Rola i znaczenie Unii Europejskiej w polityce globalnej

1. RolaiznaczenieUniiEuropejskiej w polityceglobalnej UniwersytetWarszawski WydzialPrawaiAdministracji 23 stycznia 2010

2. Podstawowetezy • UE jest aktorem o zasieguglobalnym • UE ma znamionaimperium • Sukcespolitykiimperialnej jest najbardziejwidocznynajejobrzezach w EuropieWschodniej, BalkanachiAfrycePln • Rosnacy w sile “nie-europejski” swiatstawiaprzedUniapowaznewyzwania • Unijna “politykaprzykladu” ma wiekszeszanseniz “politykasily”

3. Uniajakoglobalny actor • 27 panstw, 500 milionowobywateli, ogromnyobszar • ¼ swiatowejprodukcji, 40% swiatowegoeksportu, drugipoStanachswiatowy importer, lider w dziedzinieinnowacjiitechnologii • EURO jakodruganaswieciewaluta (national reserve/trade currency) • Wspolnie z USA najwiekszy regulator (80%): rynkifinansowe, handel, ochronawlasnosciintellectualnej, zdrowie, ochronasrodowiskaizywnosci • Najwiekszynaswieciedostawcapomocyrozwojowejihumanitarnej • Uczestnictwo w misjachpokojowychnacalymswiecie

4. Unia jako imperium • Globalny zasieg w roznych obszarach: gospodarka, prawo, kultura, nawet sprawy militarne • Ciagle powiekszajacy sie obszar Unii poprzez wchlanianie coraz wiekszej ilosci panstw • Notoryczne mieszanie sie w wewnetrzne sprawy innych panstw prowadzace do faktycznego ograniczenia ich suwerennosci

5. Definicjaimperium • Imperium oznacza kontrolę sprawowaną przez metropolię nad peryferyjnymi podmiotami podporządkowanymi w wyniku formalnej aneksji lub rozmaitych form dominacji ekonomicznej i politycznej.

6. Rozne typy imperium • Kontrola może być sprawowana przy pomocy różnych kombinacji instrumentów militarnych, ekonomicznych i kulturowych.Może mieć charakter formalny lub w większym czy mniejszym stopniu nieformalny. Może korzystać z przemocy, z zachęt lub odwoływać się do jakiejś kombinacji obydwu metod.

7. Rozne typy imperiow Różny może być także status peryferii w obrębie imperium. Niektóre podmioty mogą uczestniczyć w procesach decyzyjnych w metropolii i mieć dostęp do jej zasobów, inne zaś bywają trzymane na dystans albo nawet podlegają otwartej dyskryminacji i wyzyskowi.

8. Rozne typy imperiow • Metropolia ma przeważniescentralizowanerządy, rozwiniętągospodarkęiustalonąpodległośćpolityczną, natomiast „podatnenaimperializacjęperyferie”, posługującsięokreśleniem Michaela W. Doyle’a, mają w zasadziesłaberządy, niskorozwiniętągospodarkęicechuje je brakjednej, wspólnejpodległościpolitycznej. Imperialnemetropoliemogąmiećjednakstosunkowosłabe, ograniczoneizdecentralizowanerządy, nieefektywny system ekonomicznyizróżnicowanątożsamośćkulturową.Zwłaszcza imperia średniowieczneodznaczałysięograniczonymiizdecentralizowanymirządami, którewypełniałytylkokilkapodstawowychfunkcjiwładczych. Nękały je wewnętrznekonfliktypomiędzykrólemczycesarzemiarystokracją, bądź to feudalną, bądźurzędniczą, zaśtrwałyrozdźwięklokalnychkultur, religiiitradycjipodsycałsporypolityczne w państwie.

9. Rozne typy imperiow • Imperia różniąsiętakżepoziomem „kompletności, zaabsorbowaniawłasnymisprawamiistopniemuniwersalizmu” orazhierarchiądzielącą „peryferyjny Chaos odcentralnegoKosmosu”  (Ole Waever). Niektóre imperia sąspoisteihierarchiczne, innezaśzorganizowane w formiekoncentrycznychkręgówalbonawetskładająsię z niezależnych, luźnopołączonychpodmiotów.

10. Rozne typy imperiow • Metropolianiekonieczniemusiplanowaćimperialnepodboje. Państwamogąstawaćsięimperiami z konieczności, naprzykładusiłujączaprowadzićjakiśporządek u niestabilnychsąsiadówlubstarającsięprzekształcićbarbarzyńców w „dobrych” sąsiadówczychrześcijan. Takwięcpowstanieimperiumniemusibyćrezultatemotwartejagresji. Niektórerodząsiębezrozgłosualbonawetpodstępnie w wynikumodernizacjisłabszegopartnerairóżnicowaniaspołecznego. Alexander Motyl: „Imperia mogąpowstawaćpocichu – bezhałaśliwychkampaniiibezpatetycznegoogłaszaniamisjipowierzonejprzezBoga”

