İşyeri Açılışı,

1. İşyeriAçılışı, İşyerinin Devri, Nakli, İntikali, İşkolu Kodunun belirlenmesi, İşkolu Koduna İtiraz Murat ÖZDAMAR İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdür Yrd. SGK Denetmeni

2. İşyeri; Hizmet akdi veya İş Akdi ile çalıştırılan diğer bir ifade ile 4/a kapsamına girecek olan sigortalının bulunması halinde işyeri 5510 sayılı Kanun kapsamına girecek ve işyeri açılışının yapılması gerekecektir. 5510 sayılı Kanuna göre işyerinden bahsedebilmek için o işyerinde en az bir tane sigortalının çalışmış olması gerekmektedir.

3. İŞYERİ TESCİLİNİN BİLDİRİMİ 5510 sayılı Kanun uyarınca işyerlerinin tescili 4 şekilde yapılmaktadır; 1) İşyeri bildirgesiyle, 2) Şirket ilk kuruluşunda ticaret sicil memurluğunca yapılan bildirim üzerine tescil, 3) SGK Müfettişleri, SGK Denetmenleri ve genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin denetim elemanlarınca yapılan tespit üzerine tescil, 4) İhale makamları, ruhsata tabi işlerde (maden arama, inşaat, taş ocağı vs.) ruhsat veren merciler ve diğer resmi kuruluşlardan alınan bilgilere istinaden tescil.

4. İŞYERİNİN TESCİLİ-DOSYA AÇMA -4/(a)’lı çalıştıran işverenler, işyeri bildirgesini, en geç sigortalı çalıştırmaya başladıkları tarihte SGK’ya vermelidir. - İşyeri bildirgesinin, adi posta veya kargo yolu ile gönderilmesi ya da Kuruma doğrudan verilmesi halinde, bildirgenin Kurumun evrak kayıtlarına intikal ettiği tarih; taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta servisi şeklinde gönderilmesi halinde, postaya verildiği tarih; e-sigorta kanalıyla gönderilmesi halinde ise internet kanalıyla gönderilmesi sırasında onaylama işleminin yapıldığı tarih, Kuruma intikal tarihi olarak kabul edilecektir.

5. İŞYERİNİN TESCİLİ-DOSYA AÇMA - İşverenler tarafından, şirket kuruluşu aşamasında, çalıştırılacak sigortalı sayısı ile bu sigortalıların işe başlama tarihlerinin ticaret sicili memurluklarına bildirilmesi halinde, bu bildirimler Kuruma yapılmış sayıldığından, ticaret sicil memurlukları, kendilerine yapılan bu bildirimleri en geç on gün içinde Kuruma bildirmek zorundadır.

6. İşyeri Dosya Numarasının Belirlenmesi - Yapılan işin özel veya kamu sektörüne ait daimi veya geçici olduğunu belirleyen "Mahiyet Kodu" ile ilgili haneye; kamu sektörüne bağlı devamlı işyerleri için "1", özel sektöre bağlı devamlı işyerleri için "2", kamu sektörüne bağlı geçici veya mevsimlik işyerleri için " 3", özel sektöre bağlı geçici veya mevsimlik işyerleri için "4" rakamı yazılır. - Her işyerine ilgili ünite tarafından iller itibarıyla ve sıra takip etmek suretiyle bir sıra numarası verilir. - Alt işverenlerin işlemlerinde kullanılmak üzere her bir alt işverene o işyeri için bir "Alt İşveren Numarası" verilir.

7. İşkolu Kodunun Belirlenmesi - İşyerinde yapılan iş dikkate alınarak 29.09.2008 tarihli ve 27012 (2. mükerrer) Resmi Gazete'de yayınlanmış olan Bakanlar Kurulu Kararı eki  KISA VADELİ SİGORTA KOLLARI PRİM TARİFESİ'ne uygun 4 haneli işkolu kodu belirlenir. Burada hatalı işkolu kodu belirlenmemesi adına Meslek Mensupları İşyeri Bildirgesinde bulunan «Yapılan İşin Niteliği» alanına detaylı açıklama yazılmalıdır. (Örneğin; kapıcılık yerine, kalorifersiz kapıcılık, pazarlama yerine, gıda ürünlerinin toptan satışı, inşaat faaliyeti yerine inşaat ürünlerinin perakende satışı gibi)

8. E-Bildirge Şifresinin Alınması - İşyeri için tescil bildirgesi verilmesini müteakip işveren yada yetki verdiği kişi ile SGK arasında E-Bildirge kullanımına ilişkin bir sözleşme akdedilir ve işverenin çalıştırdığı sigortalıları e-sigorta yoluyla bildirmesi için işverene veya yetki verdiği kişiye E-Bildirge Şifresi (işyeri şifresi) verilir.

