„WPŁYW GOTOWOŚCI SZKOLNEJ NA PROCESY ADAPTACYJNE - - KILKA WSKAZÓWEK DLA NAUCZYCIELI”.

1. „WPŁYW GOTOWOŚCI SZKOLNEJ NA PROCESY ADAPTACYJNE -- KILKA WSKAZÓWEK DLA NAUCZYCIELI”. Wskazówek udzielają psychologowie: Katarzyna Józwiak Magdalena Raj – Wróblewska.

2. Problem przekroczenia ,,progu szkolnego” rozpatruje się w kategoriach dojrzałości szkolnej, rozumianej jako osiągnięcie takiego poziomu rozwoju funkcji psychofizycznych, który umożliwia sprawne funkcjonowanie dziecka w szkole.

3. Wybrane podstawy prawne obniżenia wieku edukacji dzieci w szkole: • Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz. U. z 2004 r., Nr 256 poz. 2572 z późń. zm.) • Ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty (Dz. U. z 2009 r., Nr 56, poz.458) • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 Karta Nauczyciela (t.j. Dz. U. z 2006 r., Nr 97, poz. 674 z późn. zm.)

4. 1 wrzesień 2012 rok • wszystkie dzieci pięcioletnie obowiązkowo rozpoczynają edukację przedszkolną • wszystkie dzieci sześcioletnie obowiązkowo rozpoczynają naukę w klasie pierwszej szkoły podstawowej

5. Najogólniej dojrzałością szkolną określa się poziom rozwoju fizycznego, społecznego i psychicznegodziecka ,który: • jest niezbędny do podjęcia przez nie różnorodnych obowiązków, jakie niesie ze sobą życie szkolne • czyni je wrażliwym na systematyczne nauczanie i wychowanie w klasie pierwszej szkoły podstawowej • stanowi element równowagi pomiędzy wymaganiami szkoły , a możliwościami rozwojowymi dziecka

6. Według B. Wilgockiej – Okoń ,, dojrzałość szkolna to taki stopień rozwoju fizycznego i psychicznego, które czyni dziecko podatnym i wrażliwym na oddziaływanie szkoły i umożliwia naukę w klasie pierwszej”. Stefan Szuman określając dojrzałość szkolną również zwraca uwagę na to, że powodzenie w nauce wiąże się z wrażliwością i podatnością dziecka na naukę, gdzie: • wrażliwość to stopień zainteresowania dziecka nauką szkolną • podatność to możność zrozumienia tego, co się dziecku pokazuje, jak też umiejętność podporządkowania się wychowawczym wymaganiom szkoły i godnego współżycia z kolegami.

7. Zdaniem wielu psychologów określając stopień dojrzałości szkolnej należy brać pod uwagę trzy aspekty: • rozwój fizyczny • rozwój umysłowy • rozwój emocjonalno – społeczny

8. Uczeń dojrzały fizycznie to dziecko, które: • jest zdrowe ,silne, dobrze zbudowane i ogólnie sprawne ruchowo • potrafi przez chwilę stać na jednej nodze, skacze na jednej nodze, przeskakuje przez przeszkody • sprawnie i szybko biega , przy czym ruchy rąk i nóg są zharmonizowane • posiada niezaburzoną sprawność manualną i grafomotoryczną oraz koordynację wzrokowo – ruchową • charakteryzuje się poprawnym funkcjonowaniem organów zmysłowych • jest wytrzymałe, zdolne do większych wysiłków • Jest dobrze odżywione, odporne na choroby i zmęczenie • ma zapewnioną odpowiednią ilość snu co sprawia, że mniej męczy się czynnościami związanymi z pisaniem , rysowaniem, czy wycinaniem.

9. Przez dojrzałość umysłową rozumie się taki poziom rozwoju funkcji poznawczych, który umożliwią dziecku osiąganie dobrych wyników w nauce, czyli sprostanie wymaganiom edukacyjnym klasy pierwszej.

