Hastane Yer/ Yüzey Dezenfektan Uygulamaları

1. Hastane Yer/ Yüzey Dezenfektan Uygulamaları Doç. Dr. Zeliha KOÇAK TUFAN Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği drztufan@yahoo.com

2. Hastane enfeksiyonları • hastanede kalış süresinde uzamaya, • morbidite ve mortailitede artışa, • maliyet artışına, • iş gücü kaybına ve • yaşam kalitesinde bozulmaya yol açar. • Hekimin başarısını olumsuz etkiler, • hastanın tedavi sürecini aksatır.

3. Hastanede yer ve yüzey dezenfektan uygulamaları hastane enfeksiyonlarının kontrolünde ele alınan önemli unsurlardan biridir.

4. Sterilizasyon, dezenfeksiyon ve dekontaminasyon nedir?

5. Sterilizasyon • Sterilizasyon, cansız maddeler üzerinde bulunan mikroorganizmaların sporlar dahil yok edilmesi, öldürülmesidir.

6. Dezenfeksiyon • Dezenfeksiyon, cansız maddeler üzerinde bulunan patojen mikroorganizmaların yok edilmesidir. • Bakteri sporları ise dezenfektan türünde göre tamamen yok olmaz, belli düzeyde azalır.

7. Dekontaminasyon • Dekontaminasyon, özelikle gözle görülür kirlenmenin giderilmesi ve tıbbı alet ve malzemeye elle dokunulduğunda ciddi bir risk oluşturmayacak şekilde temizlenmesi anlamında kullanılan terimdir.

8. Dezenfeksiyon yöntemleri ve dezenfektanlar nelerdir, nerelerde kullanılır?

9. Dezenfeksiyonda başlıca iki yöntem kullanılır: ısı ile dezenfeksiyon ve kimyasal ajanlarla dezenfeksiyon Dezenfektanlar da kimyasal sterilizan, yüksek düzey dezenfektan, orta düzey dezenfektan ve düşük düzey dezenfektan şeklinde ayrılabilir.

10. Kimyasal sterilizasyonsteril boşluğa girecek malzemelerde (ör: laparoskop, artroskop ve sistoskoplar gibi) uygulanır. • Gluteraldehit, hidrojen peroksit, perasetik asit ve bunların farklı oranlarda karışımları kullanılabilir.

11. Yüksek düzey dezenfektanlaryarı kritik gereçlerde (Fleksibıl endoskoplar, laringoskoplar, endotrakeal tüpler, anestezi ekipmanları vb) kullanılabilr. • Yine gluteraldehit, orto fitaldehit, hidrojen peroksit , perasetik asit, hipoklorit ve glukoprotamin farklı oranlarda ve farklı sürelerde uygulanır.

14. Orta ve düşük düzey dezenfeksiyon, • Kritik olmayan gereçlerde (steteskoplar, tansiyon aletleri, kulak spekulumu, küvözler vb) kullanılabilir • Etil veya izopropil alkol, klorin, iyodofor, fenolik kullanılabilir

15. Hastane enfeksiyonları ve dezenfektan uygulamaları

18. Hastane yer/yüzeylerini belli aralıklarla (günlük, haftada 3 kez vb) ve her gözle görülür kirlenme veya kontaminasyon olduğunda temizleyin/dezenfekte edin Category II. 23, 378, 380, 382, 1008, 1010 • Dezenfektan veya deterjan kullanırken üretici firma talimatlarına uyun (dilüsyon, materyal uyumu, depolama vb) Category II. 327, 365, 404

19. Duvarları, perdeleri gözle görülür kirlenme ve kontaminasyon olduğunda temizleyin Category II. 1011 • Dezenfektan/deterjanı önerilere uygun şekilde hazırlayın ve belli aralıklarla yenileyin Ör: Her 3 hasta odasında bir mop yapılan solusyon değiştirilir; değişimlerin 60 dk’dan daha uzun süreyi geçmemesi gerekir Category IB. 68, 379

20. Mop başlıkları temizlik bezleri kontaminasyonun önlenmesi için düzenli aralıklarla dekontamine edilmelidir (En az günde bir kez yıkanır ve kurutulur) Category II. 68, 402, 403

21. Hasta bakım alanlarında şu durumlarda tek basamaklı işlem ve EPA onaylı hastane dezenfektanı kullanılır: • Yüzeylerdeki kirin kaynağı bilinmiyorsa-kan, veya hasta vücut çıkartıları ihtimali olabilir • Yüzeylerde çoklu dirençli bakteri bulunma ihtimali varsa Category II. 23, 47, 48, 51, 214, 378, 379, 382, 416, 1012