9. İŞKOLU KODUNUN KONTROLÜ -5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre işyerinin işkolu kodunun tescil tarihinden itibaren hatalı belirlenmesi ile işyerinde faaliyet değişikliği nedeniyle işkolu kodunun sonradan değiştirilmesi farklı usul ve esaslara bağlanmıştır.

10. HATALI BELİRLENEN İŞKOLU KODUNA İTİRAZ -I -5510 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 83. Maddesine göre; Kısa vadeli sigorta kolları primi, yapılan işin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre tespit edilir. Hangi iş kollarının hangi tehlike sınıfına girdiği, tehlike sınıf ve derecesine ait prim oranlarının ve tehlike derecelerinin gösterildiği 22.08.2008 tarih ve 2008/14173 sayılı Bakanlar Kurulu kararı eki Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesine göre belirlenir.

11. HATALI BELİRLENEN İŞKOLU KODUNA İTİRAZ -II -5510 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 83. Maddesine göre; Kısa vadeli sigorta kolları primi, yapılan işin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre tespit edilir. Hangi iş kollarının hangi tehlike sınıfına girdiği, tehlike sınıf ve derecesine ait prim oranlarının ve tehlike derecelerinin gösterildiği 22.08.2008 tarih ve 2008/14173 sayılı Bakanlar Kurulu kararı eki Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesine göre belirlenir.

12. HATALI BELİRLENEN İŞKOLU KODUNA İTİRAZ –III BİR AYLIK SÜRE DIŞINDA İTİRAZ -SGK, işyerinin belirlenen tehlike sınıf ve derecesini yaptıracağı incelemelere dayanarak kendiliğinden veya işverenin talebi üzerine değiştirebilir. Yapılacak değişikliğin takvim yılından en az bir ay önce işverene, işveren tarafından değişiklik isteğinin de takvim yılından en az iki ay önce Kuruma bildirilmesi şarttır. Daha açık bir ifade ile bir işyerine ait işkolu kodu işverenin hatalı beyanı veya Kurumun hatalı değerlendirmesi sonucu baştan beri hatalı belirlenmişse ve itiraz yada tespit bir aylık süreden sonra ise değişiklik geçmişe etki etmez.

13. HATALI BELİRLENEN İŞKOLU KODUNA İTİRAZ-IV BİR AY İÇİNDE İTİRAZ - Hatalı belirlenen işkolu koduna 1 ay içinde itiraz edilmesi halinde yapılacak değişiklik işyerinde sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihten itibaren geçerlilik kazanır. Örneğin; 1/8/2012 tarihinde açılan ve 5/8/2012 tarihinde (hatalı) belirlenen kaloriferli kapıcılığa ait işkolu koduna ilişkin tebligat sonucu yapılacak itiraz 5/9/2012 tarihine kadar yapılırsa kalorifersiz kapıcılığa ait işkolu 1/8/2012 tarihi itibariyle değişir.

14. İŞKOLU KODU DEĞİŞİKLİĞİ-I - İşverenin faaliyet alanını değiştirmesi diğer bir ifade ile işyerinde yapılan işin daha önce belirlenen işkolu koduna uygunluğunun ortadan kalkması halinde işverenin durumu 1 ay içinde SGK’ya bildirmesi gerekmektedir. Bildirimin 1 aylık süre içinde yapılmamasının geriye dönük ve kağıt ortamında ek/iptal prim belgesi düzenlenmesine yol açtığı unutulmamalıdır.

15. İŞKOLU KODU DEĞİŞİKLİĞİ-II - İşkolu kodu değişiklik talebi üzerine SGK yaptıracağı incelemeler sonunda tehlike sınıf ve derecesini değiştirebilir. Tehlike sınıf ve derecesini etkileyebilecek değişiklik bir ay içinde bildirilirse bu konuda verilecek karar, değişikliğin meydana geldiği tarihten sonraki aybaşından itibaren uygulanır.