10. Uczeń dojrzały umysłowo to dziecko, które posiada: • pewien zasób wiedzy o świecie, o życiu przyrody i ludzi • orientację w najbliższym otoczeniu oraz środowisku, w którym żyje • umiejętność opowiedzenia o swojej rodzinie, o psie lub kocie, o ulubionych zabawkach, bądź obejrzanym filmie • pewien zasób doświadczeń i wyobrażeń, będących podstawą do rozwoju pojęć • umiejętność dostrzegania i różnicowania spostrzeżeń • zdolność skupienia uwagi na zadaniu ( odchodzenia od uwagi krótkotrwałej i mimowolnej do uwagi długotrwałej i dowolnej ) • potrzebę doprowadzania rozpoczętej pracy do końca z uwagi na zainteresowanie wynikiem końcowym • zdolność do zapamiętywania i odtwarzania materiału ze zrozumieniem i na polecenie nauczyciela • prawidłowy rozwój mowy zarówno pod względem artykulacji dźwięków jak i zasobu pojęć i słów • zdolność do wnioskowania • potrzebę aktywności poznawczej - chce się uczyć, zdobywać wiedzę, poznawać nowe zjawiska, interesuje się czytaniem i pisaniem

11. O poziomie umysłowym mogą świadczyć również rysunki dziecka. Rysunki dzieci dojrzałych są bogate w treść, kolory, zawierają duża szczegółów, są prawidłowo rozmieszczone na kartce.Przy odwzorowywaniu zachowany jest właściwy kierunek od lewej do prawej krawędzi kartki i z góry na dół.

12. Uczeń dojrzały emocjonalno – społecznie to dziecko, które: • jest w znacznym stopniu samodzielne • łatwo i chętnie nawiązuje kontakty zarówno z nauczycielami jak i rówieśnikami • dobrze czuje się w nowym środowisku szkolnym • posiada umiejętność współdziałania i współpracy w grupie, z chęcią podejmuje zadania na rzecz innych • potrafi podporządkować się niezbędnym wymaganiom dyscypliny • jest obowiązkowe , wytrwałe i wrażliwe na opinię nauczyciela • cieszy się z osiągnięć całej grupy • jest odpowiedzialne za podjęte zadania , np. rolę dyżurnego • rozpoczętą pracę stara się doprowadzić do końca, pomimo zmęczenia • posiada równowagę psychiczną, czyli siła i jakość jego reakcji są adekwatne do działającego bodźca / sytuacji • reaguje prawidłowo na pozytywne bądź negatywne uwagi dotyczące zachowania i postępów w nauce • dobrze znosi niepowodzenia i frustrację • jest zdolne do przeżywania pozytywnych emocji (solidarności , życzliwości i przyjaźni)

13. O niedojrzałości emocjonalno – społecznej ucznia mogą świadczyć między innymi następujące objawy: • wybuchowość • drażliwość • agresywność fizyczna / słowna • płaczliwość z byle powodu • psychosomatyka - bóle głowy, brzucha, bezsenność, wymioty, biegunka bez istotnej przyczyny organicznej

14. Rodzice nie powinni utwierdzać się w przekonaniu, iż wystarczy umiejętność czytania, liczenia , pisania, by mieć sukcesy w szkole. Na powodzenie szkolne wpływa wiele czynników, wzajemnie ze sobą powiązanych. Zatem dziecko przekraczające próg szkolny , powinno posiadać zespół umiejętności przydatnych w szkole , określanych mianem dojrzałości szkolnej.

15. Ideałem byłaby harmonia i równy rozwój wyżej wymienionych sfer rozwojowych. Zwykle jednak pomiędzy poszczególnymi sferami rozwoju dziecka mogą być mniejsze lub większe różnice.Nie oznacza to , że uczeń mający niewielkie braki np. w rozwoju społecznym czy dojrzałości emocjonalnej nie będzie w stanie przystosować się do warunków szkolnych. Przy odpowiedniej opiece środowiska, kiedy rodzice zdają sobie sprawę z braków dziecka i pracują nad ich likwidacją oraz przy własnej pracy i aktywności dziecka , te niedobory mogą być szybko wyrównane.

