290 likes | 1.23k Views
TÜRKİYE ve DÜNYADA BİYOTEKNOLOJİ Prof. Dr. Hüseyin Avni Öktem Biyoloji/Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü, O.D.T.Ü . TANIMLAR. BİYOTEKNOLOJİ : Özel bir kullanıma yönelik olarak ürün veya işlemleri dönüştürmek veya meydana getirmek için
E N D
TÜRKİYE ve DÜNYADA BİYOTEKNOLOJİ Prof. Dr. Hüseyin Avni Öktem Biyoloji/Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü, O.D.T.Ü.
TANIMLAR BİYOTEKNOLOJİ : Özel bir kullanıma yönelik olarak ürün veya işlemleri dönüştürmek veya meydana getirmek için biyolojik sistem ve canlı organizmaları veya türevlerini kullanan teknolojik uygulamalar. MODERN BİYOTEKNOLOJİ : Modern bilgi ve tekniklerin uygulanması ile tanımı sınırlanan biyoteknolojk uygulamalar Bu tanımlama zaman zaman sadece genetik mühendisliğine dayanan tekniklerle gerçekleştirilen biyoteknolojiyi tanımlamakta da kullanılmaktadır.
TÜRKİYE • KURUMSAL YAPILANMA • ARAŞTIRMACI İNSAN GÜCÜ • YAYIN POTANSİYELİ
KURUMSAL YAPILANMA • Öztürk M., Ergüven A., Türkiye’nin Moleküler Biyoloji, Genetik ve Biyoteknoloji Altyapısı. TÜBA Moleküler Yaşam Bilimleri ve Teknolojileri Öngörü Raporu. Kasım 2002. • TÜSİAD, Uluslararası Rekabet Stratejileri: Biyoteknoloji, (Başağa H., Çetindamar D.) TY/290, 2001. • Türkiye’de Biyoteknoloji İşbirlikleri: Hüveyda Başağa ve Dilek Çetindamar, 2006
Araştırma Birimleri • 51 Devlet Üniversitesi (45) • 22 Vakıf Üniversitesi (12) • 2 Yüksek Teknoloji Enstitüsü • 1 Askeri Tıp Akademisi • Kamu Araştırma Birimleri (TÜBİTAK, TKB, Çevre-Orman, Sağlık) • Özel Şirketler TOPLAM: Yaklaşık 200 Birim
Araştırmacı İnsan Gücü: Önemli Hususlar • TOPLAM 2000 araştırıcı • İnsan gücünün % 90’ı Üniversitelerde • Prof. + Doç. % 20 • Yard. Doç. + Öğr. Gör. % 16 • Yüksek lisans + Doktora % 54 • İnsan gücümüzün % 50’den fazlası halen eğitim aşamasında • Faal araştırma yürüten doktoralı araştırmacı sayısı düşük • Fen-Edebiyat ve Ziraat Fakülteleri insan gücümüzün %62’sini istihdam etmekte • Ülke genelinde toplam 27,000 olan tam zamanlı araştırıcıların yaklaşık %5’i Biyoteknoloji alanında. (Almanya 450,000 araştırıcı. 22,000 özel Biyoteknoloji şirketleri)
YAYIN POTANSİYELİ • Özcengiz G., Biotechnological Developments in Turkey (1987-1995). Critical Reviews in Biotechnology 16 (1): 53-94, 1996. • Özcengiz G., Türkiye’de Biyoteknoloji Alanındaki Yayın potansiyelinde Gelişmeler: 1995-2003. BİYOTEK 3 (16): 6-7, 2003. • DPT, VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005) Biyoteknoloji ve Biyogüvenlik Özel İhtisas Komisyonu Raporu:”Ulusal Moleküler Biyoloji, Modern Biyoteknoloji ve Biyogüvenlik Atılım Projesi Önerisi”, Ocak 2000.
