ARBEIDSRECHT

1. ARBEIDSRECHT Mr. Eppo van Koldam

2. Docent www.vankoldam.com • Mr. Eppo van Koldam • P.t. docent Hanzehogeschool sinds 1983 • Docent in vakken: Inleiding recht, Staatsrecht, Europees recht, Bestuursrecht en Privaatrecht • Hoofdfunctie: projectadviseur gemeente Haren (van 1996-2011 gemeentesecretaris en directeur bestuursdienst) • Thuis bereikbaar via tel. 050-5346596 • E-MAIL: e.m.van.koldam@pl.hanze.nl en eppo@vankoldam.com

3. Info op BlackBoard Werkwijze: zelfwerkzaamheid onder begeleiding docent Literatuur Tentamen Planning lessen Beschikbaarheid docent

4. De beste garanties voor het halen van een onvoldoende Geen boek aanschaffen BlackBoard niet raadplegen De les niet bezoeken De les niet voorbereiden Niet opletten tijdens de les

5. Systeem van het recht Rechtsbron Interpretatie Objectief recht Rechtsfeit Subjectief recht

6. Rechtsbronnen Tractaat Wet (in materiele zin) Jurisprudentie Gewoonte

7. “STUFENBAU” Hiërarchie van regelingen • Tractaat • Grondwet • Wet in formele zin • Amvb • Ministeriele regeling

8. Mensen komen en gaan….. Definitie Arbeidsrecht: Het geheel van (on)geschreven rechtsregels dat betrekking heeft op de arbeidsverhouding van de onzelfstandige beroepsbevolking

9. Soorten relaties met bijpassend objectief recht EUROPA OVERHEID BURGER BURGER RECHTSPERSOON Publiekrecht (staatsrecht + bestuursrecht) Privaatrechtrecht (contractenrecht en goederenrecht) Rechtspersonerecht Europees recht

10. Onderscheidingen objectief recht PUBLIEKRECHT PRIVAATRECHT MATERIEEL RECHT REGELEND RECHT DWINGEND RECHT FORMEEL RECHT

11. Betrokkenen bij arbeids-ovk en hun belangen Werknemer Werkgever Arbeidsovereenkomst Overheid

12. Verdelende gerechtigheid Gelijkheid als eis Ongelijke gevallen gelijk maken Rechtvaardigheid Normstelling afmaken naar concrete geval toe Veel uitzonderingen Duur Veel politieke sturing Vergeldende gerechtigheid Gelijkheid als gegeven Gelijke gevallen gelijk houden Rechtszekerheid Normstelling voltooid in de abstracte fase Eenduidig Goedkoop Weinig politieke sturing Normstelling

13. Eerste oriëntatie Arbeidsovereenkomst bepaalde tijd Proeftijd Arbeidsovereenkomst onbepaalde tijd Deeltijdwerk Uitzendkrachten Oproepkrachten Thuiswerk • Instroom • Hoe gaan we vacatures vervullen? • Doorstroom • Welke verplichtingen hebben werkgever en werknemer tegenover elkaar? • Uitstroom • Hoe kan de arbeids-overeenkomst worden beëindigd? Zich als goed werkgever gedragen Zich als goed werknemer gedragen Loon Belastingvrije vergoedingen Verlof Doorbetaling loon bij ziekte Arbeidsongeschiktheid Arbeidsomstandigheden Beëindiging met wederzijds goedvinden Opzegging Ontbinding door kantonrechter Ontslag op staande voet Collectief ontslag Rol van het CWI

14. HC 1: Instroom(I) Leeruitkomstenvandaag: • Arbeidsovereenkomsten & andere overeenkomsten • Vormen van recht (van dwingend tot aanvullend) • Aanstellingsmogelijkheden en flexibele arbeidsrelaties • Contracten van bepaalde/onbepaalde tijd • Beperkingflexibiliteit door ketenconstructie van ao van bepaaldetijd

15. Afwijken van rechtsartikelen Contractruimte voor partijen in het arbeidsrecht: • Aanvullend recht: voor het geval partijen zelf niets hebben geregeld (individueel mag dus). • semidwingend: (individuele) afwijking schriftelijk mogelijk • ¾ - dwingend: afwijking mogelijk in CAO (collectief dus) • Dwingend recht: Regels waarvan niet mag worden afgeweken: elke afwijking maakt afspraak ongeldig (nietig) Arbeidsrecht - bijeenkomst 1

