100 likes | 224 Views
Reforma penzionog sistema. Litvanski slu č aj. Penzioni sistem – penzioni fondovi. Pojam (jedna od socijalnih funkcija dru š tva) Zna č aj (veliki, jer mnogo ljudi ovisi o njemu) Razvoj (neophodnost prestruktuiranja u svakom slu č aju). Penzioni fondovi.
E N D
Reforma penzionog sistema Litvanski slučaj
Penzioni sistem – penzioni fondovi • Pojam (jedna od socijalnih funkcija društva) • Značaj (veliki, jer mnogo ljudi ovisi o njemu) • Razvoj (neophodnost prestruktuiranja u svakom slučaju)
Penzioni fondovi • Veza penzioni fond – investicioni fond • Ogroman značaj i snaga investicionih fondova -slučaj sa razvijenim tržišnim ekonomijama • Reforma penzionog sistema – optimalna kombinacija privatnog i javnog penzionog fonda
3 modela u praksi(penzionih fondova) • čileanski (dominacija obaveznog privatnog fonda uz dopunu sa javnim fondom-uglavnom za siromašne ;Kazahstan • njemački (obavezni javni fond sa PAYG metodom uz simbolično prisustvo privatnog fonda) ;Rusija i Mađarska • švajcarski (javni fond 40% od prosječne zarade,a privatni fond 30-40% od zarade korisnika);Litvanija
Litvanija • Nezavisnost početkom 90-tih • Početak debate o reformi 1994.god. • Neodrživost PAYG sistema(pay-as-you-go) • Demografski trendovi – starenje • Problem prelaska na novi sistem = težina sprovođenje reformi – direktan udar na društvo(socijalni,psihološki,emotivni, . .)-nužnost dobre psihološke i medijske pripreme društva za promjene • Deklarativna podrška reformi od svih političkih partija
Nemogućnost izbora za štednju(penzije)= svi plaćaju socijalne doprinose Reforma traži: - detaljan plan akcije - intenzivnu javno informativnu kampanju političku volju obavezu Time-lag ( zakonska osnova sprovođenja reformi – jačanje privatnih fondova) Problem novca ( budžet – pojedinac) Istraživanje u časopisu “The Economist” (februar,16 – 22.2002.) Danas :
Praktični uslovi penzione reforme: - Akumulacijaumjesto redistribucije premija osiguranja(10% vs 23% danas) 1)finansijski uslovi: - razvoj tržišta kapitala - rizici u bankama 2)poreski uslovi: nužnost izuzetka poreza na lični dohodak i doprinose za premije koje se uplaćuju u penzione fondove
3)makroekonomski uslovi: - stabilna i zdrava valuta - predvidiva i realna monetarna politika 4)psihološki uslovi: - najstariji dio populacije ignoriše privatne penz. fondove - mlađi naraštaj je skeptičan prema javnim penz. šemama 5)pravni uslovi: - nerazvijen i nedefinisan (!) pravni okvir za privatne penz. Fondove 6)tehnički uslovi: - nema barijera(spremnost i sposobnost privatnih lica da preuzmu odgovornost javnog fonda)
Rezime : • problemi su identifikovani i treba ih rješavati: - budžetska reforma sa ciljem uklanjanja jačih poreskih opterećenja za tržišne učesnike - potreba za sigurnošću u bankama i drugim finansijskim institucijama - stabilna valuta - zdrav i dobrovoljan konsenzus političkih partija u Litvaniji *paralela sa Srbijom i Crnom Gorom
Hvala na podršci i pomoći Ceci,Živanu,Ivani V. i Tanji 97/1505 Ognjen Vlačina Finansije,bankarstvo i osiguranje Ljeta Gospodnjeg, marta 2003.