450 likes | 870 Views
AKUT BÖBREK YETMEZLİĞİ KORUNMA VE TEDAVİ. Dr. Aykut SİFİL Dokuz Eylül Üniversitesi. “Beynim ikinci gözde organımdır” Woody Allen. ADQI workgroup. Acute renal failure-definition, Crit Care 2004; 8 : p204–12. ABY EPİDEMİYOLOJİSİ. ABY EPİDEMİYOLOJİSİ. Hastane. Hastane dışı.
E N D
AKUT BÖBREK YETMEZLİĞİKORUNMA VE TEDAVİ Dr. Aykut SİFİL Dokuz Eylül Üniversitesi
“Beynim ikinci gözde organımdır” Woody Allen
ADQI workgroup. Acute renal failure-definition, Crit Care 2004; 8: p204–12.
ABY EPİDEMİYOLOJİSİ Hastane Hastane dışı Kaufman J, AJKD 1991; 17:191-8
Prerenal yüksekUosm yüksekU/P creat düşükU Na (< 10 mmol/l) düşükFE Na (< 1%) düşükFE ure < 35% FE Na: U/P Na/ U/P creat ATN Uosm/Posm =1 düşükU/P creat U Na > 30 mmol/l yüksekFE Na (> 3 %) yüksekFE ure > 35% Prerenal -ATN
Prerenal -ATN Prerenal ABY Prerenal ABYve diuretik ATN Carvounis et al, Kidney Int 2002, 62:2223-2229.
ABY-ÖLÜM Star R, KI 1998;54:1817-31
ABY-ÖLÜM Chertow GM Am J Med 1998;104:343-8
Sepsis ve ABY de ölüm oranları % Yegenaga et al Am J Kidney Dis 2004, 43:817-824.
ATN-EVRELERİ Prerenal Başlangıç GFR Uzama Geri dönüş Devam Zaman
ATN-EVRELERİ Prerenal Başlangıç GFR Uzama Geri dönüş Devam Zaman
İLK YAPILACAKLAR (I) • Prerenal and postrenal nedenleri araştır ve düzelt • İlaçları gözden geçir, nefrotoksik olanları kes • Kalp debisi ve böbrek kan akımını artıracak yaklaşımları seç • İdrar çıkışı ve devamını sağla • Günlük kilo ve aldığı-çıkardığı takibini yap
İLK YAPILACAKLAR (II) • Akut komplikasyonları tedavi et (hiperkalemi, hiponatremi, asidoz hiperfosfatemi , akciğer ödemi) • Erken beslenme desteği • Enfeksiyonu tedavi et • Üremik komplikasyonlar başlamadan diyalizi başlat • İlaç dozlarını ayarla
NEFROTOKSİK İLAÇLAR • Aminoglikozitler • ACE inhibitörleri/AT II antagonistleri • NSAİİ • Radyokontrast ilaçlar
Etkili damar içi sıvı azalması NSAİİ • Sağlıklı bireylerde etkileri çok az • %1-5 hastada böbrek etkilenimi • Özel durumlarda böbrek işlevlerine etki • Siroz • İdrar söktürücü kullanımı • Kalp yetmezliği • Sodyum kısıtlaması • Dehidratasyon
DİYALİZ DIŞI TEDAVİ YAKLAŞIMLARI • Sıvı tedavisi: kristalloid; kolloid • Vazopressörler: Norepinefrine, dopamin, dobutamin • Diüretikler: Mannitol;loop diüretikleri • Renal vazodilatatörler Natriuretik peptidler;Ca antagonistleri • Serbest radikal temizleyicileri: Acetylcystein • Büyüme Faktörleri: IGF-1 • Sıkı şeker kontrolü: Glukoz, insulin
RADYOKONTRAST NEFROPATİSİ • Böbrek yetmezliği • Diabetes mellitus • Volüm eksikliği • Kalp yetmezliği • Yüksek ozmolaliteli RK kullanımı • RK madde dozu
Kontrast Nefropati & Kontrast tipi Non-iyonik (Iohexol) (“low osmolar”) Sıklık (%) 30 – 25 – 20 – 15 – 10 – 5 - 0 - 30/111 İyonik (Diatrizoate) (“high osmolar”) 12/102 30/592 11/148 6/148 19/591 1/153 1/162 0/188 0/171 RF (-) DM (-) RF (-) DM (+) RF (+) DM (-) RF (+) DM (+) Total P<0.002 Risk Faktörleri Rudnick et al (KI 1995;47:254-261
OSMOLALİTEYE GÖRE KONTRAST AJANLARIN SINIFLANDIRILMASI Osmolalite İyonik/ noniyonik “Yüksek osmolal” Sodium-meglumine 2160 İyonik Diatriozate 1940 İyonik “Düşük osmolal” Iohexol 844 Noniyonik Iopamidol 796 Noniyonik Iopromide 774 Noniyonik Ioversol 702 Noniyonik Ioxaglate 699 İyonik “Iso-osmolal” Iodixanol 290 Noniyonik Brinker J , Rev Cardiovasc Med; 2003; 4:S19-S27
iso-osmolar dimeric Düşükosmolar monomeric Aspelin et al, N Engl J Med 2003; 248:491-499.
