110 likes | 256 Views
Kafli 6 – Stjórnmál, stríð og friður. Kerfi stjórnmála. Vald. Yfirráð. Bönd - !Kung.
E N D
Kerfi stjórnmála Vald Yfirráð
Bönd - !Kung Dæmi um mannhópa sem lifðu í böndum í Kalahari eyðimörkinni í Afríku. Á sjöunda áratug 20. aldar bjuggu um 1000 !Kung í 36 til 37 böndum. Böndin voru nánast á stöðugri hreyfingu um eyðimörkina (um 16.000 km2) í leit að fæðu og vatni. .
Ættbálkur - Yanomamo Yanomamo ættbálks. Yanomamo-fólkið stundar garðyrkju í regnskógum Amazon. Mjög árásargjarnt fólk sem á oft í ófriði við granna sína og sín á milli. Þrátt fyrir spennuþrungið andrúmsloft hefur leiðtogi hópsins ekki mikið formlegt yfirvald og er helst að hann geti sett ákveðnar reglur um lausn erja innan hópsins .
Höfðingjadæmi - Hawaii • Lagskipt höfðingdæmi með stétt yfirhöfðingja sem voru taldir afkomendur guðanna, stétt veraldlegra aðalsmanna, lægra settir aðalsmenn og svo almenningur. Skattkerfi (tíund). • Margir höfðingjar og nátengt trú og sifjakerfi
Ríki • Miðlæga ríkisstjórn sem getur beitt valdi (hefur yfirráð) • Stöðugri, stærri og sérhæfðari en höfðingdæmi • Lög og refsingar af hálfu hins opinbera • Aðild (þegnskapur) byggir í meiri mæli á svæði en ættrakningu • Landamæri eru formleg og umferð (fólks og varnings) er stjórnað • Mikilvægi ætternis í hinu opinbera? • Stéttskipting
Þjóðríki • Byggja á hugmyndafræði þjóðernishyggju sem kom fram í Evrópu á seinni hluta 18. aldar. Þjóðernishyggja gerir ráð fyrir að stjórnmálaleg landamæri ríkja skuli falla að menningarlegri afmörkun hópa á þann hátt að hvert ríki standi fyrir einn menningarhóp.
Etnískir hópar • Hafa sameiginlega sjálfsmynd; þeir bera kennsl á hvorn annan sem meðlimi af sama menningarhóp og hafa þar með sameiginlegt etnerni (ethnicity) • Hugmyndir fólks um þjóðerni og etnerni snúa að miklu leyti að því sama, það er að tiltekinn hópur fólks hafi sameiginlega menningu og á grundvelli hennar sé hægt að afmarka hópinn frá öðrum • Fólk getur verið af sama etnerni en ólíku þjóðerni • Munurinn á þjóðerni og etnerni felst í skýrari tengslum þjóðernis við ríki og ríkjamyndun • Margir etnískir hópar tengja sig einhverju landsvæði en þau tengsl geta verið söguleg og táknræn. Sumir vilja skapa sitt eigið ríki og eru þá þjóðernishópur • Stunda oft innvensl
Stríð • Skipulögð vopnuð átök á milli tveggja sjálfstæðra félagshópa – karla(?) • Reglur? – ástæður? – hvernig er hægt að vinna stríð?
friður • Ekki mönnum eðlislægur frekar en stríðsbrölt • Lýtur friður einhverjum reglum? • Er til stríðsmenning? • Er til friðarmenning?
Mannfræðingar í stríði • Ruth Benedict í seinni heimstyrjöldinn • Fordómafræðsla til hermanna • Upplýsingagjöf til yfirvalda • Reynt að minnka “árekstur menningarheima” • Er þetta siðferðislega réttlætanlegt?