Departament Polityki Regionalnej

1. Zasady udzielania wsparcia instrumentom inżynierii finansowej Toruń, wrzesień 2009r. Departament Polityki Regionalnej

2. Wspólnotowe podstawy prawne • art. 44 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z 11.07.2006r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999; • art. 43-46 Rozporządzenia Komisji nr 1828/2006 z 8.12.2006r. W sprawie szczegółowych zasad wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego; • Noty Służb Komisji z 16.07.2007r. (COCOF/07/0018/01—EN FINAL) oraz z 22.12.2008r. (COCOF/08/0002/03-EN FINAL); Departament Polityki Regionalnej

3. Zasady wsparcia pośredników finansowych 1. Zdaniem KE w zakresie wszystkich instrumentów inżynierii finansowej wsparcie udzielone pośrednikom finansowym w perspektywie finansowej 2007-2013 może następować w formie bezzwrotnej pomocy finansowej (dotacji). Warunkiem zakwalifikowania wpłat jako formy inżynierii finansowej jest aby wpłaty na rzecz przedsiębiorstw nie odbywały się w formie wkładów bezzwrotnych , ale jako inwestycje zwrotne lub jako poręczenia inwestycji podlegających zwrotowi. 2. Operacją zgodnie z zapisami rozporządzenia nr 1083/2006 jest projekt lub grupa projektów pozwalająca naosiągnięcie celów osi priorytetowej, do której odnosi się ta operacja. Na operację składa się zarówno wkład z programu operacyjnego w instrument inżynierii finansowej, jak i późniejsze inwestycje tego instrumentu w przedsiębiorstwa lub przekazywanie im pożyczek lub poręczeń w zakresie programu operacyjnego. Departament Polityki Regionalnej

4. Zasady wsparcia pośredników finansowych 3. Beneficjentem jest instrument inżynierii finansowej (cały proces). IZ RPOpośrednicy finansowipożyczki/gwarancje przedsiębiorstwa Instrument inżynierii finansowej realizuje operacje poprzez wspomaganie przedsiębiorstw w formie pożyczek i poręczeń. 4. Umowa o dofinansowanie pomiędzy IZ RPO a pośrednikiem finansowym musi zawierać zapisy, na podstawie których zobowiąże pośrednika do realizacji wszelkich obowiązków typowego beneficjenta m.in. w zakresie monitoringu i sprawozdawczości, kontroli, informacji i promocji ze strony podmiotów, którym zostało udzielone wsparcie w formie pożyczek i poręczeń. Departament Polityki Regionalnej

5. Zasady wsparcia pośredników finansowych 5. Umowa o dofinansowanie pomiędzy IZ RPO a pośrednikiem finansowym musi zawierać regulacje dot. polityki wychodzenia z instrumentu inżynierii finansowej w odniesieniu do wkładu wniesionego przez program operacyjny, a także ponownego wykorzystania środków zwróconych z inwestycji do instrumentu inżynierii finansowej lub nadwyżek pozostałych po wykorzystaniu wszystkich gwarancji przypisanych do wkładu z programu operacyjnego. 6. Likwidacja funduszu nie jest konieczna. Konieczne jest jednak, aby określony został czas rozliczenia realizacji projektu rozumiany jako okres kwalifikowalności wydatków pochodzących z EFRR, realizowanych przez fundusz pożyczkowy/poręczeniowy. W ramach RPO WK-P jest to 30.06.2015 r. Do tego czasu powinny zostać udzielone pożyczki/poręczenia rozliczane w ramach projektu. Po prawidłowym rozliczeniu projektu, publiczne środki finansowe pochodzące z programu operacyjnego mogą pozostać w kasie funduszu, który dalej wykorzystywałby je do udzielania wsparcia MŚP lub mogą zostać zwrócone IZ RPO. Departament Polityki Regionalnej

6. Zasady wsparcia pośredników finansowych 7. W 2015 r. następować będzie rozliczenie realizacji projektu przez fundusz. Rozliczenie takie składać się będzie m.in. z zestawienia zawierającego następujące informacje: • kwota pierwotnie otrzymana z RPO jako kapitał funduszu, • liczby i kwoty udzielonych z przyznanego kapitału pożyczek i poręczeń, • kwoty przychodów, które powiększyły kapitał funduszu, • kwoty utraconej przez fundusz (w postaci niespłaconych i nieściągalnych pożyczek lub wypłaconych i nieściągalnych poręczeń) wraz z opisem wszystkich przypadków. • Po dokonaniu rozliczenia opisanego powyżej, możliwe są dwa schematy działań: • zwrócenie do IZ RPO pozostałych po rozliczeniu projektu środków finansowych, • dalsze wykorzystywanie pozostałych środków w celu wsparcia przedsiębiorstw. Departament Polityki Regionalnej

