KRONİK AĞRI

1. KRONİK AĞRI 15. PRATİSYEN HEKİMLİK KONGRESİ 29 Ekim 2010 Dr. Beyza Çelenligil Kutay

2. Sunumda Değinilen Konular • Ağrının tanımı • Ağrının sınıflandırılması • Kronik ağrının tanımı • Nosisepsiyon kavramı • Ağrı algısında farklılıklar • Kronik ağrı, ruhsal durum ilişkisi • Birinci basamak hekimlikte, kronik ağrı bilgisinin önemi • Kas – iskelet sistemi ağrılarının engellenmesinde birinci basamak hekimliğin rolü • Kronik ağrılı hastaya yaklaşım ve ilaç tedavisinde dikkat çeken noktalar

3. Sunumun Hedefi • Birinci Basamak Hekimlerinin kronik ağrılı hastaya bütüncül ve empatik yaklaşmalarına katkıda bulunmak

4. Her şey bir ağrıdır. Doğum ağrıdır. Hastalık ağrıdır. Yaşlılık ağrıdır. Ölüm ağrıdır. Sevdiğinden ayrılmak ağrıdır, nefret bile ağrıdır. Buda

5. Ağrının Tanımı Vücudun herhangi bir yerinden kaynaklanan, organik bir nedene bağlı olan veya olmayan, insanın geçmişteki tüm deneyimlerini kapsayan, hoş olmayan özel, öznel, emosyonel bir duyudur. PAİN, Latince kökü: Poena: Ceza, işkence

6. Nörofizyolojik Mekanizma Nosiseptif -Somatik -Visseral Nöropatik Psikojenik Etiyolojik Kanser Ağrısı Postherpetik Nevralji Orak Hücre Anemisi Artrit ….. Bölgesel Ağrı Baş ağrısı Yüz ağrısı Bel Ağrısı Pelvik Ağrı …. Ağrının Sınıflandırılması Süre Akut Kronik

7. Akut Ağrı Kronik Ağrı • Sendrom, • uzun süreli • 3 – 6 ay • dokuhasarı +/- • Zaman alan bir süreçtir. • Ağrı; davranış ve hayat biçimini etkileyen bir hastalıktır. • Depresyon eşlik eder. • Uzun süreli tedavi gerekir. • Ağrı kontrolü amaçlanır. • Tedavi başarı oranı orta derecededir. • En sık olanlar: • Kas ağrıları • Baş ağrıları • Kanser ağrıları Semptom, kısa süreli dokuhasarı + Gelişimi ve tedavisi kısa zaman alır. Ağrı yararlı fizyolojik bir uyarıdır. Anksiyete eşlik eder. Kısa süreli tedavi. Tedavi beklentisi kürdür. Tedavi başarı oranı yüksektir.

8. Nosisepsiyon Doku hasarı ve yıkımı çerçevesinde gelişen elektrokimyasal olaylara nosisepsiyon denir. Transmisyon Nosiseptörler tarafından algılanan ağrı bilgisinin daha üst merkezlere doğru iletilmesidir. Modülasyon Omurilik seviyesinde meydana gelir. Ağrılı uyaran spinal kord düzeyinde bir değişime uğrar ve üst merkezlere iletilir. Persepsiyon Ağrının üst merkezlerde anlamlandırılması Başlıca Ağrı Mediatörleri Prostaglandinler Bradikinin Serotonin Histamin Acetilkolin Ağrı İleten Sinirler Adelta (miyilinli) :Keskin ağrı, ısı C (miyelinsiz ):Küntağrı, ısı, dokunma

10. Yüksek Alanlar Mukozal membranlar Periosteum Derin fasya Ligamentler Eklem kapsülleri Kornea Subkutanöz doku Orta Alanlar İskelet Kası Kalp Kası Düz Kas Düşük Alanlar Kemik Kıkırdak Kemik İliği Nosiseptör Yoğunlukları

11. Ağrının ÖlçülmesiKıstas: Çekilmiş en şiddetli ağrıAğrı EşiğiAğrı Toleransı

12. Ağrı Algısında Farklılıklar • Doğu – Batı kültürü • Ülkelere göre farklılıklar • Türkiye içinde farklılıklar • Emosyonel duruma göre farklılıklar • Olay sonrası tutumlara göre farklılıklar • Düşünülen nedene göre farklılıklar • Ön kaygıya göre farklılıklar

