2 kurtarıcınefesverme, havanıngeriyeçıkıpçıkmadığınıkontroletme 14- Kalpbasısıuygulamakiçingöğüskemiğiniortalayarak ( göğüskemiğininüstve alt ucununortası ) göğüsünmerkezinitespitetme
YETİŞKİNLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ 15- Birelintopuğunugöğüsünmerkezineyerleştirme 16- Diğerelinibuelinüzerineyerleştirme 17- Her ikielinparmaklarınıbirbirinegeçirme 18- Parmaklarıgöğüskafesiiletemasettirmeden, dirsekleribükmeden, göğüskemiğiüzerinevucudadikolacakşekildetutma
YETİŞKİNLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ 19- Göğüskemiği 4-5 cm.aşağıinecekşekilde ( yandanbakıldığındagöğüsyüksekliğinin 1/3' ü kadar )basıuygulama, buişlemidakikada 100 kezuygulama 20- Hasta/yaralıya 30 kalpmasajındansonra 2 solunumyaptırma( 30:2 ) 21- Temelyaşamdesteğine hasta/yaralınınyaşamsalrefleksleriveyatıbbiyardımgelene kadarkesintisizdevametme
YETİŞKİNLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Sudaboğulmalarda; Eğer ilk yardımcıyalnızise30 kalpbasısıve2 solunum ( 30:2 ) uygulamasının 5turtekrarındansonra 112 ' yiarama
CPR’NİN ETKİNLİĞİ • CPR’başladıktan 2 dk sonra yapılmalıdır. • 10 sn.den uzun olmamak üzere; • Karotisten nabız kontrol edilir. • Eğer 2 kişi ile CPR yapıyorsak; • Ventilasyon yapan kişi nabızı kontrol etmelidir.
CPR’NİN ETKİNLİĞİ • Pupillalar kontrol edilmelidir. • Dilate olmuş ve ışık tutulmuş gözde pupillaların küçülmez ise; • Ciddi beyin hasarı gelişmiş veya gelişiyordur. • Dilate olmuş ve ışık tutulduğunda pupillalar küçülüyorsa; • Beyne yeterince oksijenli kan gittiğini gösterir.
TYD SONLANDIRMA KRİTERLERİ • Hasta veya yaralının normal solumaya başlaması • Normal nabzının alınmaya başlaması • Hasta veya yaralının hastaneye ulaştırılması • Uygulamayı yapacak kişilerin hayatının tehdit altında olması
TYD BAŞARILI OLURSA; • Hasta veya yaralı hareketlenir. • Spontan solunum gelişir. • Nabız hissedilir. • Pupil reaksiyonları normale döner. • Cilt rengi normale döner. • Bilinç düzeyi iyileşir.