580 likes | 1.39k Views
Hemodiyaliz kateter disfonksiyonu ve kateter trombozu. Müjdat YENİCESU GATA Nefroloji B.D. Ankara. Terminoloji. Tünelsiz hemodiyaliz kateteri Kısa süreli, geçici Tünelli hemodiyaliz kateteri Uzun süreli, kalıcı. H emodiyaliz kateterlerini h angi durumlarda kullanıyoruz?.
E N D
Hemodiyaliz kateterdisfonksiyonu ve katetertrombozu Müjdat YENİCESU GATA Nefroloji B.D. Ankara
Terminoloji Tünelsiz hemodiyaliz kateteri Kısa süreli, geçici Tünelli hemodiyaliz kateteri Uzun süreli, kalıcı
Hemodiyaliz kateterlerinihangi durumlarda kullanıyoruz? • Plansız olarak hemodiyaliz tedavisine başlanması gereken durumlar (ABY, KBY, intoksikasyon), • Plazmaferez, acil hemodiafiltrasyon gereken durumlar, • Fonksiyone bir AVF/AVG kullanılamaz hale geldiğinde, • Üst ekstremitedeAVF/AVG sonucu ciddi iskemikbelirtiler geliştiğinde, • Periton diyalizi tedavisi sırasında hemodiyaliz gerektiğinde, • Ciddi kalp yetmezliği varlığında, • Yaşam beklentisi azalmış malignite olguları, • Nakil hazırlığı içerisindeki olgular, • Kemik iliği nakli olguları.
Hemodiyaliz kateteri avantajları • Yatak başında konulabilir. • Yerleştirilir yerleştirilmez kullanılabilir. • Hastanın her kanülasyonda maruz kaldığı cerrahi travma burada yoktur. Bağlantı kolaydır. • Diyaliz sonunda kanülasyon yerlerine bası gerekmez. • Diyaliz sonunda damar yolundan kanama riski daha azdır. • Kanama kontrolü kolaydır.
Hemodiyaliz kateteri dezavantajları • Tünelsiz • Kolayca infekte olması, • Hastanın konforunu bozabilmesi, • Pansuman zorluğu • Tünelli • Yerleştirilmesi için daha özel şartlar gerekmesi, • Oklüzyon • İnfeksiyon
Kronik hemodiyaliz için sürekliliği olan bir damar yolu seçiminde strateji Stratejik hatalar bireysel başarılar ile örtülemez/gizlenemez.
74 yaşında hareket kabiliyeti sınırlı, yaşlı eşi dışında aile desteği olmayan hızlı BDT gereken bayan hasta, • Mitral kapak replasman operasyonlusu, Coumadin kullanıyor, kalp yetmezliği tanısıyla tedavide, • Ön kol arterielnabazanları çok hafif olarak palpe ediliyor, turnike uygulandığında venöz damar yapısı çok yetersiz olarak değerlendiriliyor, US incelemede ön kol ven çapı 1 mm, • Periton diyalizi uygulamasını kabul etmiyor, • Sağ ve sol IJV çapları derin inspiryumdaultrasonografik incelemede <5 mm olarak rapor ediliyor. KRİTİK ÖRNEK OLGU NASIL BİR DAMAR YOLU YAKLAŞIMI ÖNERİRSİNİZ? a) Tünelsiz bir hemodiyaliz kateteri b) Tünelli bir hemodiyaliz kateteri c) Brakial AVF, AVG d) Ön kola AVG
GATA Nefroloji BD, Yarı-kör teknikle yerleştirilen tünelli bir SCV kateteri. Kateterin her iki ucu da (“step” uç) sağ atrium içerisinde.
Sol kolAVFgirişimleribaşarısız olan bir olguda sağ SCV tünelli hemodiyaliz kateteri uygulaması.