13. Kronik Ağrı – Ruhsal Durum İlişkisi Yumurta mı civcivden çıkar, civciv mi yumurtadan? Her ikisi de!

14. Kronik Ağrı – Ruhsal Sorunlar İlişkisi • Kronik ağrısı olanların % 50 - 85’inde depresyon saptanmış; • Depresyonu olanların % 40 – 60’ı kronik ağrı yakınması bildirmiş. • Ağrı depresyonu, depresyon ağrıyı arttırır. İç çatışma, öfke, beklenti dile getirilemeyince bedenselleşir. Ağrı bir haykırıştır Yardım çağrısıdır Psikolojik kökenli de olsa ağrı gerçektir!!!

15. Birinci Basamağın Kronik Ağrıdaki Rolü • Pratisyen Hekim, insanı bir bütün olarak değerlendiren hekimdir • Ağrı olgularında, ağrının değil, ağrılı hastanın tedavisi amaçlanmalıdır • Kronik ağrı, biyo– psiko – sosyal bir sendromdur • Kronik ağrı olgularında, multidisipliner yaklaşım ve empati çok önemlidir

16. Birinci basamak poliklinik başvurularının ortalama% 20’si kronik ağrı olgularından oluşmaktadır. • Ağrı tedavisinde, analjezikler doğru kullanıldığında, hastaların % 85’inde yeterli ağrı kontrolü sağlanabilmektedir

17. Kas İskelet Sistemi Ağrıları Yaygınlığı • Hayatının bir döneminde kas – iskelet sistemi ağrıları yaşamayan insan yok! • Toplumun ortalama % 80’ i bel – boyun ağrısı yaşıyor • Mavi yakalı emekçilerin, ilerleyen çalışma yıllarında, alt bel ağrıları; beyaz yakalıların boyun omuz ağrıları başlıyor! • Çalışanlar doğru postür özelliklerini ya hiç bilmiyorlar, ya umursamıyorlar,ya da koşullar gereği uygulayamıyorlar!

18. Kas İskelet Sistemi Ağrılarında Koruyucu Hekimin Rolü • Bilgilendirme • Kavratma • Tutum oluşmasını sağlama

19. Anamnez Özellikleri -1-Yakınmasını hastanın ifadeleriyle, doğru iletişim yöntemiyle dinlemek • Ağrının özellikleri • Süresi • Şiddeti • Başlaması • Bitişi • Zonklayıcı, künt vb • Uykuyla ilişkisi • Başlatan durumlar • Yayılımı • Önceki tedavileri ve etkisi

20. Anamnez Özellikleri -2- • Geçmişteki ağrılı dönemleri • Diğer hastalıkları • Geçirilmiş travmaları • Mesleği • Yaşadığı ortam • Alışkanlıkları ( sigara, egzersiz vb.) • Hayata bakışı • Aile Öyküsü • Postür alışkanlıkları • Ağrı öncesi, sonrası ruhsal durumu • Ağrısının tedavisine karşı beklentisi

21. Analjezik kullanım ilkeleri -1- • Veriliş yolunu, dozunu ve düzenini her hasta için ayrı değerlendirmek • Ağrı başladığında değil, düzenli aralıklarla kullanmak • İlaca başlarken ve değiştirirken dikkatli izlemek • İlaç ya da veriliş yolu değiştirilirken eşit doz tablosu kullanmak • En kolay kulanım yolunu seçmek • Yan etkilerini bilmek ve tedavi etmek • Ağrı tedavisinde plasebodan kaçınmak • İlaçlara dair önyargılı olmamak. • Gerektiği durumlarda, 2.,3. basamak ağrı kesicileri (Opioidler) kullanabilmek

22. Analjezik kullanım ilkeleri -2- • Tolerans, fiziksel bağımlılık ve yoksunluk sendromu bulgularını bilmek, fiziksel ve psikolojik bağımlılığı ayırt etmek • Hastanın psikolojik durumunu izlemek • Analjezik adjuvanlardan yararlanmak “Lüzum halinde” uygulama şekli         en sık yapılan yanlış !!! 

23. Doğu Tıbbında Ağrı Tedavisi

24. Ağrısız yaşamak insanların en doğal haklarındandır!Katkıda bulunmanız umuduyla...