Competentiegericht onderwijs: niet, wel, nodig, ja of nee?

1. Competentiegericht onderwijs:niet, wel, nodig, ja of nee? Lezing startbijeenkomst ‘Groen Proeven MT dagen’. 11 November 2010 Ede Lector dr. Frank de Jong Stoas Hogeschool

2. Wat is CGO niet? • Alleen het leren van vaardigheden in authentiek beroepsituaties (als ware het competenties). • Kennis is minder belangrijk (nee want het is een integrale basiscomponent van competent zijn) • Als ze maar de juiste houding hebben (het gaat er nog steeds om of je de verwarming als loodgieter kunt maken en bijdragen hoe dat beter kan en ook nog klant- en milieuvriendelijk te zijn door je rommel op te ruimen) • Zoek het zelf maar uit in een praktijksituatieof door het werken aan een opdracht. ( verkeerde interpretatie van ‘leren door doen’ als ‘discovery learning’) • Stage zonder goede begeleiding, werkplek als beste leerplek (werkplaats is primair productie om ‘doelgericht’ te leren moet je dat organiseren anders is het ‘impliciet leren’) • Zelfstandig (kennis en vaardigheden) leren en je eigen leerproces bewaken. (dit is een competentie op zich die je moet leren) • Weinig contacturen, uitval van lesuren, leerlingen aan hun lot over laten (dat is gewoon slecht onderwijs en organisatie)

3. Doen Leren Eind jaren negentig was het eindtermgerichte onderwijs met name gericht op het kennen en kunnen van de studenten. Het bedrijfsleven constateerde echter dat studenten wel schoolse dingen wisten maar niet gebruikten in de echte praktijk en het ontbrak ook aan een goede beroepshouding. Competentiegericht onderwijs is er op gericht een stevigere brug te slaan tussen school, het functioneren in de praktijk, de maatschappij, en als mens door uit te gaan van competenties die er toe doen. Ofwel wat je op school leert weet je te gebruiken in de praktijk.

4. Leren door te doen • Leren als ervaren • Leren als behoren tot • Leren als worden

5. Leren in de Doewereld

6. Leren(weten,laten zien) Doen(toepassen, doen)

7. Wat bedoelen ze met deze theorie? • Is het waar? • Wat is het bewijs? • Wat zijn de voor- en tegenargumenten?

8. Leren in de Leerwereld

9. Leren in de Doewereld en Leerwereld

10. Doen Leren Die kloof probeert het CGO kleiner te maken, te overbruggen, te dichten door te denken vanuit competenties nodig in beroep/taak/praktijksituaties. Een competentie is een integraal geheel zich uitend in het adequaat kunnen combineren van kennis, vaardigheden, gedrag en houding herkenbaar (toetsbaar) als een geschiktheid, een bekwaamheid in een situatie. Transferkloof

11. Wat is (competentie)LEREN?

12. Leren is een kennisnetwerk versterken en ontwikkelen in je hoofd (neurale netwerken) en er buiten

13. CGO meer dan doen’ of ‘leren’ In de ‘apprenticeship’ van het leren door doen, komen de vragen op vanuit het doen zoals: “Hoe en waarom zo…?” Van daaruit ga je naar de ‘theorie’, de ideeën en verdieping ervan, leer je er over en bouw je ervaring op van ‘hé zit dat zo? En ‘misschien kunnen we het dan ook zus of zo.’ (in gesprek met twee specialistische Canadees Hollandse ‘engineers’: Frans de Jong en Dré Driesen) De schilder die vooral vanuit de praktijk en op het oog schildert, zonder zijn rede, is als een spiegel die alles kopieert wat er voor geplaatst wordt, zonder zich van het bestaan ervan bewust te zijn. (Leonardo da Vinci)

14. De centrale schakel Doen Leren Transferkloof

15. Diergedrag Ethologie ? Blokhuis ? AOC Internet Dierwelzijn Hopster Diervoeding Genetica Activerend leren, werkplek Instructie, CGO ? Mendel ? Huisvesting Competentiegericht kennis ontwikkelen (kenniscompetent) IDEEËNWERELD WUR/Concepten LEERWERELD DOEWERELD Leren als: Worden wat je kunt zijn’! Eigen IDEE, THEORIE over veeteelt Eigen IDEE over veeteelt Leervragen ? Werkplekleren

