Raport z prac nad projektem ustawy o ustroju obszarów metropolitalnych

1. Raport z prac nad projektem ustawy o ustroju obszarów metropolitalnych XXI Sesja Sejmiku Województwa Kujawsko – Pomorskiego Toruń, 19.05.2008 r.

2. Plan prezentacji • Docelowa reforma sytemu – Pakiety ustaw, • Stan prac nad KPZK 2008 – 2033, • Założenia do projektu ustawy metropolitalnej opracowanej w MSWiA z dnia 4 lipca 2007 r., • Założenia do Ustawy Metropolitalnej przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 23 październik 2007 r., • Projekt ustawy o metropoliach prof. Cz. Martysza – Katowice, marzec 2008 r.; • Debata prof. H. Izdebskiego z prof. M. Kuleszą, 31 marzec2008 r., Konferencja Unii Metropolii Polskiej, Warszawa, • Stanowisko Zarządu Unii Metropolii Polskich, • Stanowisko Konwentu Marszałków Województw RP. • Stanowisko Członków Kolegium Bydgosko – Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego z dnia 29 kwietnia 2008 r.

3. Docelowa reforma sytemu – Pakiety ustaw • KPZK jako podstawowy dokument określający zasady polityki państwa w zakresie zagospodarowania przestrzennego Polski na lata 2008 – 2033; • Spójne i całościowe zmiany w ustawach: • o zmianie ustawdla racjonalizacji procesu inwestycyjnego, • o zmianie ustawdla wsparcia zorganizowanego budownictwa mieszkaniowego, • o zmianie ustaw na rzecz zintegrowanego planowania i zarządzania rozwojem miast. • o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, • o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, • o ustroju obszarów metropolitalnych.

4. Organy przygotowujące pakiety ustaw: • Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju – Ministerstwo Rozwoju Regionalnego • projekt ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – Ministerstwo Infrastruktury • projekt ustawy o ustroju obszarów metropolitalnych – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji

5. Stan prac na KPZK 2008 – 2033 • 9 października 2006r. Rada Ministrów podjęła postanowienie o rozpoczęciu przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego prac nad „Koncepcją Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008 – 2033”. • Jednocześnie Rada Ministrów przyjęła „Tryb i harmonogram prac nad nową Koncepcją Przestrzennego Zagospodarowania Kraju”,przewidujący opracowanie dokumentu do połowy 2008r. • 26.06.2007 r Rada Ministrów przyjęła „Tezy i Założenia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008-2033”. • W grudniu 2007 roku Zespół Konsultantów Naukowych przekazał rozszerzony konspekt „Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2007-2033”. • Prace nad tekstem eksperckim KPZK zostaną zakończone w czerwcu 2008 roku. • W tym samym czasie powstanie Dokument Implementacyjny (DI), który ma umożliwić wdrożenie postanowień KPZK 2008-2033.

6. Kontekst prac nad DI KPZK 2008 – 2033 W toku prac nad KPZK 2008 – 2033 oprócz sformułowania zasad polityki przestrzennej kraju, wyniknęła potrzeba sporządzenia opracowania dotyczącego aspektów realizacyjnych tej polityki. Dokument Implementacyjny – szansą na zsynchronizowanie z pracami nad nowelizacją Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz Ustawą o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, a także zapewnienie spójności w projektowanej ustawie o ustroju obszarów metropolitalnych.

7. Cele Dokumentu Implementacyjnego Zidentyfikowanie najważniejszych problemów i ich przyczyn utrudniających prowadzenie krajowej polityki przestrzennej oraz zaproponowanie rozwiązań w tym zakresie. • Integracja programowania społeczno gospodarczego z planowaniem przestrzennym (określenie miejsca KPZK i jej relacji z pozostałymi dokumentami strategicznymi). • powiązanie dokumentów strategicznych horyzontalnych (Strategia Rozwoju Kraju, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, KPZK i inne) z dokumentami strategicznymi (strategie, polityki) tworzonymi dla sektorów i poszczególnych obszarów. • w hierarchii systemu planowania rozwoju KPZK powinna być dokumentem komplementarnym do SRK • Zapewnienie realizacji celów określonych w KPZK. • Usprawnienie instytucjonalnego systemu planowania.

8. Wnioski i rekomendacje dla podmiotów polityki przestrzennej kraju • Wnioski i rekomendacje końcowe wynikać będą z wizji, analizy celów i przyjętych instrumentów: • wskazania dotyczące instrumentacji prawnej, • ustalenia do planów zagospodarowania przestrzennego województw, • propozycja budowy systemu monitoringu przestrzennego, • zalecenia dla statystyki publicznej w zakresie danych odnoszących się do przekrojów terytorialnych, • kierunki badań nad zagospodarowaniem przestrzennym i gospodarką przestrzenną, sposoby ich wspierania i koordynacji.

