Praktijkgericht onderzoek divers, complex en methodologisch veeleisend

1. Praktijkgericht onderzoekdivers, complex en methodologisch veeleisend Piet J.M. Verschuren Nederlandse Organisatie voor SociaalWetenschappelijk Onderzoek Utrecht maart 2013 ***

2. Uitgangspunt Praktijkgericht onderzoek is een vorm van wetenschappelijk onderzoek Consequentie: niet de tevredenheid van de opdrachtgever is primaire maatstaf, maar waarheidsvinding en validiteit

3. Praktijkgericht onderzoekdefinitie Onder praktijkgericht onderzoek wordt hier verstaan wetenschappelijk onderzoek dat beoogt om door middel van het leveren van kennis een bijdrage te leveren aan de aanpak van een handelingsprobleem, hetzij direct hetzij indirect via theorievorming.

4. Verschil wetenschap en praktijk Vele wetenschappers benadrukten de afgelopen 30 jaar de verschillen tussen wetenschap en praktijk (Caplan 1979, Van de Vall 1980, Van Strien 1986, Gibbons e.a. 1994, Schein 1999, Vennix/Rouwette 2009) Verschillen : • Meer en andere eisen  bruikbaarheid, acceptatie • Lastig object  politieke context/- rationaliteit, messy problems

5. State of the art mainstream methodologie is de norm Velen denken nog altijd dat… 1. Praktijkgericht onderzoek een gemakkelijke variant is van het theoriegerichte onderzoek 2. Theoriegericht onderzoek superieur is aan het praktijkgerichte onderzoek 3. Theoriegericht onderzoek complexer is 4. De bestaande methodologie toereikend is Met o.a. als gevolg dat: - handboeken praktijkgericht onderzoek zich niet of nauwelijks onderscheiden van algemeen methodologische handboeken - onderwijs in het vak onderzoek aan universiteiten de laatste 45 jaar nauwelijks is veranderd

6. Diversiteitsoort object object labels in wetenschappelijke literatuur • Business  business research  industrial relations research • Management  management research • Marketing  Marketing research • Organisation  Organisational research • Public policy  Policy research

7. Diversiteitsoort onderzoeksdoel Door het leveren van kennis bijdragen aan: • Oplossing van incidenteel probleem in de werkelijkheid • Ontwikkeling of toetsing van een overheidsbeleid  N-type verbeter- > probleem • Ontwikkeling of toetsing van een strategisch management  n-type • Het nemen van een (cluster van) beslissing(en) • Ontwerpen van een nieuw materieel of immaterieel artefact constructieprobleem

8. Diversiteittype kennis Typologie van kennis met vier typen type kennis verklarend prescriptief oplossing van idiografisch causale incidenteel verklaring I II probleem nomothetisch causale III IV prescriptieve theorie theorie

9. Complexiteit van probleemoplossing Vier clusters van complicaties: 1. Probleemkluwen  messy problems 2. Noodzaak van gefaseerde aanpak  interventie-cyclus / -methodologie  ontwerp-cyclus / -methodologie 3. Complexiteit van probleemanalyse  contingentie, politieke rationaliteit 4. Complexiteit van benodigde kennis  prescriptie

10. Complexiteit van object • Interconnectedness  probleem onafhankelijke waarneming • Afhankelijkheid onderzoekspersonen  problemen met validiteit • Interne onderzoeker  idem

11. Complexiteit van prescriptievergeleken met verklaring • Vele en grote diversiteit van oplossingsvoorwaarden (stakeholders, context) • Oorzaken onbekend, niet manipuleerbaar of niet aan te pakken (in redelijkheid) • Interacterende oorzaken  noodzaak interdisciplinaire kennis

12. Praktijkgericht versus theoriegericht onderzoek Praktijkgericht onderzoek: • Is veel diverser van aard • Dient ander soort kennis op te leveren • Moet aan andere en meer eisen voldoen • Heeft een complexer karakter qua ontwerp en uitvoering • Staat aan meer en lastigere bedreigingen bloot • Is daarom methodologisch veeleisender • En dus veel moeilijker uit te voeren • En vraagt om aanzienlijk meer training • En om aanpassing/uitbreiding bestaande methodologie

13. Praktijkgericht onderzoekhoge moeilijkheidsgraad Vereist kennis van en vaardigheden in: • Interventiemethodologie • Ontwerpmethodologie • Probleemanalyse • Omgaan met contingentie en politieke rationaliteit • Hantering interconnectedness • Aanpakken problematiek van afhankelijke doelgroepen • Omgaan met problematiek van interne onderzoeker • Gebruik ruim areaal onderzoeksstrategieën/-methoden ( zoeklicht bias)

14. Nodig • Meer tijd in curricula voor onderzoekstraining (30 à 40 ects in Bachelor) • Werkgroepen en cursusaanbod in (methodologie van) praktijkgericht onderzoek • Specialisering in typen handelingsproblemen en bijpassende methodologie • Oprichting afdelingen methodologie en onderzoeksondersteuning • Inrichting van onderzoeksmasters • Verdere ontwikkeling methodologie van praktijkgericht onderzoek