Kahramanmaraş, Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 28(2): 71-76, 2006 Santral venöz kateterizasyon komplikasyonları (Dr Atahan, Yasun ve Cantimur) 50 hasta, 78 kateter uygulaması, IJV kat (50) ERKEN DÖNEM KOMPLİKASYONLARI Arter ponksiyonu 3 Kanama ve hematom 2 Kateter disfonksiyonu 7 GEÇ DÖNEM KOMPLİKASYONLARI Kateterin yerinden çıkması 1 Venöz tromboz 2 Venöz darlık 1 İnfeksiyon 1 Kateter disfonksiyonu 7
Kateterdisfonksiyonu Erken dönem Katetermalpozisyonu Kink Kateter sıkışması Geç dönem Lümen trombüsü (parsiyel, total) Venöztromboz veya stenoz Fibrin kılıfı
Kateterdisfonksiyonu ve kateter yapımında kullanılan maddeler • Polyethylene • Teflon • Silicone • Polyurethane • Polyurethane/polycarbonate kopolimerleri
Radiology, June 2000;215:651-658 Hemodialysiscatheterplacementandmanagement
CatheterPerformance Thomas Depner Seminars in Dialysis-Vol 14, No 6, 425-431; 2001
Kateterseçiminde dikkat edilmesi gereken özellikler Kateter çapı (çapı en büyük olan tercih edilir) “French scale” kullanılır 6F (2 mm); 11F (3,7 mm); 14F (4,7 mm) Kateter çapının 2 mm den 2,1 mm e artırılmasıyla akım %21 kadar artmaktadır. Kateter çapında % 19 luk bir artış akım miktarını 2 katına % 50 lik bir artış 5 katına kadar çıkarabilmektedir.
Kateter Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Özellikler Kateter uzunluğu (Uygun olan en kısa tercih edilir) Damar içerisinde kalan katater kısmının uzunluğu önemlidir, cm şeklinde ifade edilir. Akım miktarına etkisi önemli değildir. Kateter ucunun triküspid kapağa ulaşmamasına dikkat edilir. Sağ ventriküle uzanıp miyokardı perfore etme riski vardır. Kısa kateterlerin problemi resirkülasyondur. RIJV için önerilen tünelsiz kateter uzunluğu 15 cm dir. FV için önerilen tünelsiz kateter uzunluğu 19 cm dir. (NKF-DOQI)
Tünelsiz bir SCV kateterindedisfonksiyon nedeni olarak kink («PinchOff» sendromu)
Medial olarak yerleştirilen SCV kateterininkostoklavikülerligamentiirritasyonu(Pinchoffsyndrome)
KateterSCV e lateral olarak yerleştirilir ise “PinchOffSyndrome” undan korunmayı sağlar. • KOSTAKLAVİKULER ÜÇGEN • Klavikula • İlk kosta • Kostaklavikulerligament • “Anteriorscalene” kas
«PinchOff» sendromu kateterin kopmasına ve kateterembolizasyonuna neden olabilir.
PinchOff sendromu • Kateterinfüzyonda iyidir, aspirasyonda problemlidir. • Erken dönemde çekilmiş filmlerde kink olabilir. • Ciddi olgularda kateter kopması ve kateterembolizasyonuna neden olabilir. • SCV medial yaklaşımla kateterize edilmiştir. • IJV veya lateralkateterizasyonla bu komplikasyondan korunulur.
KATETER KOMPLİKASYONLARI(GEÇ EVRE) • Tromboz (parsiyel veya total obstüriksiyon) • %20-70 • SCV kateterizasyonunda daha sık (%28) • IJV kısa süreli kateterlerindetromboz riski %2 • İnfeksiyon varsa tromboz riski daha da artıyor. • Ayni taraftan damar yolu şansını yok eder. • Katetertromboz gelişme riski FV>SCV>IJV • Protrombotik risk antikoagülan ve/veya antiagregan tedaviyle düşürülebilir. • Hiperkoagülobilite nedeni çoğu zaman yabancı cisim reaksiyonudur. • Kateterbirlikteliklitrombozintrensek (intraluminal) veya ekstrensek (ekstraluminal) olur. • Muraltrombüs (intra-atrial, SVC), kateterdisfonksiyonu, sistemik belirtiler, Anjio veya EKO, antikoagülan tedavi, trombolitik tedavi • İntraluminaltrombüs, kateter ucu trombüsü, fibrin sheath,yetersizheparinizasyon, trombolitik tedavi, fırça uygulaması
Trombotik Kateter Komplikasyonlarının Önlenmesi • Kateter kan akımının ≥ 300 ml/dk tutulması. • Kateterinflaşlanması ve uygun heparinizasyon • Konsantre heparin • Flaşlama solüsyonu %0.9 NaCl, 10 ml şırınga/luerlock • Şırınga porta bağlıyken klempleme işlemi yapılır • Kronik antikoagülan tedavi (anekdotal destek) • Warfarin Maintaining patency of tunneled hemodialysis catheters. Scand J Urol Nephrol 2003, 37/2:172-176