11. EU jako imperium • neo-sredniowieczne • kosmopolityczne • normatywne • post-modernistyczne

12. UE jako imperium • UniaEuropejskanie jest scentralizowanympaństwemwestfalskimjakimperiumBrytykskie, czyRosyjskie. Unia jest potęgą w większymstopniucywilnąniżmilitarnąizamiasteksploatowaćperyferiewolioferowaćimpomoc • Jednakpostępującerozszerzaniegranic UE i „agresywny” eksportunijnychzasad do sąsiednichkrajówograniczajaceichsuwerennosc

13. UE jako imperium • W wynikuprocesurozszerzeni UE faktycznieobjęlapolitycznąiekonomicznąkontrolenadniestabilnaiubogawschodniaczęściakontynentu,: the policy of conditionality (politykaiuwarunkowań). • Państwapostkomunistyczneniezostały „podbite” leczzaproszone do przystąpienia, na co całkiemchętniesięzgodziły. Małotego, pod koniecprocesuakcesyjnegouzyskałymożliwośćkorzystania z instrumentówdecyzyjnych UE idostęp do unijnychśrodków. Różnicasiłmiędzypaństwamikandydującymii UE byłajednaktakogromna, żemożnasięzastanawiać, jakdużybyłmargineswolności, którymfaktyczniedysponowały w trakcienegocjacjiakcesyjnych. Wspólnotaodpoczątkustawiałaprzecieżsprawęjasno: państwakandydująceprzedprzystąpieniemmusząprzyjąćcałośćeuropejskiegoprawa.

14. Sukces na peryferiach Europy • RozszerzenianapanstwaEuropySrodkowo-Wschodniej: eksport 20.000 prawiregulacji, warunkowosc, stopniowosc • Protektoratybalkanskie (bezpieczenstwoistabilizacja, ustawodastwo, gospodarka) • Politykasasiedztwa: PartnerstwoSrodziemnomorskieiWschodnie (nieseparacja, leczprzygarnieciepoprzezinwestycje, handeliprawnakonwergencje)

15. Imperialny system w Europie • System nie jest anarchiczny ale zorganizowany w okol glownych ośrodkow władzy w imperium, jakkolwiek rozproszonych i słabych • Państwom przysługują formalnie nierówne prawa uczestnictwa w różnych dziedzinach zycia, a ich władza na danym terytorium jest ograniczona • Ingerencjia jest dopuszczalna w obronie pewnych norm etycznych (np. praw człowieka) albo w celu egzekwowanie przestrzegania uzgodnionych umów • W procesach decyzyjnych uczestniczą rozmaite władze narodowe, ponadnarodowe, regionalne i lokalne z zakresem uprawnień zależnym od konkretnego obszaru zycia (a nietylkopanstwa) • Konflikty dotyczą przede wszystkim wykluczenia z centrow decyzyjnych i naruszenia uzgodnionych procedur (a niegranic i jurysdykcji nad obszarem, który obejmują) • Istotę polityki międzynarodowej stanowią w miare jawne negocjacje i przetargi dotyczące praw, procedur i instytucji składających się na strukturę imperium

16. Promocjaeuropejskich norm w polityceglobalnej • Handel pod warunkami: Singapore issues (normy ds konkurencji, rownosci inwestowania, otwartosci, korupcji, itd...patrz ponizej) • Promocja ochrony srodowiska i standartow pracy • Extra-terytorialna jurysdykcja (Microsoft, fuzja General Motors i Honewell Bull) • Promocja praw czlowieka (kara smierci, prawa dzieci, prawa uchodzcow) • Promocja prawa miedzynarodowego (International Criminal Court)

17. Problemy w polityce globalnej • Brak postepu w globalnych negocjacjach dotyczacych handlu (Doha round) • Fiasko negocjacji w Kopenhadze • Nieakceptacja Trybunalu w Hadze • Brak regulacji odnosnie migracji (Schengen) • Powszechne gwalcenie praw czlowieka, pracownika, kobiet, dzieci

18. Przyczyny oganiczonych wplywow Europy • Europejskie normy maja coraz mniejszy a nie wiekszy zasieg (Fukuyama) • Konkurencja innych mocarstw (sila versus normy) • Brak wiarygodnosci (altruizm vs protekcjonism, spadek po erze kolonialnej)

19. Wybor strategii na przyszlosc • Polityka sily (Sarkozy: environmental tax) • Polityka przykladu (Milliband) • Koncentracja na sprawach wewnetrznych Unii (budowa federacji europejskiej)

20. RolaiznaczenieUniiEuropejskiej w polityceglobalnej Czesc II: Unia i jej konkurenci Uniwersytet Warszawski Wydzial Prawa i Administracji 23 stycznia 2010

21. Ewolucjasystemumiedzynarodowego • Zimna wojna: system dwubiegunowy • Anarchia i sukcesy mini panstw • Hegemonia Stanow Zjednoczonych: system jednobiegunowy • Swiat konkurencyjnych imperiow: system wielobiegunowy

22. Definicjaimperium • Globalny zasieg gospodarczy, wojskowy, instytucjonalny • Mozliwosc ingerencji w wewnetrzne sprawy innych panstw (peryferia) • Misja civilizacyjna: wiara w mozliwosc poprawienia otaczajacego swiata

23. Roznetypypodmiotowmiedzynarodowych • Panstwa Westfalskie (mit rownosci i suwerennosci) • Wielkie mocarstwo (czym sie roznia male i wielkie mocarstwa?) • Hegemonia (sila bez agendy, Ferguson) • Imperia

24. Niall Fergusson in Foreign Affairs: • "What is this thing called hegemony? Is it a euphemism for "empire,"or does it describe the role of a primus inter pares, a country that leadsits allies but does not rule subject peoples? And what are the motives of ahegemon? Does it exert power beyond its borders for its own self-interestedpurposes? Or it is engaged altruistically in the provision of internationalpublic goods?”

