Жеке тұлға және оның психологиялық табиғаты

1. Жеке тұлға және оның психологиялық табиғаты Орындаған: ТФ-701 тобының студенті Сапарова А.Т. Тексерген: психология ғ.к., доцент Сатиева Ш.С. Семей-2010

2. Адам - белгілі бір қоғамның мүшесі, ол қандай болмасын бір іспен айналысады, оның азды - көпті тәжірибесі, білімі, өзіне тән өзгешеліктері болады. Осы айтылғандардың жиынтығы оны “жеке адам” етеді. Мәселен, жаңа туған нәрестені адам деп атауға толық болады, бірақ әлі де жеке адам емес. Өйткені, онда жоғарыда айтылған компоненттер: тәжірибе, білім, іс - әрекет және т.б. жоқ. • Жеке адам - тарихи - әлеуметтік жағдайдың жемісі. Ол әлеуметтік ортада ғана қалыптасады. К. Маркстің айтуынша, жеке адам - барлық қоғамдық қатынастардың жиынтығы.

3. Жеке адамның өмір бағытын көрсететін компоненттер

4. Мотив - субъектінің қажеттілігін қанағаттандыруына байланысты іс - әрекетке ұмтылу • Қажеттілік адам белгілі бір өмір сүру жағдайына, іс әрекетіне, материалдық объектінің қажеттерін өтеу қалпын айтады • Қызығу - шындықтағы заттар мен құбылыстарды белсенділікпен танып, білуге бағытталған адамның біршама тұрақты жеке ерекшелігінің бір көрінісі • Дүниетаным - адамның табиғат, қоғамдық өмір туралы білімдерінің жүйесі • Сенім - жеке бастың бағыттылығының жоғарғы формасы • Мұрат - жеке адамның психикасын нұрландыратын қасиет

5. Жеке адамды дамыту және қалыптастыру Жеке, дербес тұлға туғаннан емес, жүре пайда болар деген пікірмен көптеген психологтар келісуде. Кейінгі он жылдықта жеке адам қарастыру тенденциясы әртүрлі теория және әрекет арқылы кеңейтілуде. Осындай концепциялардың бірі болып американ психолыгы Э. Эриксон теориясы болып табылады. Мұнда адам жеке адамды дамытуы міндетті түрде туғаннан өлгенге дейінгі құбылыс. Эриксонның жеке адамды дамыту тоериясына әрбір адамда кездесетін өмірлік психоолгиялық нарықтан тұрады.

6. Э.Эриксон теориясы бойынша адамда кездесетін өмірлік психологиялық нарықтар: • Ұялу және күмәндану (адамның 2-3 жас кезеңі) • Сену нарығы - сенімсіздік (адамның 1 жасында) • Кінәні сезіну сезіміне ынталылық тууы (3-6жас мөлшері) • Сапасы толық емес кешеніне еңбексүйгіштік қарама -қайшылығы (7-12 жас кезеңі) • Жеке дербестікті анықтауда индивидуалды және конформизмге қарама-қайшылығы (12-18 жас) • Жыныстық қарым - қатынастың жеке адамдық психологиялық байлануға қарсы әсері (20 жас мөлшері) • Жаңа ұрпақ жөніндегі “өзіне-батуға” қарсы әсері (30-60 жас аралығы) • Өмір сүрген кезеңіне қанағаттануға үміт үзуге қарсы әсері (60 жастан жоғары)

7. Қолданылған әдебиеттер тізімі • Ш.С. Сатиева «Психология» • Қ. Жарықбаев «Жалпы психология», Алматы - 2003