22. Hasta bakım alanları dışında yüzey temizliğinde deterjan ve su yeterlidir Category II. 23 • Kritik olmayan yüzeyleri EPA onaylı hastane dezenfektanları ile temizleyin Category II, IC. 17, 47, 48, 50, 51, 53-57, 59, 60, 62-64, 355, 378, 382 • Kritik olmayan yüzeylerde yüksek düzey dezenfektan/ sıvı kimyasal sterilizan kullanmayın! Category IB. 23, 69, 318

23. İçlerinde bebek varken infant kabinlerinde ve inkübatörlerde dezenfektan kullanmayın. • Infant kabinleri ve inkübatörlerinin terminal temizliğinde dezenfektanlar (fenolikler) kullandı iseniz tüm alanı su ile durulayın ve tekrar kullanım öncesi kurulayın Category IB. 17, 739, 740

24. Potansiyel olarak enfekte olan sıvı veya kan sıçradığında veya döküldüğünde hızla temizleyin; kanlı materyalleri uygun şekilde bertaraf edin Category IB, IC. 214

25. Kan veya diğer potansiyel olarak enfekte sıvı döküldüğünde/Sıçradığında: • Eldiven , PPE (iğneleri forsepsle alıp DKA atın) • EPA onaylı tüberkülosidal ajanla (EPA list D ve E listesinden germisid) veya yeni hazırlanmış hipoklorid solusyonla dezenfekte edin. Category II, IC. 214, 215, 557, 1013

26. Sodyum hipoklorit kullanılacaksa Gözeneksiz yüzeyde, <10ml sıçramada: 1:100 dilüsyon (e.g., 1:100 dilution of a 5.25-6.15% sodium hypochlorite -525-615 ppm chlorine) >10 mL, geniş yüzeye yüksek miktar sıçramada yada laboratuar kaynaklı sıçrama ise: İşlem sırasında enfekte olma riskini azaltmak üzere temizlik öncesi 1:10 luk dilüsyon uygulanır. Bu dekontaminsayon sonrası 1:100 lük dilüsyonla terminal dezenfeksiyon yapılır. Category IB, IC. 63, 215, 557

27. Dökülen materyal büyük miktarda kan veya vücut sıvısı ise disposıbl adsorban bir materyal kullanılarak emdirilir ve ortamdan uzaklaştırılır. Category II, IC. 44, 214

28. Endemik Clostridium difficileenfeksiyonunun endemik olduğu ünitelerde ve salgın durumunda rutin çevre temizliğinde 1:10 dilüsyonda (%5.25-%6.15sodium hypochlorite) çamaşır suyu kullanılır • EPA onaylı C. difficile sporlarını öldüren bir dezenfektan henüz bulunmamaktadır. • Category II. 257-259

29. Klor solüsyonu günlük hazırlanmıyorsa 30 gün kapaklı opak bir şişede saklanabilir, ancak 30 gün sonrasında klor konsantrasyonunda %50 azalma olur ( 1000ppm klorin 30 gün sonra 500 ppm e düşer) Category IB. 327, 1014

30. Hastanelerde yer/yüzey dezenfeksiyonu gerekli midir?

31. Hastane yer ve yüzeyleri hastane enfeksiyonları açısından rezervuar oluşturur. • Özellikle nosokomiyal salgınlara neden olabilen MRSA, VRE, Acinetobacter ve Pseudomonas türleri yüzeylerde haftalarca hayatta kalabilir.

36. Mopunkullanıldığu su Su-sabun: temizlik öncesi 10 CFU—34000cfu/mL Dezenfektan+ Su -------- Değişim yok (20cfu/ML)

40. TEMİZLİĞİN KONTROLÜ

44. Ünitelere göre hastaneler temizlik sıklığını ve yöntemini belirlemelidir. • Kritik olmayan yüzeylerin dezenfeksiyonunda düşük düzey dezenfektan kullanılmalıdır. • Özellikle vücut sıvı ve salgıları ile kontamine olan yüzeylere dezenfeksiyon uygulanmalıdır.

45. Direnç

46. Yüksek riskli alanlarda (yoğun bakım üniteleri (YBU), izolasyon odaları vb) elle sık temas edilen yüzeyler günde en az bir kez temizlenip dezenfekte edilmelidir.

47. Yerler için genel olarak deterjanla temizlik yeterlidir, vücut sıvı ve salgıları ile kirlenme varsadezenfeksiyon da uygulanmalıdır.

48. Yer/yüzey dezenfeksiyonunda risk sınıflaması nelerdir? • Yer/yüzey dezenfeksiyonunda yüksek riskli alanlar:ameliyathaneler, YBU’ler, hemodiyaliz ünitesi, izolasyon odaları, kemik iliği ünitelerinin ve solid organ nakli ünitesinin hasta odaları • Orta riskli alanlar: Laboratuarlar, hasta odaları ve mutfak • Düşük riskli alanlar:Hemşire ve doktor odaları, ofisler, kafeterya, koridorlar ve depolar