روش اورژانس پیشگیری از بارداری

1. روش اورژانس پیشگیری از بارداری • واحد سلامت خانواده وجمعیت • مرکز بهداشت شماره یک

2. توضيح روش • روشي است كه خانم ها با استفاده از آن مي توانند در صورت استفاده نكردن از روش هاي مطمئن پيشگيري از بارداري و يا هر موردي كه احتمال بارداري ناخواسته پس از تماس جنسي را داشته باشد، تا 120 ساعت از بارداري پيشگيري كنند. • توسط كاركنان بهداشتي آموزش ديده ارايه مي شود. • بدليل در صد بالاتر شكست اين روش و مداوم نبودن مصرف آن در مقايسه با ساير روش هاي مطمئن، فقط بايد در موارد مشخص از آن استفاده كرد.

3. مكانيسم عمل • دقيقا معلوم نيست ولي به موارد زير تقسيم بندي مي شود: • اختلال در اندومتر • پيشگيري از تخمك گذاري • تاخير در تخمك گذاري • اختلال در نفوذ اسپرم • اختلال در حركات لوله ها • اختلال در لقاح • مجموعه اي از مكانيسم هاي فوق

4. اثربخشي • اثر بخشي اين روش با قرص هاي لونورجسترل حدود 99% و با قرص هاي تركيبي حدود 97% درصداست. • با فاصله زماني تماس جنسي تا آغاز استفاده از روش ارتباط قابل توجهي دارد. هر چقدر فاصله زماني تماس جنسي تا آغاز استفاده از روش كوتاه تر باشد، اثر بخشي آن بيشتر خواهد بود.

5. عارضه ها و چگونگي برخورد با آنها • تهوع و استفراغ حين مصرف: ميزان تهوع و استفراغ با قرص هاي تركيبي به ترتيب حدود 50% و 20% بوده كه اين عوارض با قرص هاي لونورجسترل به حدود 20% و 6% كاهش مي يابد. بهتر است قبل و 6 – 4 ساعت پس از مصرف هر دوز EC از يك داروي ضد تهوع مانند ديمن هيدرينات يا ديفن هيدرامين استفاده شود. قرص ديمن هيدرينات 50 – 25 ميلي گرم 4 – 3 بار در روز يا قرص (شربت) ديفن هيدرامين 50 – 25 ميلي گرم (4 – 2 قاشق غذاخوري كوچك) كه مصرف دوز اول آن نيم ساعت قبل از خوردن قرص EC و دوزهاي بعدي (در صورت نياز) با فاصله هاي 6 ساعته پس از آن است، در كاهش شدت تهوع و استفراغ موثر است.

6. ادامه عارضه ها و چگونگي برخورد با آنها • اختلال قاعدگي: ممكن است كه قاعدگي بعدي چند روز زودتر يا ديرتر آغاز، طول مدت آن تغيير يافته و تغيير در مقدار خونريزي ايجاد شود. فرد بايد در مورد بي خطر بودن اين مسئله آگاهي داشته باشد. • سردرد و سرگيجه

7. موارد منع مصرف • تقريبا همه افراد مي توانند از اين روش استفاده كنند. موارد منع مصرف استفاده از اين روش براي انواع قرص هاي در دسترس به شرح زير است: • قرص اونورجسترل: • پورفيري حاد فعال • بيماري فعال و شديد كبد در حال حاضر • بارداري (بدليل بي اثر بودن و نه خطر براي جنين) • خونريزيهاي غير طبيعي و تشخيص داده نشده دستگاه تناسلي • قرص هاي تركيبي: • بارداري (بدليل بي اثر بودن و نه خطر براي جنين) • موارد منع مصرف استروژن، ميگرن كلاسيك، ترومبوز وريدهاي عمقي (DVT)

8. افرادي كه مي توانند از اين روش استفاده كنند (نكته مهم) • خودداري از استفاده دائم • استفاده نكردن از كنتراسپتيو ها • تجاوز • وجود شرايط نشان دهنده استفاده نادرست يا شكست كنتراسپتيوهمراه با داشتن تماس جنسي مانند: پارگي كاندوم، خارج شدن كاندوم، فراموشي خوردن قرص تركيبي براي سه نوبت پياپي، فراموشي خوردن قرص شيردهي به مدت بيش از سه ساعت، تاخير بيش از دو هفته در تزريق آمپول DMPA، تاخير بيش از سه روز در تزريق آمپولهاي تركيبي، استفاده نادرست از روش طبيعي، خروج آي يو دي در زماني بجز دوران قاعدگي، استفاده از روش طبيعي يا منقطع با شك به تماس جنسي كه مي تواند منجر به بارداري گردد

9. زمان شروع و چگونگي استفاده از EC • مصرف اولين دوز در 120 ساعت اول پس از تماس جنسي مشكوك • استفاده از يكي از رو ش هاي زير: • قرص لونورجسترل: مصرف 2 عدد يك جا در اولين فرصت • قرص LD: مصرف 4 عدد در اولين فرصت و 4 عدد 12 ساعت بعد • قرص تري فازيك: مصرف 4 عدد قرص سفيد در اولين فرصت و 4 عدد قرص سفيد ديگر 12 ساعت بعد (قرص هاي مرحله سوم)

10. تذكرهاي حين مصرف • مصرف قرص ها در اولين فرصت زماني ممكن پس از تماس جنسي محافظت نشده براي ايجاد بهترين اثر بخشي • توصيه بر عدم مصرف قرص ها با شكم خالي • خوردن مجدد قرص ها در صورت استفراغ تا 2 ساعت پس از استفاده از روش • حداكثر دفعات مجاز استفاده از اين روش در هر سيكل قاعدگي يك بار است. • كاهش اثر بخشي اين روش در صورت استفاده از فني تويين و ريفامپين ( در صورت استفاده همزمان از اين داروها مصرف قرص لونورجسترل بايد به ميزان 100% افزايش يافته و 4 عدد قرص استفاده شود )

11. دلايل اختصاصي مراجعه به مركز ارائه خدمت • استفاده از اين روش مي تواند باعث تغيير در زمان قاعدگي بعدي شود. معمولا اين تغييرات كم بوده و قاعدگي چند روز زودتر يا ديرتر اتفاق مي افتد. اگر تاخير بيش از 7 روز شود، بايد احتمال بارداري را در نظر داشت. در اين صورت بررسي فرد و معرفي براي انجام تست بارداري (B-hcG) ضرورت دارد.

12. حاملگي همزمان با روش • با توجه به تراتوژن نبودن اين روش براي جنين، در صورت وقوع حاملگي، نيازي به ختم آن نخواهد بود.