16. Het verschil met ‘leren’: een leerling ‘stampt het niet in zijn hoofd’ (reproduceren), maar gaat op onderzoek uit in ‘de praktijk’ om… • de ideeënwereld uit proberen • de ideeën/theorieën bevragen op wat ze in de praktijk betekenen • te kijken wat een idee of theorie wel en niet doet • te bekijken of er toekomst in zit en welke kennisinzichten derhalve relevant zijn en waarom

17. Werken aan ideeën overbrugt de kloof, initieert kenniscirculatie/-creatie…… Idee(ën) Competent zijn Je vak ‘verstaan’

18. Wat is er voor nodig?

19. Een competentie gerichte didactiek die ook kenniscompetentie borgt; Idee-gecentreerde didactiek ondersteund dit en...... • Is motiverend omdat docenten en studenten samen bezig zijn de (praktijk)wereld te verstaan • Is geen leeractiviteit in de van ‘reproducerend leren’, het is bouwen aan kennis, vaardigheden en houding als integraal kunnen combineren • Gaat over problemen oplossen. • Is een proces van (onder)zoeken, ontwerpen, creëren en risico’s nemen, kortom jezelf (en anderen) ontwikkelen

20. Docent en begeleiders: vertellen kan nog steeds, maar is niet genoeg! • Weet welke ‘big ideas’ (theorieën) aan de vakkennis, beroepsituatie of het probleem zijn gerelateerd • Gebruik leervormen om leerlingen te ondersteunen in het werken aan hun (kennis)idee gestuurd door hun vragen die uit de praktijk waar ze ‘wat ze leren op school uitproberen’ (ook vaardigheid is kennisgeladen!!) • Stimuleer zelfreflectie en kennisreflectie • Geef feedback op performance en kennis én feed forward hoe je verder te ontwikkelen • Beheer infrastructuur meer onderwijskundig

21. Dit betekent dat je als docent/begeleider • Vakman bent en vakkennis hebt • Kennis hebt van praktijk, bedrijfsleven en gerelateerde theorieën/onderzoek • Vakmanschap in didactiek hebt • Kennis en vaardigheid hebt in het doceren en ook het coachen van leer- kennisontwikkelprocessen • Dat je zelf ook een kenniswerker bent • Kennisontwikkelingsprocessen kunt analyseren en feedback en ‘feed forward’ kunt geven • Onderwijskundige inzichten kunt vertalen in infrastructurele randvoorwaarden

22. Dit betekent voor je als onderwijsmanager • Consequenties voor het ‘anders’ organiseren van onderwijs overziet, open staat en ondersteund en doorvoert • Professionaliseringsmogelijkheden voor je docenten biedt • Zorgt dat er docent-innovators in je team komen die ‘ontwikkeling’ kunnen trekken!!!! • Goede assessment (zoals groene proeve) plaatsvindt

23. Boodschap Onderonderschat niet en onderken dat de CGO een andere manier van leren en organisatie van het onderwijs behoeft om de beoogde competentieontwikkeling van de leerling te realiseren. Ondersteun de leerlingen, docenten en begeleiders hierbij in het ontwikkelen van een adequaat leerproces en didactiek.

24. Wat kan u daarbij helpen? • Geweldige initatieven elders…hybride leeromgevingen!!!!! www.leraar24.nl/dossier/911/competentiegericht-onderwijs-mbo http://www.hetnieuweberoepsonderwijs.nl/profiles/blogs/het-rapport-voor-het-mbo • Geweldig enthousiasme van docenten en leerlingen waar CGO in wordt gevoerd • Waarderen van competentiegroei www.4cyourway.nl • Gebruik goede assesmenttools en procedures • Stoas Master opleiding Leren en Innoveren voor het (groen) beroeps onderwijs en bedrijfsleven. http://www.stoashogeschool.nl/Masteropleiding/MasterlerenInnoveren.htm • Ondersteunend onderzoek Stoas Lectoraat en Kenniskring, ECBO, WUR …… Stoas Hogeschool, WUR, HAN Groenhorst project: Toetsen en beoordelen als hefboom voor competentieontwikkeling

25. Onderwijs-innovators www.stoashogeschool.nl http://www.stoashogeschool.nl/Masteropleiding/MasterlerenInnoveren.htm