16. İŞKOLU KODU DEĞİŞİKLİĞİ-III - Tehlike sınıf ve derecesini etkileyebilecek değişiklik bir ay içinde bildirilmezse; tehlike sınıfı yükseliyorsa, değişikliğin meydana geldiği, tehlike sınıfı düşüyorsa, değişikliğin SGK tarafından öğrenildiği tarih esas alınmak ve bu tarihlerden sonraki aybaşından itibaren uygulanmak üzere karar alınır ve İŞVERENE tebliğ edilir. Dikkat edilirse burada işkolu kodu başlangıçta doğru belirlenmiş ancak işveren faaliyet alanını değiştirdiğini diğer bir ifade ile işkolu kodu değişiklik talebini bir aylık süre dışında yapmıştır.

17. İŞKOLU KODU DEĞİŞİKLİĞİ-IV - Tehlike sınıf ve derecesini etkileyen yeni faaliyet nedeniyle başvuru 1 aylık süre dışında yapılırsa prim nispeti yükseliyorsa işkolu kodu değişikliğine dayalı olarak değişikliği takip eden aybaşından geçerli olmak üzere geriye dönük fark primin SGK’ya ödenmesi gerekecektir. Ancak bu işlem nedeniyle İPC uygulanmayacaktır. Değişiklik nedeniyle prim oranı düşüyor ise bu kez değişiklik geçmişe dönük olmayacak, işverenin SGK’ya başvuruda bulunduğu tarihten itibaren geçerlilik kazanacağından işveren boş yere fazla prim ödenmiş olacaktır.

18. İŞKOLU KODU DEĞİŞİKLİĞİ-V - Bir kez daha vurgulamamız gerekirse; işkolu kodunun geçmişe etki eder biçimde yükseltilmesi nedeniyle sonradan çıkan prim farkı, daha önceki teşvikli aylık prim ve hizmet belgelerini etkilemeyecek, işverenin değişiklik öncesi yararlandığı 5 puanlık prim indirimine ilişkin 5510 kanun türlü belgeler (14857, 54857, 4447, 6111 ve benzeri kanun türlü belgeler içinde geçerli) için herhangi bir teşvik iptali işlemi yapılmayacaktır. Böylesi durumlarda düzenlenecek APHB isimsiz, günsüz, eski APHB’deki toplam matrah ve fark prim miktarına dönük hazırlanacaktır.

19. ALT İŞKOLU KODU NEDİR-I -İş kolu kodu alt sınıfı Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Tarifesinde belirtilen iş kolu kodunun biraz daha detaylandırılmış/açılmış halidir. Örneğin iş kolu kodu "7022-İşletme ve diğer idari danışmanlık faaliyetleri" olarak tescil edilmiş olan bir işyeri için;  702202-İşletme ve diğer idari danışmanlık faaliyetleri (bir organizasyonun stratejik, mali, pazarlama, üretim, iş süreçleri, proje vb. yönetim hizmetleri ile ticari marka ve imtiyaz konularında danışmanlık), veya 702203-İnsan kaynakları yönetim danışmanlığı faaliyetleri güncellemesi seçeneği sunulmaktadır.

20. ALT İŞKOLU KODU NEDİR-II -İşkolu kodu olarak "7022-İşletme ve diğer idari danışmanlık faaliyetleri" tescil edilmiş olan bir mali müşavirin olduğunu varsaydığımızda esas itibariyle bu mali müşavirin iş kolu kodunun en baştan beri "6920-Muhasebe, defter tutma ve denetim faaliyetleri" olması gerektiği görülecektir. Örnekte görüldüğü biçimde işyerinin yaptığı iş ile iş kolu kodunun uyumsuz olduğu işkolu kodu alt sınıf giriş menüsünde sunulan seçeneklerden anlaşılmaktadır. BU NEDENLE SEÇİM ÖNCESİ YADA SONRAI İŞKOLU KODU DEĞİŞİKLİK TALEBİNDE BULUNMAK GEREKECEK. ..

