DISCUSSIE OVER ACTUELE PENSIOENVRAAGSTUKKEN

1. DISCUSSIE OVER ACTUELE PENSIOENVRAAGSTUKKEN VU Alumnidag 24 januari 2014 Prof. dr. Erik Lutjens, hoogleraar Pensioenrecht VU Amsterdam Pensioenrechtadvocaat DLA Piper EXPERTISECENTRUM PENSIOENRECHT

2. HET BESTE PENSIOENSTELSEL! Ideale combi van wettelijke sociale zekeheid (AOW) en aanvullend pensioen Goede mix omslag financiering (AOW) en kapitaaldekking (aanvullend pensioen) Hoog deelnemingspercentage +90% werknemers Deskundige pensioenuitvoerders Pensioenuitkeringszekerheid Samenwerken aan goed pensioen: solidariteit

3. PENSIOENZEKERHEID? > het pensioencontract Doel van pensioen: inkomenszekerheid (bij pensioen, overlijden, arbeidsongeschiktheid) Vastgelegd in uitkeringsregeling / defined-benefit regelingen (eindloon, middelloon) > pensioen in verhouding tot het loon > inkomenscontinuiteit Veel gepropageerde norm: pensioen is 70% (laatste) loon Zekerheid blijkt een illusie • LOOPBAANONDERBREKINGEN, WISSELEN DIENSTVERBAND, ALS ZZP’ER GAAN WERKEN • PENSIOENFONDSEN IN DEKKINGSPROBLEMEN met name door rente, langer leven en tegenvallers beleggingen: PENSIOEN KORTEN

4. EEN NIEUW PENSIOENCONTRACT? Onzekere zekerheid of zekere onzekerheid? Voorstellen (al in 2010 door Stichting van de Arbeids) voor nieuwe invulling pensioencontract > Reëel contract Risico’s verschuiven naar deelnemers > beleggingsrisico, lang leven risico >> aanspraken en uitkeringen bewegen (automatisch mee) Door FNV: populistisch aangeduid als: casino-pensioen Voor werkgever: stabiele premie STELLING EEN ZEKER PENSIOENCONTRACT IS NIET MEER REALISTISCH. HET PENSIOEN VAN DE TOEKOMST IS EEN ONZEKER PENSIOEN

5. MEER KEUZEVRIJHEID? Gedwongen winkelnering of eigen keuze De pensioenregelingen in NL kennen veelal gedwongen deelneming Via cao of vaker door verplichte bedrijfstakpensioenfondsen 80% werknemers, incl 2 miljoen overheidswerknemers, nemen verplicht deel in bedrijfstakpensioenfondsen Werkgever heeft geen keuze (behoudens eventuele vrijstelling) > verstarring, inflexibel? Werknemer heeft geen keuze. Maar wel de risicos’ STELLING: MEER KEUZE GEWENST. VOOR WERKGEVER EN OOK VOOR WERKNEMER

6. DE DOORSNEEPREMIE Gewenste solidariteit of onredelijke benadeling jongeren? De doorsneemethodiek is een centraal kenmerk van veel collectieve pensioenregelingen. En bij verplichte bedrijfstakpensioenfondsen is dat wettelijk verplicht Wat is het: een voor alle werknemers gelijke of op gelijke grondslagen vastgestelde premie en aanspraak, waarbij geen rekening wordt gehouden met individuele kenmerken als leeftijd

7. DE DOORSNEEPREMIE Wordt economisch onrechtvaardig gevonden omdat jongeren te veel en ouderen te weinig betalen voor hun eigen pensioen Wordt vooral als probleem ervaren wanneer je niet tot aan pensioenleeftijd in stelsel blijft deelnemen. En dat is in huidige arbeidsmarkt steeds meer het geval, ook doordat personen als zzp’er aan de slag gaan Aan de andere kant: het zorgt voor gelijkheid, ouderen hebben zelfde rechten. En bovendien: de werkgever betaalt toch het verschil? STELLING: DE DOORSNEEPREMIE MOET WORDEN AFGESCHAFT

8. DE ZZP’ER ZZP: je doet niet mee ZZP’er is geen werknemer. Het aanvullend pensioen is hoofdzakelijk bedoeld voor werknemers Soms kan een zelfstandige deelnemen in een verplicht bedrifjstakpensioenfonds. Dat is dan alleen voor die bedrijfstak (zoals schilders), maar geen oplossing voor de zzp’er in het algemeen Zij kiezen zelf voor zzp. Ook zelf kiezen voor pensioen. Banksparen en lijfrente is voor hen mogelijk Waarom krijgt deze groep niet zelfde pensioenopbouwmogelijkheden als werknemers STELLING: EEN SPECIFIEK PENSIOENFONDS VOOR ZZP’ER IS NIET GEWENST

9. STELLINGEN EEN ZEKER PENSIOENCONTRACT IS NIET MEER REALISTISCH MEER KEUZE GEWENST. VOOR WERKGEVER EN OOK VOOR WERKNEMER DE DOORSNEEPREMIE MOET WORDEN AFGESCHAFT STELLING: EEN SPECIFIEK PENSIOENFONDS VOOR ZZP’ER IS NIET GEWENST