Środki stylistyczne

1. Środki stylistyczne

2. to elementy języka, które mają na celu pobudzenie wyobraźni odbiorcy i wywołanie określonych emocji; • rzadko występują w języku codziennym; • spotyka się je najczęściej w literaturze, głównie w poezji. Co to są środki stylistyczne?

3. stylistyczne=poetyckie = artystyczne • Powyższe wyrazy stosuje się wymiennie, dlatego pojęcia: • Środki stylistyczne, • Środki poetyckie, • Środki artystyczne ŚRODKI Z N A C Z Ą T O S A M O

4. EPITET Wyraz będący określeniem rzeczownika, wyrażony najczęściej przymiotnikiem, ale również imiesłowem i rzeczownikiem, np.: CZERWONA CZERWONA RÓŻA UŚMIECHNIĘTE UŚMIECHNIĘTE DZIECKO ŚPIEWAJĄCY PTAK ŚPIEWAJĄCY BLASK KSIĘŻYCA BLASK

5. uwydatnia cechy przedmiotów i osób; • uplastycznia obraz poetycki; • wzbogaca wypowiedź. Po co jest epitet?

6. Zestawienie ze sobą dwóch przedmiotów, zjawisk lub osób ze względu na pewną, wspólną ich cechę. PORÓWNANIE to:

7. jak jako jakby jak gdyby niby ni to na kształt Zestawiając ze sobą porównywane zjawiska używamy łączników:

8. jako jak oczy jakogwiazdy pracowity jak mrówki niby na kształt wesoły niby ptaszek owoc na kształt księżyca

9. Zestawienie wyrazów, które osobno znaczą co innego, a w połączeniu nabierają nowego znaczenia. PRZENOŚNIA = METAFORA

10. odmęt zieloność – zieleń (głęboka, wzburzona woda, otchłań, toń) (trawy, krzewy, drzewa, tereny pokryte tymi roślinami) Przykład metafory odmęt zieloności (rozległe miejsce porośnięte gęstą, intensywnie zieloną roślinnością)

11. OŻYWIENIE – polega na przypisywaniu przedmiotom martwym, zjawiskom natury lub pojęciom abstrakcyjnym właściwości żywych istot, np.: nadzieja umarła, komórka mi zdycha, przebiegła mi przez głowę pewna myśl, gryzło go sumienie. UOSOBIENIE (personifikacja) - polega na przypisaniu cech ludzkich czemuś co człowiekiem nie jest (przedmiotom, zjawiskom, roślinom, zwierzętom, czy pojęciom abstrakcyjnym), np.: dumny kościół, wstaje dzień, zwariowany rok, słońce uśmiechało się, niebo płacze, dby stanęły na baczność. OKSYMORON - zestawienie wyrazów o przeciwstawnym znaczeniu, (zwykle rzeczownik z przymiotnikiem lub czasownik z przysłówkiem ) np.: zimny ogień, gorzka słodycz, ciepłe lody, spieszyć się powoli. ODMIANY METAFOR:

12. Bezpośredni zwrot do osoby, uosobionych pojęć lub rzeczy. Często występuje w przemówieniach. Przykład: "Litwo, Ojczyzno moja" (Adam Mickiewicz) APOSTROFA

13. Polega na powtarzaniu tego samego elementu językowego w celu nadania mu większego znaczenia czy rytmizacji w utworze. Przykład: „Zieleń, zieleń, coraz więcej zieleni i przestrzeni”. POWTÓRZENIE

14. powtarzająca się strofa, wers lub jego część. Przykład: Nieśli ją w ciszy i w żałobie, Lecz nie złożyli pieśni w grobie, Bo w białych zwojach, w róż koronie Aby z królami być na tronie Szła pieśń. REFREN Wzięli ją z ziemi na ramiona I w białe róże utulona, Zakuta w trumnę, ale dumna, Szła pieśń.

15. ZDROBNIENIE - to wyrazy o dodatnim zabarwieniu uczuciowym.Poprzez zdrobnienia autorzy najczęściej wyrażają sympatię do opisywanych osób czy zjawisk lub traktują je w sposób żartobliwy, np.: gwiazdeczki błyszczące kwiateczki pachnące

16. ZGRUBIENIA– to wyrazy o ujemnym zabarwieniu emocjonalnym. Autorzy, stosując zgrubienia, wyrażają często niechęć czy pogardliwy stosunek do opisywanych rzeczy czy osób, np.: wielkie buciska leniwy kocur

17. WYRAZY DŹWIĘKONAŚLADOWCZE -( onomatopeja) zabieg imitujący różne zjawiska akustyczne za pomocą dźwięków mowy. Występuje także w języku potocznym w postaci wykrzykników dźwiękonaśladowczych imitujących głosy zwierząt: miau, hau-hau, kuku ryku,; różne odgłosy: bum! bęc! oraz innych części mowy, i czasowników typu: terkotać, mlaskać, łopotać, zgrzytać czy rzeczowników typu: łomot, huk, grzechotka, gwizdek, chlupot.

18. RYM -to całkowita lub częściowa zgodność brzmieniowa zakończeń ostatnich wyrazów w wersie. • Rodzaje rymów: • Żenskie - w których rymuje się ostatnia sylaba wyrazu i głoska z sylaby przedostatniej (czyli rymujące się wyrazy muszą być co najmniej dwusylabowe), np.: • Goście weszli w porządku i stanęli ko-łem • Podkomorzy najwyższe brał miejsce za sto-łem. RYTM - to występująca w utworach literackich powtarzalnośc sylab w poszczególnych wersach i sposób rozłożenia akcentów wyrazowych.

19. Męskie - rymują się wyrazy jednosylabowe, np. : I tych klonów pod śniegiem rząd (...) Miła moja! Wesołych Świąt! Dokładne - mają identycznie rymujące się cząstki, np.: Młodości! ty nad pozio-my Wylatuj, a okiem słoń-ca Ludzkości całe ogro-my Przeniknij z końca do koń-ca. Niedokładne - opierają się na przybliżonej zgodności brzmieniowej rymujących się cząstek. Rymy te coraz częściej spotykamy we współczesnej poezji, np.: Tu nie pomoże nic... a cóż ja znaczę! ten sam sen, ten sam błysk, srebrne akacje.

20. Ćwiczenie sprawdzające W tabelce poniżej zamieszczono przykłady środków artystycznych.Rozpoznaj i nazwij je.

21. SPRAWDŹ SWOJE WIADOMOŚCI

22. BRAWO,BRAWO !!

23. NIESTETY, MUSISZ JESZCZE POĆWICZYĆ !!