Hava yolu klirensi bozuk hastada pulmoner rehabilitasyon

1. Hava yolu klirensi bozuk hastada pulmoner rehabilitasyon Prof. Dr. Sema Savcı Fizyoterapist H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu

2. Solunum mekanikleri • Hava akışı • Hava yolu direnci • Elastik geri çekilim basıncı • Bronşiyal duvar stabilitesi • Mukus reolojisi • Siliyar atım ve frekans • Dinamik kompresyon • Solunum kasları • Kollateral ventilasyon

3. Hava yolu klirensi bozuklukları • Mukus reolojisindeki değişiklikler (kistik fibrozis) • Mukosiliyar aktivitede bozukluk (primer siliyar diskinezi) • Yapısal defektler (bronşektazi) • Öksürük mekanizmasındaki değişiklikler (kas zayıflığı)

4. Hava yolu temizleme tekniklerinin amaçları • Hava yolu bütünlüğünü koruma • V/Q uyumunu  • Solunum işini  • Oksijenasyonu 

5. Fizyoterapi yöntemleri Postüral drenaj ve pozisyonlama Perküsyon, vibrasyon ve shaking Huffing, öksürme, zorlu ekspirasyon tekniği Aktif solunum teknikleri döngüsü Otojenik drenaj Pozitif ekspiratuar basınç (PEP) terapi High frequency chest wall oscillations (VEST, Hayek) Intrapulmoner perküssif ventilasyon (IPV) Egzersiz (aerobik, periferal ve solunum kas eğitimi)

6. Postüral drenaj • Yerçekimi yardımı ile sekresyonların santral hava yollarına atılımı sağlanır. • 12 pozisyon: 5-10 dk/pozisyon • Modifiye pozisyonlar (hasta toleransı, rahatlık) • Baş aşağı pozisyon ICB > 20, GER, aspirasyon riski, ortopne, hemodinamik instabilite olanlarda kulanılmamalı.

7. Perküsyon (clapping) • Akciğer segmentlerini drene etmek için göğüs kafesine yapılan clapping uygulamalarıdır. • Ossilasyonların toraksa geçmesini sağlar.

8. Vibrasyon ve shaking • Yalnızca ekspirasyon fazında kostalar üzerinden manuel uygulanan ossilasyonlardır. • Hafif hareket: vibrasyon • Derin hareket: shaking

9. Huffing ve öksürme • Huffing: glottis açıkken uygulanan zorlu ekspirasyon manevrası • Öksürme: glottis kapalı yapılan kontrollü öksürme • Eşit basınç noktası • Zorlu ekspirasyon tekniği

10. Aktif solunum teknikleri döngüsü • Solunum kontrolü: hava yolu stabilizasyonu • Torakal ekspansiyon egzersizleri (TEE): kollateral ventilasyon • Zorlu ekspirasyon tekniği: sekresyonların mobilizasyonunu sağlar

11. ASTD+NIMV, MV süresi  (1,7 gün) • YBÜ kalış süresi  (1,3 gün) • PaCO2 daha stabil ve daha fazla  Austr J Physiother 2004.

12. Otojenik drenaj • Farklı akciğer volümlerinde ekspiratuar akış ile sekresyonları mobilize eder. • Üç fazlı • Koparma • Toplama • Atma

13. KOAH (n= 30) • 20 gün: ASTD ve OD • Akciğer fonksiyonlarında  • Sekresyon atılımında 

14. Pozitif ekspiratuar basınç (PEP) • Kollateral ventilasyonu artırma • Hava yolunu stabilize etme • Sekresyonun arkasına hava girişi sağlama

15. Flutter ve Acapella • Ağız içinde ekspiratuar vibrasyon sağlar. • Endobronşiyal basınç ossilasyonları ile küçük hava yollarından sekresyon atılımını sağlar.

16. PEP • Stabil kistik fibrozisli 25 hasta (6-17yaş) • Akışa bağlı PEP, akışdan bağımsız eşik PEP ve ASTD’nin akut etkileri karşılaştırıldı. • SFT, SaO2 dispne ve yorgunluk algılaması değerlendirildi. • Eşik PEP büyük ve orta havayolu fonksiyonlarında iyileşme sağladı.

