Ochrona zasobów wodnych w kontekście rozwoju zrównoważonego

1. Ochrona zasobów wodnych w kontekście rozwoju zrównoważonego dr inż. Małgorzata Loga ZGWiH - ISIŚ

2. Podstawowe pojęcia Zasoby wodne - ta część wód, która znajduje się w obiegu i jest ‘przetwarzana’ w procesie transformacji opadu w odpływ. Zasoby wód rzecznych – zasoby te są określane na podstawie wielkości odpływu ze zlewni Zasoby wód jeziornych- sumaryczna kubatura masy wodnej zgromadzonej w misach jeziornych Zasoby wód podziemnych. Rodzaje zasobów wód podziemnych wydziela się ze względu na dynamikę wód, warunki zasilania i odnawiania, zmienność ilościową, znaczenie gospodarcze oraz możliwość sztucznego zasilania ZGWiH - ISIŚ

3. Zasoby statyczne (wiekowe) obejmują wody znajdujące się w danym momencie w wyróżnionej jednostce hydrogeologicznej, poniżej dolnej granicy sezonowych i wieloletnich wahań zwierciadła wód podziemnych. • Zasoby dynamiczne wód podziemnych obejmują wodę krążącą w warstwach wodonośnych. Z natury podlegają one odnawianiu. • stałe – odnoszone są do najniższego stanu w wieloleciu • zmienne – obejmują wody zawarte w strefie wahań zwierciadła • Zasoby dyspozycyjne – ta ilość wód podziemnych, która nadaje się do wykorzystania gospodarczego, z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z wymogów środowiska ZGWiH - ISIŚ

4. Brundtland commision (1987) przyjęła koncepcję zrównoważonego rozwoju (Sustainable Development) jako podstawę niezakłóconego bytowania społecznego. Rozwój zrównoważony polega na takim planowaniu i realizacji życia gospodarczego, społecznego i ochrony środowiska, które zapewnią przyszłym pokoleniom poziom życia co najmniej taki sam jak obecnie Umiejętność przewidywania długoterminowych skutków bieżących działań gospodarczych, polityki społecznej i działań w zakresie ochrony środowiska jest podstawą działań w zakresie zrównoważonego rozwoju. ZGWiH - ISIŚ

5. Zależności pomiędzy elementami Rozwoju Zrównoważonego ZGWiH - ISIŚ

6. Zrównowazenie wymaga uwzględnienia trzech elementów Ekonomia Środowisko Społeczeństwo Source: http://www.sustainablemeasures.com/ ZGWiH - ISIŚ

7. Ekonomia Środowisko Społeczeństwo ... należy również uwzględnić powiązania pomiędzy nimi Source: http://www.sustainablemeasures.com/ ZGWiH - ISIŚ

8. Jeszcze lepsze zobrazowanie rozwoju zrównoważonego Środowisko Społeczeństwo Ekonomia Source: http://www.sustainablemeasures.com/ ZGWiH - ISIŚ

9. Zapewnienie rozwoju zrównoważonego wymaga: • Przewidywania zmian w systemach naturalnych • Przewidywania zmian w obiektach inżynierskich • Przewidywania zmian wymagań i oczekiwań społeczeństwa • Strategii adaptacyjnej ZGWiH - ISIŚ

10. Zrównoważone zasoby naturalne również wodne , to zasoby które mają zaspokoić zarówno aktualne potrzeby jak również potrzeby przyszłych pokoleń. Istotnym elementem planowania, projektowania i gospodarowania zrównoważonymi systemami wodnymi jest przewidywanie różnego rodzaju zmian jakim mogą one podlegać. ZGWiH - ISIŚ

11. Adaptacyjna strategia gospodarowania zasobami wodnymi • Decyzje gospodarki wodnej można w dużym stopniu traktować jak eksperymenty lub grę z naturą, których zasady mogą i powinny ulegać modyfikacji – zgodnie z celem nadrzędnym – dostarczenie dostatecznej ilości wody o dobrej jakości obecnie oraz w założonym horyzoncie czasowym. • Musi uwzględniać: • ograniczenie aktualnie dostępnej wiedzy i doświadczenia, • fakt zdobywania wiedzy przez eksperymentowanie. ZGWiH - ISIŚ

12. Adaptacyjna strategia gospodarowania cd. • Przyjmuje konieczność: • ciągłego sprawdzania i korygowania metod gospodarowania • zapobiegania i naprawy szkód w środowisku ze względu na zmienność i niepewność występującą w środowisku naturalnym i socjoekonomicznym. ZGWiH - ISIŚ