7. Zasady wsparcia pośredników finansowych 8. Ograniczenie średniorocznych pułapów w zakresie kosztów zarządzania określonych w art. 43(4) Rozporządzenia 1828/2006 do: • 2% w przypadku funduszy gwarancyjnych • 3% w przypadku funduszy udzielających pożyczek wyłącznie mikroprzedsiębiorstwom • 4% w przypadku pozostałych funduszy pożyczkowych • Kwalifikowalne kwoty kosztów zarządzania są obliczane mając na względzie wkład wniesiony przez program operacyjny do instrumentów inżynierii finansowej. • Pojęcie „średnioroczne” rozumiane jest w ten sposób, iż wynik podzielenia sumy kosztów zarządzania w okresie realizacji projektu przez liczbę lat realizacji projektu nie może przekroczyć odpowiednio 2%,3% lub 4% kapitału wniesionego przez program operacyjny. Departament Polityki Regionalnej

8. 9. Zarządzanie wolnymi środkami funduszu Kapitał przeznaczony na realizację projektu, nie zaangażowany bezpośrednio we wdrażanie instrumentu pożyczkowego/poręczeniowego, musi być lokowany w bezpiecznych i płynnych instrumentach finansowych: obligacjach Skarbu Państwa, papierach wartościowych emitowanych przez NBP i depozytach bankowych bądź w jednostkach uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, działających na podstawie ustawy z 27.05.2004r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 146, poz. 1546) oraz obligacjach komunalnych z gwarancją emisji dojścia do skutku, udzieloną przez bank organizujący emisję. Kierunki rozwoju funduszy pożyczkowych i poręczeniowych dla małych i średnich przedsiębiorstw w latach 2009-2013 – dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 3.02.2009r. Zasady wsparcia pośredników finansowych Departament Polityki Regionalnej

9. 10. Warunkiem rozliczenia projektu jest jednokrotny obrót kapitałem Definicja „jednokrotnego obrotu kapitałem” – udzielenie pożyczek lub poręczeń na rzecz MŚP (zainwestowanie kapitału w MŚP) o łącznej wartości równej kapitałowi przeznaczonemu na realizacje projektu. „… zasoby będące przedmiotem wkładu z programów operacyjnych na rzecz instrumentów inżynierii finansowej muszą być co najmniej raz zainwestowane w MŚP lub udostępnione w ramach gwarancji (patrz art. 78(6) Rozporządzenia Nr 1083/2006)” – stanowisko sformułowane w piśmie DG REGIO z 2.12.2008r. Zasady wsparcia pośredników finansowych Departament Polityki Regionalnej

10. Zasady wsparcia pośredników finansowych 11. Pożyczki/poręczenia będą udzielane przedsiębiorcom „na etapie ich powstawania, wczesnej działalności (włącznie z kapitałem na rozruch) lub przy rozszerzaniu działalności tych przedsiębiorstw, i tylko w działania, które osoby zarządzające instrumentami inżynierii finansowej oceniają jako potencjalnie gospodarczo rentowne” (art. 45 Rozporządzenia 1828/2006). Ocena rentowności gospodarczej działań inwestycyjnych w ramach instrumentu inżynierii finansowej (art. 43(2) Rozporządzenia 1828/2006). Rentowność wsparcia w ramach instrumentu inżynierii finansowej jest wobec tego istotna przy podejmowaniu decyzji o dokonaniu wkładu na rzecz przedsiębiorstwa. Zakaz inwestowania w przedsiębiorstwa, które znajdują się w trudnej sytuacji w rozumieniu Wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw (Dz. U. UE C 244 z 1.10.2004r.) Departament Polityki Regionalnej

11. Podmiot w trudnej sytuacji ekonomicznej • Przedsiębiorstwo zagrożone: • przy pomocy środków własnych, ani środków, które mogłoby uzyskać od właścicieli (akcjonariuszy) lub wierzycieli, nie jest w stanie powstrzymać strat, które bez zewnętrznej interwencji władz publicznych prawie na pewno doprowadzą do zniknięcia z rynku przedsiębiorstwa w perspektywie krótko- lub średnioterminowej. • Sztywne przesłanki przedsiębiorstwa zagrożonego (pkt. 10): • ponad połowa kapitału spółki została utracona, w tym ponad ¼ w okresie ostatnich 12 miesięcy, • spółka spełnia przesłanki upadłości. • Miękkie przesłanki przedsiębiorstwa zagrożonego (pkt. 11): • rosnące straty, malejący obrót, zwiększanie się zapasów, nadwyżka produkcji, zmniejszający się przepływ środków finansowych, rosnące zadłużenie, rosnące kwoty odsetek, zmniejszająca się lub zerowa wartość aktywów netto. Departament Polityki Regionalnej