17. Şiddetli hava yolu obstrüksiyonu olan KF’li hastalarda PEP, CPAP ve NPPV’nun bronşiyal drenaja olan akut etkileri değerlendirilmiştir. • Islak, kuru balgam ağırlığı ve SaO2 ve PFT izlendi.2 şer gün - 2gün ara ile rasgele uygulama yapılmış • Islak balgam ağırlığı PEP ile en fazla miktarda olmuştur. • yorgunluk algılaması NPPV ve CPAP ile en az, en çok PEP uygulamasında olmuştur.

18. Bronşektazi tanılı Flutter, ASTD ve ASTD + PD’ın akut etkileri ve hasta toleransı değerlendirildi (n:36). • Islak balgam ağırlığı ASTD + PD diğer tedavilerden iki kat fazla bulundu. • Hasta tercihleri; • Flutter %44, ASTD %22 ve ASTD+PD % 33 • ASTD+PD akut etkileri daha üstündür.

19. High frequency chest wall oscillations (Hayek oscillator & VEST) • Göğüs duvarı ossilasyonları hava akış hızını artırır. • Yüksek akış hızı koparma kuvveti sağlar. • Sekresyon viskositesini azaltır. • Oldukça pahalı bir sistemdir. • Mental retarde hastalarda iyi bir tercih olabilir.

20. İntrapulmoner perküssif ventilasyon • İnhalasyon tedavisi • Atelektatik akciğeri açan yüksek frekanslı atımlardır.

21. Solunum kas eğitimi • Solunum kas kuvvet ve enduransını  • Öksürük etkinliği  • Şiddet: Pımax  %30 Süre: 30 dk/gün Frekans: 5 gün/hafta

22. Mekanik IN-EXSUFFLATION • İnhale edilen volümü  • Akciğerin elastik gerilim basıncını  • Kas zayıflığı olan hastalarda kullanılır.

23. Peak öksürük akış hızı 160 L/dk altında olan DMD li hastalarda Mekanik IN-EXSUFFLATION • Hastaneye yatışı önlemekte • Trakeostomi ihtiyacı 

24. Egzersiz eğitimi • Temel bileşendir. • Egzersiz kapasitesi  • Periferal kasların oksidatif kapasitesi  • Havayolunda mediatör salınımı • Ventilasyonda 

25. Yaşlı KOAH’lı hastalarda dirençli eğitimin (DE) etkileri (n=18, yaş 65-80 yıl) • MRI ile quadriceps kasının enine kesit alanı • İzometrik-izokinetik diz ekstansiyonu, izometrik gövde kuvveti, basamak çıkma süresi, 30 m normal maksimal hızla yürüme süresi ile değerlendirilmiştir. • DE 12 hafta süresince haftada iki kez yapılmıştır. • Kas boyutlarında, diz ekstansiyon kuvvetinde ve fonksiyonel performansta anlamlı gelişmeler olmuştur.

26. ES • Şiddetli KOAH’lı hastalarda akut alevlenme sonrası Elektrik stimülasyonunun etkileri değerlendirildi. • KOAH’lı 17 hasta alındı (FEV1,%303, VKİ 18  2.5 kg/m2) • Genel rehab (GR) (n=8) , GR+ES (n=9) programı ve 4 hafta • QKK, egzersiz kapasitesi, yaşam kalitesi rehabilitasyondan önce ve sonra ölçülmüştür. • Chest 2006; 129:1540-1548.

28. Sonuçlar • Hava yolu klirensi bozuk hastalarda hava yolu temizleme yöntemleri uygulanmalıdır. • Yöntem seçerken hastanın yaşı kooperasyonu, sosyal durumu ve kompliansı gözden geçirilmelidir. • Egzersiz eğitiminin PR’nun temel bileşenidir, aerobik egzersiz eğitimi, periferik ve solunum kas eğitimi yapılmalıdır.

29. Sonuçlar • Olgu sayısı • Kontrollü çalışma • Farklı patolojiler • Hasta tercihi

30. TEŞEKKÜR EDERİM