21. İŞYERİNİN NAKLİ, DEVRİ, İNTİKALİ Sigortalı çalıştırılan bir işyerinin; (a) İşyerinin Faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi halinde nakleden işverence, başka bir işverene devredilmesi halinde devralan işverence; nakil veya devir tarihini takip edenon gün içinde; İŞYERİ BİLDİRGESİ verilir. (b) İşyerinin aynı il içinde başka bir ünitenin görev bölgesine nakledilmesi halinde işyeri bildirgesi verilmez, ancak nakil tarihinden itibaren 10 gün içinde durum yeni üniteye bir yazı ile bildirilir. Eski ünitedeki işyeri dosyasındaki tescile esas bilgi ve belgelerin birer örneği yeni ünitede açılan dosyaya konulur. Yeni ünite nakil bilgilerine dayanarak bu dosyaya yeni bir işyeri numarası verir. (Eski işyerinden İşten çıkış yeni işyerinden işe giriş verilmelidir.)

22. - Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tâbi şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi, bölünmesi veya diğer bir şirkete katılması durumunda, bu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilân tarihini; adi şirketlerde ise şirkete yeni ortak alınması durumunda en geç yeni ortağın alındığı tarihi takip eden 10 gün içinde, işverenlerce işyeri bildirgesi ile Kuruma bildirilmek zorundadır. İşverenin ölümü ile işyerinin mirasçılarına intikali halinde ise mirasçılarınca ölüm tarihinden itibaren 3 ay içinde, işyeri bildirgesi verilir. İşyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmez. Değişiklik, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile Kuruma bildirilir. - İşvereni gerçek kişi olan işyerlerinde, isim değişikliği, tüzel kişi olan işyerlerinde ise unvan değişikliklerinde de işyeri bildirgesi verilmez. Değişikliğin yayınlandığı Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu bir yazı ile bildirimde bulunulması yeterlidir.

23. İşyerinin nakli; - İşyerinin faaliyette bulunduğu ilden başka bir ile nakledilmesi halinde, işyeri bildirgesi, işyerinin nakledildiği adresin bağlı bulunduğu üniteye, en geç işyerinin nakledildiği tarihi takip eden on gün içinde verilir. - İşyerinin, aynı il içinde olmakla birlikte, başka bir ünitenin görev alanına giren bir adrese nakledilmesi halinde, işyeri bildirgesi verilmeyecek, ancak nakil tarihini takip eden tarihten itibaren on gün içinde nakledilen işyerinin sicil numarasını içerir yazı ile durum eski ve yeni üniteye bildirilir. - İşyerinin, gerek başka bir ildeki adrese nakledilmesi nedeniyle düzenlenen işyeri bildirgesine istinaden, gerekse aynı il içinde olmakla birlikte başka bir ünitenin görev alanındaki adrese nakledilmesi nedeniyle yapılan yazılı bildirim üzerine yeni işyeri dosyası tescil edilir.

24. İşyeri Adresi Değişikliği -İşyerinin başka bir ünitenin görev alanına giren adrese nakledilmesi halinde, durum yeni ünite tarafından bildirimin kendisine yapıldığı tarihten itibaren onbeş gün içinde eski işyeri dosyasının bulunduğu üniteye yazılı olarak bildirilirve yapılan bildirim üzerine eski işyeri dosyası Kanun kapsamından çıkartılır.(E-Bildirge Şifresi iptal olur) - İşyerinin aynı ünitenin görev alanına giren başka bir adrese nakledilmesi halinde, yeni adres, işyerinin nakledildiği tarihten itibaren on gün içinde işyerinin işlem gördüğü üniteye yazı ile bildirilir. Bu durumda yeni işyeri dosyası tescil edilmez. Adres değişikliği/unvan değişikliği bildirimini geç yapmanın cezası yoktur.

25. SGK VERGİ TUTANAKLARI İLE İŞYERİ BİLDİRGESİ BİLGİLERİNİ KARŞILAŞTIRIR Yeni işyeri açılışları yada nakil hallerinde vergi daireleri yoklama memurları tutanak tanzim eder. Şayet tutulan tutanakta çalışan bölümünde sayıya yada isme yer verilmiş ise aynı zamanda tutanak tarihinde sigortalı çalıştığı tespit edilmiş demektir. Dolayısıyla tutulan tutanak tarihi verilecek işyeri bildirgesindeki sigortalı çalışmaya başlama tarihi olmalı çalışan sayısı da tutanakta belirtilen kişi sayısından az olmamalıdır.

