210 likes | 365 Views
Definizioa: Ordenagailua funtzionarazten duen alderdi logikoen multzoa. Firmwarea (drivers): Ordenagailuak, konektatutako gailuak igartzeko behar dituen programak. Aplikazioak eta programak
E N D
Definizioa: • Ordenagailua funtzionarazten duen alderdi logikoen multzoa
Firmwarea (drivers): • Ordenagailuak, konektatutako gailuak igartzeko behar dituen programak.
Aplikazioak eta programak • Programak: ordenagailuak interpretatu eta exekutatu dezakeen agindu multzoa.Adb: bios, etxetresna baten programa. • Aplikazioak: Funtzio zehatz baterako erabiltzen diren programak: adb: testu prozesatzailea
Sistema eragileak: • Ordenagailua funtzionatzeko software nagusia eta funtsezkoena da. • Programez eta funtzioz osaturik dago. • Funtzioa: • Erabiltzailea eta hardwaren arteko interfaz (komunikazioa). • Hardwarea eta programa guztiak kontrolatu eta funtzionarazten ditu. • Aplikazioen eta informazioa biltegiratzearen kudeaketaz arduratzen da.
Sistema eragileak: Sailkapena • Erabiltzaile bakarreko SE(1) / Erabiltzaile anitzeko SE (2) • Sistemarekin erabiltzaile bakarra egiten ahal du lan. • Datu eta errekurtsoak erabiltzaile desberdinen artean konpartitzen dira. • Monoataza (1) / Multiataza (2) • Prozesadoreak bere denbora ataza bakar bati eskaintzen dio. • Ataza bat baino gehiago burutzeko ahalmena du (denbora banatu egiten da ataza desberdinen artean). Programa bat baino gehiago aldi berean erabiltzea ahalbidetzen da.
ADIBIDEAK • Erabiltzaile bakarrarentzako eta ataza bakarrerakoak: PDAk erabiltzen dituztenak, MS-DOS. • Erabiltzaile bakarrarentzako baina aldi berean hainbat ataza kudeatzen dituztenak: mahai gaineko ordenagailu pertsonalek eta ordenagailu eramangarriek: Windows XP edo MacOS.
Sistema eragileak: • MS-DOS • WINDOWS • MAC OS • UNIX • GNU/LINUX
MS-DOS sistema eragilea • MicroSoft Disk Operating System • Erabiltzaile bakarrekoa eta Monoataza • Erabilpena • Diskoko datuen kudeaketa • Periferikoen arteko datu transferentzia • Programen karga eta exekuzioa • Windows-aren oinarria.
WINDOWS SISTEMA ERAGILEA • Ingurune grafikoa. • Sagua edo pareko zerbait behar du. • Programa bat baino gehiago aktibatuta mantentzeko aukera: multiataza. • Erabiltzaileak programa batetik beste batera edozein unetan pasa daiteke. • Gaur egun oso zabaldua ordenagailu pertsonalen atalean.
Bertsioen zenbakiak • Bateragarritasuna
Mac Os sistema eragilea • Apple-ren sistema eragilea eta beraz Appleren ordenagailuetan erabiltzera zuzendua. • Unix-en oinarrituta dago. • Grafikoki, oso indartsua eta erakargarria. Interfaz grafikoa erabiltzen lehena izan zen. • Teknikoki ere oso sistema eragile ona da, oso egonkorra delako • “Snow Leopard” izeneko 10.6 bertsioa da berriena.
Unix sistema • 1970eko hamarkadan Bell laborategietan. • Hainbat erabiltzaile eta hainbat ataza aldi berean onartzen dituena. • Goi-mailako programazio-hizkuntza batean idatzitako lehena. (edozein ordenagailutan funtzionatzeko aukera) • Malgutasunak eta merkeak; unibertsitate-munduan nagusi. • Bell laborategiek iturburu-hizkuntzan zabaldu; edonork molda lezakeela bere beharretarako. Estandarizatzeko premia sortu zen.
GNU/Linux • Kode irekiko sistema eragilea, librea eta dohakoa. • Multiataza, erabili anitzekoa eta momentuz oso segurua.
Banatzaileak • Windows: microsoft • Linux: • Red Hat (enpresek eskaintzen duten GNU/Linuxetatik erabilienetarikoa) • Ubuntu (Debia-en oinarritua oso edatua egun) • Debian (guztiz askea dena) • OpenSuSE (SuSE-ren bertsio askea) • "SuSE" (bertsio komertziala, ez guztiz askea) • Mandriva (Free bertsioa guztiz askea, eta Powerpack bertsioak ez dira guztiz askeak) • Fedora Core (Red Hataren SE askea) • Gentoo
Software librea, pribatua eta dohainekoa: • Pribatua: enpresa batek garatu eta saldu egiten du. • Librea: behin eskuratu ondoren erabili, kopiatu, aztertu, aldatu eta libreki birbanatu daiteke. • Dohainekoak: dirurik ez dute balio, baina erabiltzaileek ezin dute eraldatu.
Software librearen baldintzak: • Aplikazioa exekutagarria izan behar du. • Aplikazioa aztertu eta aldatu ahal izatea, horretarako iturburu kodeak eskuragarri egon behar du. • Kopiatu ahal izatea. • Aplikazioa hobetu eta hobekuntza horiek argitaratzea.
LIZENTZIAK • Software egilea eta software erabiltzailearen arteko kontratua da. • Bertan erabiltzaileak software hori nola erabili ahal duen zehazten da.
ARTXIBO SISTEMA • Definizioa: Informazioa gorde eta aldatzea ahalbidetzen duen estruktura da. • Partizio bat erabili ahal izateko ze artxibo sistema kudeatuko duen definitu behar dugu. Prozesu honi, partizioari formatoa ematea esaten zaio. • Artxiboa edo fitxeroa: Izena eta extensioa bitartez izendatzen dugun informazio multzoa da