12. Podmiot w trudnej sytuacji ekonomicznej c.d. • W przypadku spółki kapitałowej: • strata z lat ubiegłych oraz strata z bieżącego roku podatkowego łącznie wynosiła więcej niż 50% kapitału zakładowego (założycielskiego, początkowego) spółki, oraz • strata z poprzedniego roku podatkowego będzie wynosiła więcej niż 25% kapitału zakładowego (założycielskiego, początkowego) spółki. • W przypadku podmiotu nie będącego spółką kapitałową –: • strata z lat ubiegłych oraz strata z bieżącego roku podatkowego łącznie wynosiła więcej niż 50% majątku przedsiębiorstwa, oraz • strata z poprzedniego roku podatkowego będzie wynosiła więcej niż 25% majątku przedsiębiorstwa. • Objęty postępowaniem upadłościowym (zgodnie z ustawą z dnia 28.02.2003 r. - • Prawo upadłościowe i naprawcze). • Przedsiębiorca ubiegający się o pomoc na ratowanie i restrukturyzację. Departament Polityki Regionalnej

13. 12. Recykling wkładów do MŚP. • Wszelkie przychody osiągnięte dzięki gospodarowaniu środkami funduszu powiększają kapitał funduszu. • Art. 78(7) Rozporządzenia nr 1083/2006 stanowi: „zasoby zwrócone na rzecz operacji z inwestycji dokonanych z funduszy (…) lub pozostałe po uwzględnieniu wszystkich gwarancji zostają powtórnie wykorzystane (…) na rzecz MŚP”. • W odniesieniu do funduszy pożyczkowych i poręczeniowych zasoby zwrócone obejmują odsetki, spłaty pożyczek oraz zyski kapitałowe (COCOF 08/0002/03-EN). • Plan operacyjny (biznes plan) winien zawierać informacje na temat m.in. ponownego wykorzystania środków zwróconych do instrumentu inżynierii finansowej w następstwie inwestycji lub nadwyżek pozostałych po wykorzystaniu wszystkich gwarancji przypisanych do wkładu programu operacyjnego. • Strategia inwestycyjna – dokument określający główne kierunki alokacji wkładu z programu operacyjnego (zał. do umowy o dofinansowanie). Departament Polityki Regionalnej

14. 13. Fundusz powinien mieć wdrożony „standard organizacyjny” oraz „standard świadczenia usług pożyczkowych/poręczeniowych (regulamin)”. • Minimalny zakres postanowień regulaminu funduszu pożyczkowego lub poręczeniowego. • oznaczenie regulaminu oraz załączników (logotypy etc.) • postanowienia ogólne (definicje pojęć, w tym m.in. pożyczkobiorcy lub poręczeniobiorcy (mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwo w rozumieniu zał. 1 do Rozp. KE Nr 800/2008) • wyraźne odniesienie do źródeł finansowania funduszu, w szczególności środków EFRR w ramach V Osi priorytetowej RPO WK-P Działanie 5.1., w tym określenie źródeł przychodów funduszu na etapie jego funkcjonowania, • opis z możliwości skorzystania z pożyczek/poręczeń preferencyjnych, • opis grup docelowych, do których skierowana jest działalność funduszu, • ograniczenia przedmiotowe, • warunki udzielania pożyczek/poręczeń, • opis procedury przyznawania pożyczek/poręczeń, • sposób i warunki wypłaty pożyczki/udzielenia poręczenia, • zasady spłaty pożyczek, • obowiązki pożyczkobiorcy/poręczeniobiorcy, • warunki wypowiedzenia umowy pożyczki/poręczenia, • proponowane wzory podstawowych dokumentów . Departament Polityki Regionalnej

15. Pomoc publiczna a inżynieria finansowa Co do zasady narzędzie inwestycyjne samo w sobie nie jest beneficjentem pomocy, jest bowiem narzędziem pośrednim dla transferu pomocy dla przedsiębiorstw, w które się inwestuje. Warunkiem koniecznym jest aby inwestycja dokonywana była na warunkach , które byłyby możliwe do przyjęcia dla normalnego podmiotu gospodarczego w kontekście gospodarki rynkowej. Pkt 3.2. Wytycznych wspólnotowych w sprawie pomocy państwa na wspieranie inwestycji kapitału podwyższonego ryzyka w MŚP (Dz.Urz. UE C 194 z 18.08.2006): „pomoc dla zarządców funduszu lub przedsiębiorstwa zarządzającego funduszem występuje wtedy, gdy ich wynagrodzenie nie odzwierciedla w pełni poziomu wynagrodzenia rynkowego w podobnych sytuacjach”. Pułapy dla kosztów zarządzania ustalone w maksymalnej średniorocznej wysokości (art. 43(4) Rozporządzenia nr 1828/2006), odzwierciedlają aktualne wynagrodzenie rynkowe. Departament Polityki Regionalnej

16. Dziękuje za uwagę Departament Polityki Regionalnej