26. VERİLEN HER RUHSAT SGK YA BİLDİRİLİR. Kamu kurum ve kuruluşları ile ruhsat vermeye yetkili makamlar tarafından verilen her türlü ruhsat (inşaat ruhsatı, lokanta açılış ruhsatı, güzellik salonu ruhsatı, hastane ruhsatı v.b.) SGK ya bildirilir. SGK ruhsatın olduğu adreste sigortalı çalıştıtılıp çalıştırılmadığını diğer bir ifade ile işyeri açılışını sorgular. Açılmış bir işyerinin bulunmaması halinde işverini yazılı bilgi vermeye davet eder. Buna rağmen dosya açılmaması yada davete cevap verilmemesi halinde işyeri teftiş kapsamına alınarak SGK Denetmenleri tarafından mahallinde denetlenir.

27. İŞYERİ NAKLİ SONRASI YENİ DOSYANIN TESCİLİ ve İŞE GİRİŞ/ÇIKIŞ İŞLEMLERİ İşyerinin başka ünitenin bölgesine taşınması halinde işverene yeni bir işyeri numarası verilir. İşveren, eski işyeri numarası üzerinden işten çıkış bildirgelerini yeni işyeri üzerinden işe giriş bildirgelerini vermek zorundadır. Her ne kadar arada gün boşluğu olmadan işten çıkış/işe giriş olması durumunda bildirge verilmemesine dayalı İPC uygulanmayacak olsa da bu bildirimlerin yapılması işverenden istenecektir.

28. ORTAK DEĞİŞİRSE YENİ ORTAK ADINA İŞE BİLDİRGESİ VERİLMELİDİR. Limitet şirkete yeni ortak alınması, yada anonim şirket ortağı olmakla birlikte yönetim kurulu üyeliğine yeni ortaklardan bir yada bir kaçının seçilmesi halinde bildirim yükümlüsü diğer bir ifade ile 4/b kapsamındaki sigortalılara mahsus işe giriş bildirgesi verme yükümlüsü şirket olacaktır. Şirket, ortağa/yönetim kurulu üyesi seçilene ait 4/b kapsamındaki sigortalılara mahsus işe giriş bildirgesini onbeş güç içinde vermez ise bir asgari ücret tutarında idari para cezasına çarptırılacaktır. .

29. ÖRNEK X.Ltd.Şti ortağı A, hissesinin tamamını 1 Kasım 2011 tarihinde B’ye devretmiştir. X.Ltd.Şti’nin en geç 15 Kasım 2011 tarihine kadar yeni ortak B adına 4/b kapsamındaki sigortalılara mahsus işe giriş bildirgesi vermesi gerekecek aksi halde X.Ltd.Şti unvanlı işverene bir asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır. . .

30. ORTAKLIKTAN AYRILAN KİŞİ İÇİN İŞTEN ÇIKIŞ BİLDİRGESİ VERİLMELİDİR. Limitet şirketteki hissenin tamamen devredilmesi, yada anonim şirket ortağının yönetim kurulu üyeliğinden ayrılması halinde işten çıkış bildirim yükümlüsü diğer bir ifade ile 4/b kapsamındaki sigortalılara mahsus işten çıkış bildirgesi verme yükümlüsü şirket olacaktır. Şirket, ortaklıktan/yönetim kurulu üyeliğinden ayrılana ait 4/b kapsamındaki sigortalılara mahsus işe giriş bildirgesini on güç içinde vermez ise 1/10 asgari ücret tutarında idari para cezasına çarptırılacaktır. .

31. ÖRNEK X.Ltd.Şti ortağı A, hissesinin tamamını 1 Kasım 2011 tarihinde B’ye devretmiştir. X.Ltd.Şti’nin en geç 10 Kasım 2011 tarihine kadar 4/b kapsamındaki sigortalılığı sona eren eski ortak A adına 4/b kapsamındaki sigortalılara mahsus işten çıkış bildirgesi vermesi gerekecek aksi halde SGK tarafından X. Ltd.Şti’ye işverene 1/10 asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır. .

32. … Teşekkürler...