Alt Alan Makale Adedi (%) Endüstriyel Biyoteknoloji 459 (42.7) Bitki ve Tarım 123 (11.5) Tıp+Biyomateryaller 300+192 (27.9+17.9) Toplam 1074 (100) Biyoteknoloji alanında Türkiye adresli SCI makaleleri (1995-2003)
Konu Makale Adedi Endüstriyel biyoteknoloji alanında Türkiye adresli SCI makaleleri ve konularına göre dağılımı (1995-2003) Ağır metal biyosorpsiyonu 113 İmmobilize enzimler 55 Fenoliklerin, klorlu organiklerin ve boya maddelerinin degredasyonu 35 Gıda (starter kültürler, vb) 33 Gen klonlanması, ekspresyonu, mol. gen. teknikleri 32 Downstream prosesler, biyoaffinite separasyonu 31 Enzim kinetikleri, stabilitesi, enzimatik sentez 23 Enzim elektrodları, biyosensörler 21 Enzim üretimi 21 Biyoinsektisidler, biyokontrol 16 Biyoreaktörler, biyoprosesler, biyofilm 16 Rekombinant mikroplarla biyoproses 12 Primer metabolitler (EtOH, aa, laktik, sitrik asit, gliserol) üretimi 11 Hidrojen üretimi (Biyoenerji) 8 Anaerobik prosesler, biyogaz 7 Yeni mikroorganizmaların izolasyonu, moleküler taksonomi 7 İmmobilize hücreler 6 Biyogübre üretimi 4 Diğer 8 Toplam 459
Konu Makale Adedi Genomikler, Genetik hastalıklarda mutasyon analizi, gen identifikasyonu, markörler 161 Biyomateryaller 192 Apoptosis ve kanser 54 Enfeksiyoz ajanlar 23 İmmunoloji 12 Sitogenetik, kromozom bozuklukları 11 Hibridoma (mAb) 10 Aşılar 4 Gen ekspresyon analizi1(Embriyonik gelişme) 5 Fonksiyonel genomikler 4 Veteriner hekimlik 4 Filogenetik, evrim, coğrafik dağılım 3 Diğer 9 Toplam 492 Sağlık biyoteknolojisi alanında Türkiye adresli SCI makaleleri ve konularına göre dağılımı (1995-2003)
Konu Makale Sayısı Tarımsal biyoteknoloji alanında Türkiye adresli SCI makaleleri ve konularına göre dağılımı (1995-2003) Stres toleransı 21 Rejenerasyon ve propagasyon 19 Farmasötik (biyoaktif bileşikler) 14 Moleküler markörler (AFLP, mikrosatellit..) 13 Fitopatoloji 12 Bitki-mikrop etkileşimi ve inokulantlar 9 Transformasyon teknikleri 7 Genetik çeşitlilik, varyasyon 5 Ploidi seviyesi, nükleer DNA içeriği 5 MAb, rekombinant Ab, faj display 3 Transgenik bitkiler 2 Diğer 13 Toplam 123
DÜNYADA BİYOTEKNOLOJİ • OECD Raporu “An Overview of Biotechnology Statistics in Selected Countries”, Andrew Devlin, Kasım 2003 • DATA MONITOR-Biotechnology Sector Profile Reports (Kasım 2004) • Comparative Statistics for the UK, European and US Biotechnology Sectors – Analysis Years 2003
Biyoteknoloji Sektöründeki Çalışan Sayıları Çalışanların %40-50’si Ar-Ge birimlerinde
SEKTÖREL BAZDA FİRMA BİLGİLERİ ŞİRKET SAYISI ÇALIŞAN SAYISI AR-GE HARCAMA SATIŞ ( Milyon € ) (Veriler 2003 yılı içindir)
ABD patent ofisince 1990-1997 yılları arasında biyteknoloji konusunda verilen patent sayıları
Ortalama Değerler (1998-2000)(TÜBA Raporu-137 Birim baz alınarak) Ar-Ge için ayrılan toplam kaynak 300 Milyon dolar kamu, Özel sektör-TİDEB projeleri
Finlandiya Türkiye FARK (misli) 10,000 Nüfüs Başına Arştırmacı Sayısı 188 4 47 Milyon Nüfus Başına Bilimsel Yayın 1,309 103 13 Milyon Nüfus Başına Patent Başvurusu 259 0.3 863 Milyon Nüfus Başına Biyotek Şirket Sayısı 10.4 0.8 12 Milyon Nüfus Başına Biyotek Ar-Ge Harcama 16.7 0.2 83
DEĞERLENDİRME • Mevcut insan gücünün %50’si Y.lisans-doktora öğrencisi. Eğitim kalitesinin yükseltilmesi önemli • Birim başına araştırıcı sayısı (öğrenci dahil 15 kişi) gelişmiş ülkelere (30-60 kişi) oranla düşük. • Kurumsal yapılanmanın nispeten yeterli olduğu ancak verimli işlemediği gözlenmekte. • Araştırma sonuçlarının ekonomik değer yaratma ve ürüne dönüşme oranları son derece düşük. • Özel sektör Ar-Ge faliyetleri ve istihdam edilen araştırmacı sayıları gelişmiş ülkelere oranla yok denecek kadar az.
SONUÇ • İnsan gücü potansiyelimizin iyi yetiştirilmesi; • Mevcut araştırıcı potansiyelimizin daha etkin kullanılması; • Özel sektörün Ar-Ge faaliyetlerine daha etkin katılması; • Araştırmaların ekonomik değer yaratmaya yönlendirilmesi ve ÖZELLİKLE • Yeni teknoloji ve yansımaların izlenmesi
NANOTEKNOLOJİ & NANOBİYOTEKNOLOJİ EPO PATENT BAŞVURULARI PAZAR PAYI 2015 1 Trilyon Dolar MICRO-NANO SENSÖR SİSTEMLERİ SMART TEXTILE