25. Co pokazujeanalizaimperiow? • Wplywformyrzadowitypugranicnatrescpolitykiimperialnej (states are black boxes) • Nature, struktureimotywacjeglobalnychpolmagnetycznych • Wspolzaleznoscmiedzyperyferiamiimetropolia (niezaleznieodformalnejimaterialnejasymetrii) • Znaczenieideologii, kulturyihistorii w ksztaltowaniumisjiciwilizacajnej • Skomplikowanie post-modernistycznejrzeczywistosci: cascading economic interdependence, transnational jurisdictions, and multiple cultural loyalties

26. Katalogwspolczesnychimperiow • USA, UE, Rosja, Chiny • Japonia (sila materialna i historyczne ograniczenia) • Indie (silna gospodarka i dyplomacja ale slabe instytucje) • Brazylia, Afryka Poludniowa, Niemcy

27. Typyrzadowimperialnych • Hierarchiczne i policentryczne • Piramida czy kosz na smieci? • Voice vs exit

28. Hierarchical vs polycentric governance • hierarchical governance is better suited for projecting power abroad in an instrumental fashion than is the case with polycentric governance (USA) • polycentric governance is more suited for creating institutional structures and setting up rules of legitimate behaviour than the hierarchical governance. It facilitates deliberation and participation of all parties involved (UE)

29. Voice vs exit • Actors that do not offer voice to their constituent parts are faced with their threat of exit with serious political implications (Russia, China) • Polycentric governance with ample opportunity for rising voice makes it difficult to articulate a single notion of common interest; what French call raison d’état. (UE) • Hierarchical governance with little opportunity for rising voice tends to produce a definition of state (national) interest that is not being shared by all the constitutive parts. (China, Russia, to some extend USA but mitigated by checks and balances)

30. Graniceimperium: Fixed vs fuzzy • The fuzzy borders of Russia, China and the EU make them preoccupied if not obsessed with their immediate neighbourhood • US stable borders allow a truly global perspective on international affairs. • The fuzzy borders of Russia, China and the EU confuse their respective notion of interests because it is not entirely clear which territory and people belong to the core of empire. • The US does not experience similar problems in defining its interests. • Interdependence prompted by the fuzzy borders of Russia, China and the EU allow peripheries to have a considerable influence on the empire’s centre. • The US hard and stable borders imply much more asymmetry and hierarchy in relations between the empire’s periphery and centre. Above all, the US hard and stable borders create a different notion of periphery than is the case of other discussed empires.

31. mission civilisatrice : US • The US normative agenda is framed in universal terms to make it suited for application in various cultural and geographic contexts (Bush on freedom) • all people are born to be like Americans, and the surest way for them to progress is to embrace the American model of democracy and capitalist economy • The United States makes its power safe for the world and in return the world agrees to live within the American-led international order (Ikenberry) • legitimizingstrategy : mightis right

32. mission civilisatrice : US • only the US has a claim to primacy in world affairs. Russia, China and the EU merelydemand respect and equaltreatmentfromother empires withoutnecessarilyclaimingprimacyeven in their respective pripheries • only the US normativeagenda istruly global and multidimensionalembracing all public spheresfrom culture and economics to politics and the military • only the US has revolutionary objectives: regime change

33. mission civilisatrice : EU • less confidence in the universal application of their mission (colonial legacy and the legacy of wars) • claim to technocratic or institutional superiority • legitimizing strategy: our norms are right

34. mission civilisatrice: China • feel superior in cultural terms, but haunted by the historical memory of failure • Mandate from Heaven; harmonious world; responsible power; peaceful rise • mentality of a “Middle Kingdom” – the world revolves around China; internal development first

35. mission civilisatrice: Russia • self-image: culturally superior but shaken by the abrupt dissolution of the Soviet empire • claim to primacy in its backyard and equality in global terms (G-8) • pacifying power centre taming the barbarian forces of chaos, nationalism and religious fundamentalism

36. Konkurencjaw tychsamychdziedzinachiobszarach • Globalne peryferium Ameryki • Wspolne sasiedzwo UE i Rosji • Rosja i Chiny: surowce i demografia • Pacyfic jako obszar pokoju, czy konfliktu?

37. Konflikt, czypokojowewspolistnienie? • Nie widac tradycyjnego balansowania, nawet super Ameryki • Zadne z imperiow nie podwaza dzis racji istnienia konkurentow • Podobne hasla normatywne (choc inna interpretacja)