340 likes | 1.01k Views
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ VE KEMİK SAĞLIĞIMIZ. Uzm Dr Nurdan Yıldız SB Göztepe Eğitim Araştırma Hastanesi Çocuk Nefroloji Kliniği. Kronik böbrek yetmezliği (KBY), dünyada ve ülkemizde giderek daha fazla kişiyi etkilemektedir.
E N D
KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ VE KEMİK SAĞLIĞIMIZ Uzm Dr Nurdan Yıldız SB Göztepe Eğitim Araştırma Hastanesi Çocuk Nefroloji Kliniği
Kronik böbrek yetmezliği (KBY), dünyada ve ülkemizde giderek daha fazla kişiyi etkilemektedir. • Böbrek yetmezliği , vücuttaki pek çok organ ve dokunun çalışmasına olumsuz etkileri olan bir hastalıktır.
Kemiklerimiz de böbrek yetmezliğinde etkilenmektedir. • Kemik hastalığı değişik şekillerde görülebilir. • Kemik hastalığına ait bulgular genellikle böbreğin çalışma oranı % 50’nin altına inince gelişmeye başlar.
Böbrek hastalarında gelişebilen metabolik kemik hastalıklarını ifade etmek için RENAL OSTEODİSTROFİ ÜREMİK KEMİK HASTALIĞI gibi terimler kullanılmaktadır. • Bazıları normal insanlarda da görülebilen, bazıları ise böbrek hastalarına özgü metabolik bozukluklar gelişebilmektedir.
KEMİKLERİMİZ Ca P
Takip ve tedavi için erken dönemde Ca, P ve iPTH düzeyleri ölçülmeye başlar. • Ölçümler belli aralarla tekrar edilmelidir. Böylece bulgular kötüleşmeden gerekli önlemler alınabilir. iPTH P Ca
KEMİK DÖNGÜSÜ iPTH
Kronik böbrek yetmezliği Asidoz Kemik rezorbsiyonu D vitamini Nefron fonk.azalma Metastatik kalsifikasyon Fosfor retansiyonu Ca emilimi Hipokalsemi Renal PTH Yıkımı Osteomalazi İskelet Ca Artmış PTH sekresyonu KEMİK HASTALIĞI
Kemik Sağlığına Etki Eden Diğer Faktörler: • Altta yatan hastalığın tipi Nefrotik sendrom Renal tubuler asidoz Okzalozis • Kullanılan ilaçlar Kortizon Aluminyum • Tiroid hastalıkları • Ağır egzersiz • Hareketsizlik • D vitamini eksikliği • Böbrek yetmezliğinin derecesi • Diyaliz tedavisinin süresi
Renal Osteodistrofinin Sınıflandırılması • Yüksek Döngülü Kemik Hastalıkları • Düşük Döngülü Kemik Hastalıkları • Mikst Tip Kemik Hastalığı
Yapım hücreleri Kemik Döngüsü Yıkım hücreleri
Klinik Belirtiler • Kemiklerde ağrı ve kırıklar Künt ve batıcı ağrılardır. Kalça, sırt, diz ve bacaklarda hissedilir. Ciddi iskelet bozuklukları ortaya çıkabilir. Büyüme gelişme geriliğine yol açar.
İskelet deformiteleri hayat boyu rahatsızlık verir.
Kalsifikasyon Ciltte ülserasyonlar, damarlarda, eklemlerde kalsifikasyonlar • Kaşıntı • Kırmızı göz Gözde batma ile kaşıntı
Laboratuvar Bulguları Ca Fosfor Alkalen fosfataz iPTH Serum Aluminyum Kemik biyopsisi
Görüntüleme Yöntemleri • El, göğüs, kalça, uzun kemiklerin direk röntgeni • Kemik dansitometresi
Tedavinin Ana Hedefleri • Kan kalsiyum ve fosforunu normal sınırlarda tutmak • Hiperparatiroidiyi önlemek, geliştiyse salgılanmasını baskılamak • İskelet dışı kalsiyum depolanmasını önlemek • Aluminyum gibi eser elementlerin birikimini önlemek • İlaç tedavisi planlamak • Diyetisyen işbirliği ile beslenme düzenlenmeli • Diyaliz tedavisi planlanmalıdır.
Ca: 8.5-10.5 mg/dl • P: 3.5-5.5 mg/dl • Ca x P = 55 in altında olmalıdır. • iPTH normalin 2-3 katı arasında tutulmalıdır. Düşük olursa düşük döngülü, yüksek olursa yüksek döngülü kemik hastalığına işaret eder.
Fosfor birikimini nasıl önleriz? • Diyetle alınan fosforun kısıtlanması • Fosfor bağlayıcı ilaçlar kullanılması • Diyaliz tedavisi BESİNLER
Diyet • 1.2 gr/kg/gün protein içeren diyetle günlük yaklaşık 1200 mg fosfor alınır. • Diyetle bu miktar 900 mg’ın altına indirilmeye çalışılır. • PD hastalarında günde ortalama 300 mg fosfor vücuttan uzaklaştırılır. • HD hastalarında haftada 3 kez diyalize giriyorsa haftada 3000 mg fosfor uzaklaştırılır.
Yüksek Fosforlu Gıdalar • Protein zengin Ürünler • Yumurta • Karaciğer • Tereyağı • Balık • Sütlü Ürünler • Tüm peynir çeşitleri • Dondurma • Tüm süt çeşitleri • Ekmek ve tahıllar • Çikolata • Fındık • İçecekler • Sebzeler • Kola • Bira
Fosfor Bağlayıcı İlaçlar • Kalsiyum içeren ilaçlar Kalsiyum karbonat Kalsiyum asetat
Fosfor Bağlayıcı İlaçlar • Aluminyum içeren bağlayıcılar Bunama, kansızlık, kemik hastalığı • Kalsiyum ve aluminyum içermeyen bağlayıcılar
Kalsiyum içeren fosfor bağlayıcılar kullanılığında genellikle güde 3-4 gr dozları gerekebilmektedir. • Kalsiyum asetat 2 misli daha fazla fosfor bağlar. Daha az hiperkalsemi yapar.
Hiperparatiroidinin Tedavisi • Aktif D vitamini • Fosfor düzeyinin kontrolü • Paratiroid bezinin çıkarılması
Diğer İlaçlar • Aktif Vitamin D • Asit yükünün azaltılması
Osteoporoz tedavisi Kalsiyum ve fosfor dengesinin sağlanması Aktif D vitamini Bifosfonatlar *Alendronat (Fosamax tb) (ağız yoluyla) *Aredia (venöz yoldan)
Diyaliz Tedavisinin Planlanması • Diyaliz yeterliliği • Düşük kalsiyumlu sıvılar ile diyaliz
Hedef, koşup oynayan, kendini iyi hisseden, yaşam kalitesi yüksek çocuklarımız olmasıdır.