9. Założenia do projektu ustawy metropolitalnej opracowanej w MSWiA z dnia 4 lipca 2007 r. W dniu 3 stycznia 2007 r. powołano Zespół do spraw Uregulowania Funkcjonowania Obszarów Metropolitalnych – efektem prac są wnioski końcowe przyjęte przez Członków Zespołu w dniu 20 marca 2007 r.; • Forma organizacyjna – obligatoryjny ustawowy związek metropolitalny, nie stanowiący dodatkowego szczebla samorządu terytorialnego; • Organy ustawowe związku: stanowiący – celowy związek międzygminny (wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast członkowskich oraz przewodniczących organów stanowiących gminy), wykonawczy – jednoosobowe ciało wybierane przez organ stanowiący w drodze konkursu; 4 – letnia kadencja;

10. Założenia do Ustawy Metropolitalnej przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 23 października 2007 r. W Polsce, zgodnie z propozycjami Unii Metropolii Polskich, wyodrębniono 12 obszarów metropolitalnych Skład związku metropolitalnego: co najmniej jedno miasto na prawach powiatu, z określona liczbą mieszkańców oraz wszystkie gminy spełniające kryteria przynależności funkcjonalnej i urbanistycznej do związku • forma prawna: ustawowy związek metropolitalny; • organy: • stanowiący – wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast oraz przewodniczący ich organów stanowiących; • wykonawczy – jednoosobowe ciało wybierane przez organ stanowiący w drodze konkursu; 4-letnia kadencja;

11. Projekt ustawy o metropoliach – Katowice marzec 2008 r. – zespół pod kierunkiem prof. Czesława Martysza definicja wg projektu nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, „Obszar metropolitalny” jest to obszar wielkiego miasta lub wzajemnie zależnych miast oraz powiązanego z nimi funkcjonalnie bezpośredniego otoczenia, ustalony w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju zgodnie z zasadniczym podziałem terytorialnym państwa na powiaty, stanowiący kompleks osiedleńczy zamieszkały przez ponad 500 tysięcy osób, skupiający instytucje współpracy międzynarodowej”. • definicja wg projektu ustawy o metropoliach – Katowice marzec 2007 r. – zespół pod kierunkiem prof. Czesława Martysza, „Obszar metropolitalny” w rozumieniu ustawy to obszar miasta lub powiązanych funkcjonalnie miast wraz z obszarami innych gmin tworzących ich bezpośrednie otoczenie stanowiący ciągły przestrzennie kompleks osiedleńczy, na którym zamieszkuje ponad 750 tysięcy osób, przy średniej gęstości zaludnienia przekraczającej tysiąc mieszkańców na 1km2

12. Projekt ustawy o metropoliach – Katowice marzec 2008 r. – zespół pod kierunkiem prof. Czesława Martysza • Tworzy się następujące obszary metropolitalne: górnośląski, krakowski, łódzki, pomorski, poznański, warszawski, wrocławski. • Metropolia jest publiczną formą współdziałania gmin. Siedzibą władz metropolii jest gmina o największej liczbie ludności spośród wszystkich gmin tworzących metropolię. Zgromadzenie metropolii może zdecydować o ustanowieniu siedzibą władz metropolii innej gminy.

13. Debata prof. H. Izdebskiego z prof. M. Kuleszą, 31.03.2008 r., Konferencja UMP, Warszawa • Po co w Polsce metropolie? • Skąd zadania władz metropolii? • Co ma być zadaniem nr 1 metropolii? • Co i kto zapewni większą zdolność wykonywania zadań publicznych wg art.15 i art.16 Konstytucji RP? • Jaki ma być obszar metropolii? • Jak kreować władze metropolii? • Ile ma być ustaw metropolitalnych? • Kiedy utworzyć metropolie w RP?

14. Prof. H. Izdebski – ekspert UMP • Metropolie mają usprawnić współdziałanie gmin i powiatów aglomeracji wielkomiejskich, zdynamizować rozwój RP i usprawnić współdziałanie Polski z innymi krajami UE i świata, poprzez lokalizacje na obszarach problemowych. • Działania metropolii mają być skupione na strategicznych zadaniach. Głównym zadaniem metropolii ma być stanowienie strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego obszaru oraz kształtowanie infrastruktury i środowiska gospodarki opartej na wiedzy, a nie wspólne świadczenie gminnych usług komunalnych w obrębie aglomeracji. • Zespół metropolitalny oraz powiat metropolitalny nie zapewnią większej zdolność wykonywania zadań publicznych, konieczne jest współdziałanie gmin, powiatów i samorządu regionalnego, a może nawet powołanie szczególnej jednostki samorządu regionalnego.

15. Prof. H. Izdebski – ekspert UMP • Obszar metropolitalny ma być spójny z mapą powiatów. • Władze metropolii kreowane są niezależnie od władz gmin, radę metropolitalną bezpośrednio wybierają mieszkańcy obszaru. • Liczba ustaw metropolitalnych zależna jest od rodzaju zadań jakie ma realizować metropolia. • Ustawę metropolitalną należy wprowadzić od nowej kadencji w 2010 r.