16. Dwingend, ¾ dwingend, ½ dwingend recht? • Art. 7:668a BW • Art. 7:652 BW • Art. 7:646 lid 7 BW • Art.7: 670 BW

17. Overeenkomst tot het verrichten van werk Aanneming van werk (art.7:750-769 BW) Overeenkomst tot opdracht (art.7:400-413 BW) Arbeidsovereenkomst Wel gezagsverhouding Duurzame relatie Persoonlijk arbeid verrichten Betaling van loon Geen gezagsverhouding Geen duurzame relatie Niet persoonlijk Vooraf bepaalde prijs =Resultaatsverplichting Geen gezagsverhouding Geen duurzame relatie Vooraf afgesproken prijs =Inspanningsverplichting Soorten overeenkomsten

18. Essentialia arbeidsovereenkomst • Gezagsverhouding werkgever/werknemer • Werknemer verplicht arbeid persoonlijk te verrichten • Gedurende zekere tijd • Werkgever verplicht tot betaling van loon • Fooi is geen tegenprestatie, dus geen loon • Fiscaal en Civiel loon is niet identiek • Niet van belang hoe partijen zelf hun overeenkomst benoemen • Gevolgen Flexwet

19. Wel of geen arbeidsovereenkomst? • Wat hebben partijen werkelijk beoogd? • Hoe hebben zij feitelijk aan de ovk uitvoering gegeven: Soms accent op instructiebevoegdheid Soms accent op bestaan van organisatorische inbedding • Bijkomende omstandigheden: • Lijken arbeidsvoorwaarden op gewone AOK? • Vakantie • Beloning Arbeidsrecht - bijeenkomst 1

20. Ao (1) Voor bepaalde tijd of voor onbepaalde tijd? Ao voor bepaalde tijd: eindigt van rechtswege Varianten eindmoment (objectief bepaalbaar) zijn: • Kalenderdatum • Gedurende project • Vervanging bij ziekte, verlof

21. Ao (2) Rechtsvermoeden van het zijn/hebben van een ao, art. 7: 610a BW : Het vermoeden van AOK bestaat indien iemand gedurende 3 opeenvolgende maanden, wekelijks dan wel gedurende 20 uur per maand, tegen beloning arbeid voor een ander verricht

22. AO (3) • Rechtsvermoedenomvang van de Ao, art. 7:610b BW: • Indien de AOK tenminste 3 maanden heeft geduurd, wordt de omvang vermoed gelijk te zijn aan de gemiddelde omvang in de voorafgaande 3 maanden • Werkgever moet andere omvang bewijzen • Bij ao: bij iedere oproep recht op loon voor 3 uren, art. 7:628a BW

23. Reactie van organisaties (werkgevers): • Flexibilisering • Aanstellingsmogelijkheden: • Vaste en tijdelijke arbeidsovereenkomsten • Oproepovereenkomst (nuluren, min-max, doza) • Overeenkomst tot aanneming van werk (thuiswerker, freelancer, zzp-er) • Overeenkomst tot opdracht (freelancer, zzp-er) • Uitzendovereenkomst (uitzendkracht door inlener aangestuurd) • Detacheringsovereenkomst (specifieke deskundigheid, aansturing door detacheringsbedrijf)

24. Verlenging ao voor bepaalde tijd? KETENconstructieao’s(art. 7: 668a BW) Maximaal 3 contracten voor bepaalde tijd Maximaal 36 maanden, inclusief onderbrekingen van korter dan 3 maanden Afwijking in CAO mogelijk N.B. Lid 6 is per 1 jan 2012 opgeheven

25. Opgaven….. Arnoudheeft de volgendetijdelijkeao’sgehad: 1-1-2009 t/m 30-6-2009 bij CTV bv 1-7-2009 t/m 30-6-2010 bij CTV bv 1-7-2010 t/m 30-6-2011 bij CTV bv De directeur Legal vraagt in mei 2011 aanjouwateraansluitendnogmogelijk is. ZijwilArnoudnogniet in vastedienst. CTV bvheeftgeen CAO. Marion heeftbijHanzezorg de volgendetijdelijkeao’sgehad: 1-2-2010 t/m 1-9-2010 2-10-2010 t/m 1-9-2011 Tegen het einde van het tweede contract komterbijjoueenverzoek en nieuwetijdelijkeao met Marion aftesluitenvanaf 2 september 2011, voor de duur van twee kalenderjaren. Hanzezorgheeftweleen CAO, maardaarstaangeenafwijkendebepalingen in tav art. 7:668a lid 1 BW. Wat is je advies?