13. Zrównoważenie i skala • Problem zrównoważenia dużych regionów vs. • Specyficzne cechy lokalnych układów (ekonomicznych, środowiskowych...) • Nie każdy hektar terenu i nie każdy strumień masy i energii powinny być systemami zrównoważonymi • Odpowiednia skala czasowa ZGWiH - ISIŚ

14. Uwaga 1 ! Nawet w przypadku zlewni rzeki lub regionu, może nie być możliwe spełnienie oczekiwań i żądań obecnego pokolenia (nie mówiąc o przyszłych) jeśli te potrzeby lub wymagania są większe niż te które można uzyskać na bazie powszechnie akceptowalnych układów środowiskowych, ekonomicznych i kosztów społecznych. ZGWiH - ISIŚ

15. Uwaga 2 ! W naturalnych systemach dostarczających wodę występują zarówno powodzie jak i susze – Jest więc niemożliwe/bardzo kosztowne zaprojektowanie i eksploatowanie systemu, który nigdy nie zawiedzie. ZGWiH - ISIŚ

16. Co to jest wskaźnik/indeks zrównoważenia ? Pomaga odpowiedzieć na pytania: • Gdzie jesteśmy ? • Którą drogą i jak iść ? • Jak daleko jesteśmy od miejsca do którego chcemy dość ? ZGWiH - ISIŚ

17. Indeksy/wskaźniki zrównoważenia • Dostarczają one miar, którymi można oceniać poziomy osiąganego stanu zrównoważenia. • Wyrażanie poziomu zrównoważenia za pomocą osobnych warunków lub ważonej kombinacji miar takich jak: • niezawodność • elastyczność • odporność ZGWiH - ISIŚ

18. Dla każdej z dziedzin potrzebujemy wskaźników Ekologia Ekonomia Społeczeństwo ZGWiH - ISIŚ

19. Dochód średni Dochód średni per capita w porównaniu do średniej w USA Stopa bezrobocia Ilość zakładów Ilość miejsc pracy Ilość zapłaconych godzin pracy na średnim poziomie zarobków czyli poziomie gwarantującym zaspokojenie podstawowych potrzeb Różnorodność ofert pracy Ilość i różnorodność wielkości lokalnych firm Różnorodność umiejętności wymaganych przez pracodawców Wskaźniki ekonomiczne 1/2 ZGWiH - ISIŚ

20. GDP (Gross Domestic Product) Pensje płacone w lokalnym środowisku, które są wydawane w tym środowisku Ilość środków przeznaczonych w lokalnej gospodarce pokrywających lokalną siłę roboczą i lokalne zasoby naturalne Procent lokalnej gospodarki opartej na zasobach odnawialnych Wskaźniki ekonomiczne 2/2 ZGWiH - ISIŚ

21. Poziomy zanieczyszczenia powietrza i wody Ilość produkowanych odpadów Ceny paliw Wykorzystywanie i produkowanie toksycznych substancji Procent wyrobów trwałych, możliwych do naprawy, recyklingu lub kompostowania Całkowita energia ze wszystkich źródeł Stosunek energii odnawialnej do nieodnawialnej Wskaźniki środowiskowe ZGWiH - ISIŚ

22. DPSIR-model Czynniki sprawcze (Drivers) (np.przemysł, rolnictwo, turystyka) Odpowiedź –przeciwdziałania (Response: Guidelines Recommendations) (np.czysta produkcja transport publiczny, regulations, instrumenty ekonomiczne, podatki, informacja, polityka lokalna, etc.) Presje –emisje (Pressures) (emisja zanieczyszczeń, np.biogenów, pestycydów) Jakość środowiska (State) (np.. jakość wód powierzchniowych zgodnie z ramową dyrektywa wodna) Oddziaływania-skutki (Impact) (np. pogorszenie zdrowotności, utrata bioróżnorodności, szkody ekonomiczne) ZGWiH - ISIŚ

23. Cechy dobrego wskaźnika jakości środowiska przejrzysty odpowiedni odpowiednia skala czasowa znaczący łatwy do wyliczenia dostępne dane istotny dla polityki ZGWiH - ISIŚ

24. wskaźniki ZGWiH - ISIŚ

25. wskaźniki DASHBOARD ZGWiH - ISIŚ

26. DASHBOARD ZGWiH - ISIŚ

27. DASHBOARD ZGWiH - ISIŚ

28. DASHBOARD ZGWiH - ISIŚ

29. DASHBOARD scenariusze ZGWiH - ISIŚ