16. Dzieci o niskiej gotowości szkolnej, wymagające szczególnego zainteresowania ze strony rodziców i nauczycieli jak również pomocy specjalistycznej to dzieci, które: • niechętnie włączają się do ruchowych zabaw zespołowych, są smutne, milczące • mają mało płynne ruchy, nieskoordynowane, kanciaste, nie nadążają za innymi dziećmi w bieganiu • czynności codzienne wykonują powoli i niezręcznie, mają: - nadmierne napięcie mięśniowe – zbyt silny nacisk ołówka, kredki - zbyt grube linie rysunku – stąd częste przedziurawienia kartki - ruchy ręki gwałtowne, mało płynne - za małe napięcie mięśniowe – linie rysunku nikłe, brak siły do wycinania nożyczkami - słabą chwytność – wypuszczają przedmioty z rąk

17. wykazują się słabą spostrzegawczością – nie dostrzegają podobieństw i różnic, nie różnicują figur geometrycznych, nie układają obrazka z części • nie potrafią wyjaśnić znaczenia słów, nie rozumieją poleceń • ubogo opisują oglądaną ilustrację - dostrzegają małą liczbę szczegółów • mają trudności w uczeniu się na pamięć wierszy lub piosenek • posiadają mały zasób słów – odpowiadają pojedynczymi słowami, nie potrafią mówić zdaniami • mają wadę wymowy – jąkanie, seplenienie, nieprawidłowa artykulacja • nie rozumieją historyjek obrazkowych, mają trudności w rozwiązywaniu zagadek, prostych rebusów • nie dokonują syntezy głoskowej prostych słów • nie wyodrębniają słów w zdaniu

18. Podstawa prawna: • Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.

19. § 18. 1 „ Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści w przedszkolu, szkole i placówce prowadzą działania pedagogiczne mające na celu:1)rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych oraz zaplanowanie sposobu ich zaspokajania, w tym: a)w przedszkolu – obserwację pedagogiczną zakończoną analizą i oceną gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna)”.

20. W procesie adaptacji ucznia do szkoły ważna rolę odgrywa nauczyciel – wychowawca. Dziecko rozpoczynające naukę w klasie pierwszej adoptuje się do szkoły szybko, chodzi do niej chętnie i lubi się uczy, o ile napotyka ze strony nauczyciela atmosferę życzliwości i troski.Dla pierwszoklasistów sprawą ważną jest osobowość nauczyciela, gdyż jest on autorytetem i powiernikiem dziecka.Nauczyciel musi ściśle współpracować z rodzicami i opiekunami.

21. Gdy podjęte działania nie przynoszą zadowalających efektów wskazany jest kontakt z poradnią celem wskazania możliwych form pomocy dziecku, rodzicom i nauczycielom: • zajęcia korekcyjno – kompensacyjne • logoterapia • psychoterapia • konsultacje • porady • szkolenia • warsztaty psychoedukacyjne

22. Dziecko dojrzałe do nauki szkolnej to takie, które potrafi sprostać wymaganiom stawianym przez program nauczania i wychowania.Sprostanie owym wymaganiom możliwe jest dzięki zmianom rozwojowym jakim ulega cała psychika dziecka oraz ukierunkowanym oddziaływaniom stymulacyjnym najbliższego otoczenia.

23. POWIATOWA PORADNIA PSYCHOLOGICZNO – PEDAGOGICZNA ŁĘCZYCAul. Kaliska 13Tel. (24)721 – 28 – 37 e-mail: ppppleczyca@interia.pl

24. „Wszyscypragniemy, abydzieci zradościąszły do szkoły. Chcemy, żebybyło to miejsce, z któregowyruszająpoznawać, badać,podziwiaćiuczyćsięrozumiećszerokiświatorazrządzącenimprawa…” DZIĘKUJEMY ZA POŚWIĘCONY CZAS I UWAGĘ …