UKŁAD RUCHU

1. UKŁAD RUCHU

2. NARZĄD RUCHU • jest to część organizmu odpowiadająca za utrzymanie postawy i wykonywanie ruchów. Ze względu na budowę i właściwości narząd ruchu człowieka dzielimy na: • Układ szkieletowy (część bierna) składający się z: • kości • połączeń międzykostnych: • a) wolnych, czyli stawów wraz z ich elementami dodatkowymi • b) ścisłych połączeń międzykostnych (więzozrosty, chrząstkozrosty i kościozrosty) • Układ więzadłowy • Układ mięśniowy (część czynna - obdarzona zdolnością kurczenia się) czyli mięśnie i ich ścięgna.

3. FUNKCJE! Ogólnie można powiedzieć, że wymienione układy tworzą w ciele człowieka skomplikowany system dźwigni, dzięki któremu możemy: • zmieniać położenie całego ciała (wykonywać ruchy lokomocyjne) • zmieniać ułożenie części ciała względem siebie, na przykład zgiąć rękę lub nachylić głowę • utrzymać odpowiednią postawę ciała, co ma dla nas szczególne znaczenie, ponieważ jesteśmy istotami dwunożnymi • znacznie osłabiać skutki działania rożnego rodzaju przeciążeń, na przykład w trakcie wykonywania gwałtownych ruchów

5. Szkielet, inaczej kościec lub układ kostny (łac. skeleton) to wszystkie kości składające się na ciało człowieka. U człowieka dorosłego szkielet składa się z około 206 kości - liczba ta jest większa u dzieci ze względu na wiele punktów kostnienia (około 270 u noworodka i 350 u 14-latka); spada dopiero po połączeniu się np. trzonów z nasadami. U starszych ludzi kości może być mniej niż 206 ze względu na zrastanie kości czaszki. Średnia waga szkieletu to 10 kilogramów u kobiet i 12 kilogramów u mężczyzn.

6. Podstawowym materiałem budulcowym szkieletu człowieka jest tkanka kostna oraz w mniejszym stopniu chrzęstna. Ze względu na budowę zewnętrzną kości podzielono na kilka grup: • kości długie np. kość udowa, ramienna • kości płaskie np. kości czaszki, łopatka • kości krótkie np. kości nadgarstka, stępu • kości różnokształtne np. kręgi • Jedna funkcjonalna całość utworzona z licznych kości wymaga istnienia różnych rodzajów połączeń. Tam, gdzie zachodzi potrzeba wzmocnienia większego fragmentu szkieletu, powstają połączenia ścisłe. Cechuje je mała ruchomość, a często wręcz zupełny jej brak. Miejsca styku kości spajane są różnymi rodzajami tkanki łącznej, na przykład szwy w czaszce i zęby w zębodołach - tkanką łączną włóknistą (jednak szwy z wiekiem kostnieją), a żebra z mostkiem - tkanką łączną chrzęstną. W tych miejscach, gdzie elementy szkieletu powinny zmieniać położenie względem siebie, funkcjonują połączenia ruchome - stawy (łac. articulatio).

7. Układ mięśniowy - Występują dwa rodzaje mięśni. Stanowią przeciętnie 40% masy całego ciała. Typowy mięsień szkieletowy zbudowany jest z brzuśca oraz ścięgien. Brzusiec jest skupieniem włókien mięśniowych. Ma czerwone zabarwienie ze względu na obecność barwnika - mioglobiny. Większość mięśni ma jeden brzusiec, np. mięsień pośladkowy, niektóre mają ich jednak więcej, np. mięsień dwugłowy ramienia. • Najprostsze mięśnie w ciele człowieka to mięśnie gładkie odpowiedzialne za ruchy bezwiedne, takie jak rozszerzanie źrenic, skurcze jelit i żołądka. Mięśnie poprzecznie prążkowane umożliwiają poruszanie się. Mają bardziej złożoną budowę niż mięśnie gładkie i powstały później w procesie ewolucji. Specjalna grupa mięśni poprzecznie prążkowanych powoduje rytmiczne ruchy serca pompującego krew.

8. Podział mięśni Pod względem topograficznym (w zależności od położenia) • mięśnie głowy i szyi • mięśnie tułowia mięśnie kończyn • mięśnie brzucha • mięśnie klatki piersiowej • mięśnie grzbietu

9. Podział mięśni Pod względem czynności • Mięśnie antagonistyczne są to: zginacze i prostowniki (albo przywodziciele i odwodziciele) - działają antagonistycznie - podczas ruchu jeden kurczy się bardziej od drugiego {np. mięsień dwugłowy ramienia i mięsień trójgłowy ramienia). • Mięśnie synergistyczne (współdziałają w wykonywaniu tego samego rodzaju ruchu) np. mięśnie żebrowe czy mięśnie tułowia. • Przy czym podział ten jest prawdziwy względem kierunku działania, bowiem w każdym ruchu zawsze biorą udział obie przeciwnie działające grupy mięśni. Gdy jedna z nich działa silniej np. przy zgięciu, druga działa słabiej i tylko hamuje zamierzony ruch np. prostowanie. To współdziałanie sprawia iż ruch jest płynny, precyzyjny i kontrolowany.

10. Podział Mięśni III. Pod względem budowy • płaskie np. brzucha • okrężne np. wokół ust, oczu i odbytu • jednobrzuścowy - wrzecionowaty np. mięśnie pośladków • dwugłowy np. biceps, mięsień zginacz ramienia • czworogłowy np. uda • trójgłowy np. triceps, mięsień łydki • szerokie np. mięśnie wyścielające ściany brzucha i klatki piersiowej • krótkie np. mięśnie wokół kręgosłupa • długie np. mięśnie kończyn