Tedavi & Korunma Etkili olduğu klinik olarak kanıtlanmış yaklaşımlar Tartışmalı Klinik kanıtın az olduğu yaklaşımlar • Hidrasyon • N-Asetilsistein • Fenoldopam • Teofilin (Aminofilin) • Kalsiyum kanal blokerleri • Diüretikler • Dopamin • Atriyal natriüretik peptid • Endotelin antagonistleri • ACE inhibitörleri • Prostaglandin E1
KN-KORUNMA P <0,04 P=0,99 P=0,35 Mueller et al Arch Int Med 2002;162:329-336
SIVI ALIMI- KN KORUMA NaCl 0.9%IV NaCl 0.9%IV Ağızdan bol sıvı Ağızdan bol sıvı Trivedi et al Nephron Clin Pract 2003, 93:C29-C34.
Kontrast nefropati profilaksisi(hidrasyon, hidrasyon+mannitol, hidrasyon+furosemid) Kontrast nefropati sıklığı (%) 50 – 40 – 30 – 20 – 10 – 0 - Total P<0.16 P<0.02 Diyabetik 42 40 Non-Diyabetik 38 36 28 17 14 11 8 Saline Saline+Mannitol Saline+Furosemid Solomon R et al, N Engl J Med,1994;331:1416-1420
Hidrasyon(% NaCl vs NaHCO3) 20 – 15 – 10 – 5 – 0 - NaHCO3 (n=60) Sıklık, % % 0.9 NaCl (n=59) % 13.6 % 1.7 Merten GJ, et al. JAMA, 2004;291:2328-34
Kontrast nefropati profilaksisi(Hidrasyon vs Asetilsistein) Bazal Cr Kontrast nefropati sıklığı (%) 25 – 20 – 15 – 10 – 5 – 0 - 48 saat Cr % 21 KN % KN 2.4 2.6 2.5 2.1 % 2.0 KN 1/2 Normal Saline Asetilsistein Tepel et al, N Engl J Med,2000;342:180-184
Kontrast nefropati profilaksisi(Asetilsistein+hidrasyon vs Hidrasyon) Çalışma Risk ratio, RR (%95 Cl) Tepel 0.11 (0.02-0.86) Allaqaband 1.19 (0.45-3.12) Briguari 0.59 (0.23-1.57) Diaz-Sandoval 0.18 (0.04-0.72) Durham 1.20 (0.55-2.63) Shyu 0.14 (0.03-0.57) Kay 0.32 (0.11-0.96) Toplam (%95 Cl) 0.01 0.1 1.0 10 RR Birck R et al, Lancet, 2003;362:598-603
Teofilin(Erley et al, NDT, 1999) • Oral teofilin+iv hidrasyon vs iv hidrasyon • Bazal S-kreatinin >1.5 mg/dl • 80 hasta, düşük osmolal kontrast • KN sıklığı; • Teofilin grubunda; % 5.7 • Tek başına hidrasyon; % 3.4
KN-HEMOFİLTRASYON Marenzi et al N Engl J Med 349: 1339-1340,2003
Korteks Na-K-2Cl Medulla Loop diüretikleri
LOOP DİÜRETİKLERİ % Shilliday et al. Nephrol Dial Transplant 11,1684,1996.
DİÜRETİK TEDAVİ Mehta et al JAMA 288: 2547-2553, 2002
DİÜRETİK TEDAVİ Number of patients 1743 626 1117 Uchimo et al Crit Care Med 2004, 32 (8):1669-1677.
YAKLAŞIM-TEDAVİ • Dopamin • Kuramsal olarak etkileyici • YARARSIZ • POTANSİYEL OLARAK ZARARLI Kellum JA, Use of dopamine in acute renal failure: a meta-analysis. Crit Care Med 2001; 29: 1526–31.
ABY’de Dopamin kullanımı :meta-analiz A:excluding studies using contrast B: Studies limited to heart disease C: excluded statistical outliers Kellum and Decker Crit Care Med 29:1526-1531,2001
ABY-KORUNMA • Hastanede ölüm riski yüksek • Nefrotoksik ajanları kullanırken dikkat • Risk gruplarını belirle • Koruyucu önlemler