26. Opgaven vervolg Ansheefteerst op uitzendbasisgewerktbij De BANK alsbaliemedewerkster. 1-1-2010 t/m 30-6-2011 via Start uitzendbureaubij De BANK 1-7-2011 t/m 31-12-2011 via Randstadbij De BANK De BANK wilhaar met ingang van januari 2012 in eigendienstnemen, waarAns erg blijmee is. Watkan De BANK haaralsaoaanbieden? De BANK volgt de bepalingenuit het BW. Ron is oproepkrachtbijHaandersbv, op basis van eenvoorovereenkomst. Hijheeftgewerkt op de volgendedagen: 12 augustus 2011, 19 augustus 2011 en 18 september 2011 Per wanneer kun je hem weeroproepen, zonderdat je aaneen vast contract vastzit?

27. Opgaven vervolg U werkt op de afdeling Administratie/personeelszaken van een onderneming die zich toelegt op de fabricage van computergestuurde landbouwapparatuur. In deze onderneming werken 130 mensen: 110 daarvan verrichten arbeid achter de lopende band in de fabriek. Daarnaast zijn er een afdeling Verkoop,een afdeling Inkoop en de al genoemde afdeling administratie/personeelsza­ken. Op deze afdelingen werken in totaal 18 mensen. Het geheel wordt ge­completeerd door twee directeuren. De directie wil van u weten hoe het aanstellingsbeleid met betrekking tot de vervangers van de volgende personen moet worden vormgegeven. De directie vraagt u om advies ten aanzien van de volgende punten: Mevrouw Diepkens - een werkneemster uit de fabriek - deelt mee dat zij zwanger is en dat haar zwangerschaps- en bevallingsverlof over drie maan­den ingaat. Het betreft hier een periode van 16 weken. Op de afdeling Verkoop (met vier verkopers en een chef-verkoper) is één van de verkopers al drie weken ziek. Naar het zich laat aanzien zal de betrokken werknemer de komende zes weken nog niet op het werk verschijnen. Tot nu toe hebben de andere drie verkopers het werk van de vierde man erbij geno­men, maar dat zal snel moeten zijn afgelopen. De 'rek' is er zo langzaamaan uit. Vervanging is nodig. Vermoedelijk zal er over twee weken een extra drukke periode aanbreken omdat dan enkele soepeler gemaakte regels op het niveau van de Europese Unie in werking treden. Gedurende een maand - zo luidt de prognose - zal de omzet 10 procent hoger zijn dan normaal.

28. Opgaven vervolg Mevrouw Langleer is werkzaam als lokettiste bij een bankbedrijf. In haar schrif­telijk arbeidscontract staat dat zowel de ondernemer als de werknemer een opzegtermijn in acht moet nemen van twee maanden. Op mevrouw Langleer is de cao voor het bankbedrijf van toepassing. Uit deze cao blijkt dat voor de bank een opzegtermijn geldt van vier maanden en voor mevrouw Langleer van drie maanden. Welke opzegregels moeten ten aanzien van mevrouw Langleer in acht worden genomen: de wettelijke bepalingen, de cao-bepalingen of de afspraken in het individuele arbeidscontract? Motiveer uw antwoord. Aan het bedrijf waarin u werkt, is een aantal tijdelijke arbeidskrachten verbonden. Eén daarvan is Hans Dorst, die in het jaar 2009 als volgt op tijdelijke contracten heeft gewerkt: van 15 januari tot en met 31 maart; van 24 april tot en met 18 juni; van 8 oktober tot en met 31 oktober en van 5 december tot en met 31 december. Vlak voor kerst bericht de ondernemer Hans dat het met ingang van 1 januari 2010 definitief tot een breuk komt met het bedrijf. Hans wendt zich tot u en vraagt of hij zomaar genoegen moet nemen met dit bericht. Motiveer uw antwoord.

29. Opgaven vervolg Merel Verdonk wordt in uw bedrijf in dienst genomen ter vervanging van de zieke Annet van den Brink. Na vier maanden keert Annet weer terug op haar werkplek. Tot niet geringe verbazing van de overige personeelsleden werkt Merel nog steeds als ook Annet haar werkzaamheden weer verricht. 'Dat komt', verduidelijkt de ondernemer, 'omdat Merel juist bezig is met een onderzoekje dat nog even moet worden afgerond. Over twee dagen is zij weg.' Is het tijdelijke contract met Merel inderdaad juridisch gezien opgezegd na afronding van genoemd onderzoekje? Motiveer uw antwoord. De heer Zijlstra is op tijdelijke basis werkzaam bij accountantskantoor Weary & Snow bv. De overeenkomst is aangegaan voor een periode van twee jaar. Al na drie maanden is de ondernemer tot het inzicht gekomen dat het niets met Zijlstra zal worden. 'Kunnen wij van het contract af?' vraagt de ondernemer u.