16. Prof. M. Kulesza – społeczny doradca rządu i ministra MSWiA w sprawach dokończenia reformy ustrojowej • Metropolie mają usprawnić współdziałanie gmin i powiatów aglomeracji wielkomiejskich, zdynamizować rozwój RP i usprawnić współdziałanie Polski z innymi krajami UE i świata, poprzez delimitację obszarów metropolitalnych będących dużymi miastami powyżej 300 tys. mieszkańców. • Zadania metropolii mają być skupione na planie metropolitalnym. • Zespół metropolitalny oraz powiat metropolitalny nie zapewnią większej zdolność wykonywania zadań publicznych. Wg prof. M. Kuleszy: 1) obligatoryjność związku przyczyni się do zaskarżenia do trybunału konstytucyjnego, 2) „nie” dla utworzenia powiatu metropolitalnego jako kolejnego szczebla jednostki administracyjnej.

17. Prof. M. Kulesza – społeczny doradca rządu i ministra MSWiA w sprawach dokończenia reformy ustrojowej • Obszar metropolitalny ma być rozbieżny z mapą powiatów tylko obszary problemowe, powiat wtedy, gdy wejdą wszystkie gminy w ujęciu funkcjonalnym. • Władze metropolii kreowane są niezależnie od mieszkańców z mocy ustawy radę mają stanowić organy wykonawcze gmin obszaru. • Jedna ustawa z częściami specyficznymi dla każdego rodzaju metropolii. • Ustawę metropolitalną należy wprowadzić natychmiast czyli od 1 stycznia 2009 r.

18. STANOWISKO Zarządu Unii Metropolii Polskich z dnia 31 marca 2008 r. Zarząd Unii Metropolii Polskich będzie wspierał wszelkie działania rządu i parlamentu zmierzające do objęcia projektowaną ustawą metropolitalną wszystkich dwunastu obszarów metropolitalnych Rzeczypospolitej Polskiej. Instytucjonalnie wzmocnić metropolie Polski Wschodniej: Białystok, Lublin i Rzeszów, tak aby stanowiły one silne ośrodki konkurencyjne na wschodniej granicy UE, a także aby stworzyć w Bydgoszczy i Szczecinie takie warunki ustrojowo – organizacyjne, które pozwolą tym obszarom metropolitalnym wzmacniać swój potencjał gospodarczy w układzie ogólnopolskim.

19. STANOWISKOKONWENTU MARSZAŁKÓW WOJEWÓDZTW RP w sprawie prac nad ustawą o ustroju obszarów metropolitalnych Konwent Marszałków Województw RP widzi potrzebę intensyfikacji prac legislacyjnych prowadzących do ustanowienia miast rdzeniowych dla obszarów metropolitalnych w województwach: dolnośląskim, kujawsko – pomorskim, lubelskim, łódzkim, małopolskim, mazowieckim, podkarpackim, podlaskim, pomorskim, śląskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim. W obecnych warunkach prawnych wszystkie województwa oczekują na zakończenie prac nad aktualizacją Koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju, a w tym wskazania miast rdzeniowych oraz jasnych kryteriów wyznaczania granic obszarów metropolitalnych, które zostaną doprecyzowane w ramach prac nad planami zagospodarowania przestrzennego poszczególnych województw.

20. STANOWISKO CZŁONKÓW KOLEGIUM BYDGOSKO – TORUŃSKIEGO OBSZARU METRPOLITALNEGO z dnia 29 kwietnia 2008 r. w sprawie prac nad ustawą o ustroju obszarów metropolitalnych Członkowie Kolegium Bydgosko – Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego świadomi faktu, że zarówno w gospodarce światowej, jak i polityce państw Unii Europejskiej, metropolie stają się głównymi podmiotami, od których zależy konkurencyjność Polski oraz Europy w świecie, apelują o jak najszybsze ukończenie prac legislacyjnych ustanawiających miasta rdzeniowe dla obszarów metropolitalnych w kraju. Dla naszego województwa są to Bydgoszcz i Toruń. Aglomeracja Bydgosko – Toruńska, ze względu na unikatowy w skali kraju charakter bipolarny oraz posiadany potencjał, zasługuje na uwzględnienie na liście metropolii. Funkcjonowanie Bydgosko – Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego dostrzegane jest w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju oraz opracowaniach Unii Metropolii Polskich, jak również w opracowaniach dotyczących planowania rozwoju Województwa Kujawsko – Pomorskiego.

21. STANOWISKO CZŁONKÓW KOLEGIUM BYDGOSKO – TORUŃSKIEGO OBSZARU METRPOLITALNEGO z dnia 29 kwietnia 2008 r. w sprawie prac nad ustawą o ustroju obszarów metropolitalnych Powstanie Bydgosko – Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego ma strategiczne znaczenie dla rozwoju nie tylko tego obszaru, ale i całego województwa. Udzielamy pełnego poparcia i podejmować będziemy wszelkie działania zmierzające do ustanowienia Bydgosko – Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego. Uważamy też za niezbędne czynne uczestnictwo Kolegium Bydgosko – Toruńskiego Obszaru Metropolitalnego w pracach nad projektem ustawy metropolitalnej, zwłaszcza w zakresie kryteriów i warunków podmiotowych.

22. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ DEPARTAMENT PLANOWANIA STRATEGICZNEGO I GOSPODARCZEGO www.kujawsko-pomorskie.pl/strategia