1 / 14

Türk dili ,dillerin en zenginidir.

Türk dili ,dillerin en zenginidir. ÇATILARINA GÖRE FİİLLER. Fiiller, özne ve nesnelerine göre çeşitli özellikler gösterir. Fiil tabanlarına getirilen birtakım eklerle, farklı anlamlarda yeni fiil gövdeleri türetirler. Fiiller,çatıları bakımından iki ana grupta incelenir:.

wing-burns
Download Presentation

Türk dili ,dillerin en zenginidir.

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Türk dili ,dillerin en zenginidir.

  2. ÇATILARINA GÖRE FİİLLER Fiiller, özne ve nesnelerine göre çeşitli özellikler gösterir. Fiil tabanlarına getirilen birtakım eklerle, farklı anlamlarda yeni fiil gövdeleri türetirler. Fiiller,çatıları bakımından iki ana grupta incelenir:

  3. ÖZNELERİNE GÖRE FİİLLER 1-Etken fiiller 2-Edilgen fiiller 3-Dönüşlü fiiller 4-İşteş fiiller

  4. ETKEN FİİLLER Fiil cümlelerinde yüklemin bildirdiği işi yapan belliyse bu fiillere etken fiil denir. Yağmur yağıyor. (Yağan ne?) Sorusu sorulur. Cevap olarak bir özne bulunuyorsa o fiil etken fiildir.

  5. EDİLGEN FİİLLER Yüklemin bildirdiği işi yapan belli değilse ,öznesi yoksa bu fiillere edilgen fiil denir. Kapı kırıldı. Çocuk dövüldü. Defter yırtıldı. Edilgen çatılı fiillerde özne bulunmaz. Böyle cümlelerde nesne, özne gibi görünür.

  6. EDİLGEN FİİLLER Kapı kırıldı. (Ne kırıldı?) sorusunun cevabı olan “kapı”burada “kırma işini yapan” değil “kırılan” dır. Edilgen fiillerle kurulan cümlelerde özne gibi görünen nesneye “sözde özne” denir.

  7. DÖNÜŞLÜ FİİLLER Öznelerin yaptığı iş yine özneye dönüyorsa yani yaptığı işten yine kendisi etkileniyorsa “dönüşlü fiil” denir.. Tara-n, yıka-n, -n dönüşlülük eki bazen edilgenliğe kaydığı için dönüşlü mü yoksa edilgen mi oldukları ancak cümle içinde anlaşılır. Kız süsleniyor.(dönüşlü), sınıf süsleniyor (edilgen) Çocuk yıkanıyor(dönüşlü)çamaşır yıkandı (edilgen)

  8. İŞTEŞ FİİLLER Fiilin gösterdiği işi, birden çok özne ortaklaşa, karşılıklı ya da birlikte yapıyorsa böyle fiillere “işteş fiil” denir. Vur-u-ş, döv-ü-ş, böl-ü-ş... İşteş fiillerin üç anlam yönü vardır: 1- Karşılıklı yapma: öde-ş, vur-u-ş, 2-Birlikte yapma: koş-u-ş, kaç-ı-ş, uç-u-ş.. 3-Ortaklaşa yapma: böl-ü-ş NOT: Yüklemi işteş olan bir cümlede özne bir tane olursa fiil dönüşlülük anlamı verir. *Babam yatıştı*

  9. NESNELERİNE GÖRE FİİLLER Nesnelerine göre fiiller dörde ayrılır: 1- Geçişli fiiller 2-Geçişsiz fiiller 3- Oldurgan fiiller 4-Ettirgen fiiller

  10. 1-GEÇİŞLİ FİİLLER Nesne alan fiiller geçişlidir. Kır,gör, seç, anla, düşün NOT: Bir fiilin geçişli olduğunu anlamak için mastardan önce”ne?, neyi?,kimi?”sorusunu sormak gerekir. Soruya cevap alınıyorsa fiil geçişlidir. Çocuk pazarda muz gördü. (Ne gördü?) “muz”

  11. GEÇİŞSİZ FİİLLER Nesne almayan fiillere “geçişsiz fiil” denir. Yaşa, gücen, uyu, yürü, uyan, uzan, dolaş... Ne?,neyi? Sorularına cevap vermez. Çocuklarla biraz parkta dolaştık. Neyi dolaştık?, Kimi dolaştık? Cevap yok.

  12. OLDURGAN FİİLLER Yapım ekleri alarak geçişsiz fiiller geçişli duruma getirilir. Kork -(geçişsiz) Kork-ut-(geçişli) Uç-(geçişsiz) Uç-ur -(geçişli)

  13. ETTİRGEN FİİLLER Geçişsiz fiiller -t, -r , - ekleriyle geçişli olabiliyorsa, geçişli fiillerin de yine aynı eklerle geçişlilik dereceleri arttırılabilir. Yaz yaz-dır- (geçişli) yaz-dır-t Böl- böl-dür böl-dür-t-tür

  14. II.ÖDEVLER- UYGULAMALAR 1-”öğrenmek “ fiili çatısı bakımından ne tür bir fiildir? Etken,geçişli

More Related