90 likes | 435 Views
Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti. Aqronomluq fakültəsi Torpaqşünaslıq, aqrokimya və ekoloji k/t-ı kafedrasının baş müəllimi Abdullayeva Zəhra Hidayət qızı. Fənn: Torpaq ekologiyası Gəncə - 2009. Torpaq və ana süxur. Plan :
E N D
Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti. Aqronomluq fakültəsi Torpaqşünaslıq, aqrokimya və ekoloji k/t-ı kafedrasının baş müəllimi Abdullayeva Zəhra Hidayət qızı. Fənn: Torpaq ekologiyası Gəncə - 2009.
Torpaq və ana süxur. Plan : • Torpaq əmələgəlməsində ana süxurun su xassələrinin əhəmiyyəti. • Süxurların termiki şəraitdən asılı olaraq torpaqəmələgəlmə prosesinə təsiri. • Maqmatik, metamorfik və çökmə süxurların kimyəvi tərkibinin torpaq əmələgəlməsində əhəmiyyəti. • Çökmə süxurlar üzərində torpaqəmələqəlməsinin xususiyyətləri. ADAU b/m - Abdullayeva Z.H
Torpaq əmələgətirən süxurlar torpağın mineral hissəsini təşkil etməklə torpaqəmələgəlmə prosesində bilavasitə iştirak edir. Torpaqəmələgəlmə prosesində süxurun kimyəvi tərkibinin böyük əhəmiyyəti vardır. Belə ki, süxur öz mineraloji , mexaniki, kimyəvi və fiziki xüsusiyyətlərinin bilavasitə torpağa keçirir.Torpağın əmələgəlməsində ana süxurun fiziki xassələrinin böyük əhəmiyyəti vardır. ADAU b/m - Abdullayeva Z.H
Dağ süxurlarının aşınmasında və torpaqəmələgəlmə prosesində suyun böyük rolu vardır. Torpağın münbitliyi, bitkilərin və mikroorqanizmlərin normal həyatı müvafiq miqdarda sudan asılıdır. Bitkilər 1 q. quru maddə yaratmaq üçün 200-1000q. su sərf edir. ADAU b/m - Abdullayeva Z.H
Süxurun sıxlığı, məsaməliyi, su xassələri, istilik keçirməsi torpaqəmələgəlmə prosesini nəinki sürətləndirir, həm də onun xüsusiyyətinə əsaslı təsir göstərə bilir. Belə ki, özündən havanı çox pis keçirən gilli və ağır süxurlarda kimyəvi aşınma zəif gedir, suyu pis keçirən , relyrfi çökək olan sahələrdə isə bataqlaşma əmələ gəlir ADAU b/m - Abdullayeva Z.H
Maqmatik süxurların əsas tiplərində elementlərin miqdarı. ( A.P Vinoqradova görə) ADAU b/m - Abdullayeva Z.H
Çökmə süxurlarda və gildə elementlərin miqdarı ADAU b/m - Abdullayeva Z.H
Respublikamızda duzlu süxurlar üzərində əmələgəlmiş boz torpaqların profili aşağıdakı quruluşa malikdir:açıq tozvari üst qat - onun altında lillə zənginləşmiş qonur kipləşmiş qat – karbonatlı qat və nəhayət - asan həll olan duzlarla zəngin qat. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, karbonatlı süxurlar üzərində əmələgəlmiş torpaqlarda, kalsium aşınma nəticəsində əmələ gəlmiş kalium və natriumum yuyulmasına səbəb olur. ADAU b/m - Abdullayeva Z.H
Ədəbiyyat: 1.В.Р.Вoлoбуев – Экология почв , Баку -1963 2.И.С.Кауричев - Почвоведение, Москва – 1989 3.В.Муха и др. – Агропочвоведение, Москва – 2004 4.Əlizadə Ə.,Babayev M. – Ümumi geologiya, Bakı –1988. ADAU b/m - Abdullayeva Z.H