210 likes | 379 Views
Uticaj aktueln ih klimatskih promjena na vo ćarstvo u Zapadnoj Evropi. M. Blanke i A. Kunz, INRES - Univer z it e t Bonn ( Institut za izučavanje industrijskih biljaka i zaštitu resursa Univerziteta u Bonu). Raspored : Vo ćarstvo u klimatskim promjenama
E N D
Uticaj aktuelnih klimatskih promjena na voćarstvo u Zapadnoj Evropi M. Blanke i A. Kunz, INRES - Univerzitet Bonn(Institut za izučavanje industrijskih biljaka i zaštitu resursa Univerziteta u Bonu)
Raspored : Voćarstvo u klimatskim promjenama • Uvod, sporna pitanja • Stadiji cvatnje/cvjetanja jabučastog voća • Digitalizacija klimatskih zapisa u Bonu • Kvalitet podataka/vjerodostojnost • Evropska usporedba F1 • Porast temperature • Vrući dani • Rizik od smrzavanja/mraza • Opadanje lišća/defolijacija • Trajanje perioda cvatnje/cvjetanja • Rezime i strategije Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
1. Uvod:Voćarstvo u klimatskim promjenama • Ovo predavanje sadrži isključivo sopstvene primarne podatke, što znači bez simuliranih ili modeliranih podataka. • Uzgoj voća/voćarstvo je veoma dobar pokazatelj/indikator klimatskih promjena. • Vi/Vaša djeca možete studirati “Voćarstvo” na poljoprivrednom fakultetu Univerziteta Bon. • Stipendije DAAD-a i savjetovanje Goethe-Instituta Sarajevo će Vam pomoći u tome. Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
Sporni rezultati klimatskih istraživanja • Zakašnjelo opadanje lišća u jesen • Duži vegetacijski period/razdoblje • Suho ljeto, posebno august • Manje mraza (Rupp; DWD, 2007) • Produženo trajanje cvatnje/cvjetanja, posebno nakon toplih zima (Legave, 2008) • Kraći period razvoja plodova (Rueß) 1. Sporna pitanja i ciljevi Cilj studija na Univerzitetu Bon • Sopstveni kvalitet podataka i analiza podataka • Klimatske promjene u području uzgoja voća u okolini Bona u evropskoj usporedbi • Istraživanje uzroka i odstupanja • Mraz:Porast ili smanjenje? • Trajanje cvatnje: zaista duže ? • Period razvoja plodova: duži...? Početak cvatnje-opekotine od sunca-štete od mraza Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
2. Fenološki zapisi i osjetljivost na mraz 53 godine fenoloških zapisa za 4 sorte jabuke i 1 sortu kruške • Cvijet • Početak F1 (BBCH 61) • Puni cvijet F2 (BBCH 65) • Faza uvenuća • Datum berbe • Prinos • Opadanje lišća/defolijacija Smrzava-nje na -5°C -2,2°C -1,6°C Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
3. Sopstveni klimatski zapisi • Svakodnevno od 1958. godine (53 godine) • Temperatura tla na 20 cm dubine • Temperatura zraka na 2m visine • Padavine • Dani s mrazom i najniža temperatura smrzavanja Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
4. Kvalitet klimatskih podataka Univeziteta Bon Provjera vjerodostojnosti • - 10°C < Tmax < +40°C • - 20°C < Tmin < +20°C • Tmin < Tmax Rezultati provjere vjerodostojnosti • Mjesta s greškom: 44 ( 18.000 podataka) : 0,12% • Greške (Tmin <Tmax) 59: 0,29% • Greške (Tmax=Tmin) 66: 0,35% • Sve greške 144 = 0,77% => ispravljene Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
5. Usporedba F1 stadija cvatnje Golden Delicious-a po profesoru Legave-u na 8 lokacija u Evropi • Bon.. • Nimes, južna Francuska • Forli, Bolonja, Italija • Gembloux, Belgija • Cothey, Wallis, Švicarska Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
5. Evropska usporedba F1 stadija cvatnje Golden Delicious-a od 1985. godine Dug period zapisa i zakašnjela cvatnja jabuke u regiji uzgoja voća Bon Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
6. Temperaturna odstupanja od dugogodišnjeg prosjeka temperature => Period I 1956.-1987.bez, period II od 1988.sa temperaturnim porastom Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
6. Temperaturne razlike između perioda II (1988.-2007.) i perioda I (1958.-1987.) => Porast temperature najveći u mjesecima januar, februar, august,što znači u vrijeme razvoja izdanaka kao i na početku sazrijevanja plodova Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
7. Promjena broja vrućih dana(> 30°C najviša dnevna temperatura) od maja do oktobra u periodu I (1958. – 1987.) i periodu II (1988. – 2007.) Zaključak: Broj vrelih dana se utrostručio: => period razvoja ploda se produžio (a ne skratio!) Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
8. Rizik od mraza: Promjena mjesečnih temperaturnih minimuma od 1958. do danas => Zaključak: Minimalna temperatura je viša u martu i maju, ali niža u aprilu za vrijeme cvatnje voćki Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
8. Broj dana s mrazom (<0°C) u mjesecima: mart, april i maj Pri klimatskim promjenama manje dana s mrazom u martu, ali ne i u aprilu i maju u vrijeme trajanja cvjetanja voća Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
9. Početak cvatnje, početak berbe, defolijacija Cvatnja je u Bonu uranila više nego berba za 3-9 dana a defolijacija 1-4 dana ranije Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
10. Početak cvatnje, kraj cvatnje i trajanje cvatnje Trajanje cvatnje je u prosjeku skraćena za 1 dan;u polovini slučaja umanjio se period trajanja cvatnje sa 12-14 na 6-8 Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
11. Rezultatiusporedbe od 53 godine 1988.-danas /1956.-1987. Klimatske promjene od ca. 1988., + 1,45 °C Cvjetanje/cvatnja 9- 11 danaranije Berba 3- 9 danaranijeRazvoj ploda. produžen Defolijacija 1-4 danaranije Pomjeranje vegetacijskog perioda- Vegetacijski period u jesen- u proljeće, ne u jesenkraći Trajanje cvjetanja ca. 1 dankraće => Dokaz za stimulaciju hladnoćom Minimalna temperatura (mjesečni prosjek) 2,6°C viša, ali april niža Manje dana s mrazom u martu, aline u aprilu + maju (cvjetanje) Opasnost od mraza lagano povišena, pošto a) mraz ostajei b) pada u vrijeme cvjetanja Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
11. Rezultati …. Klimatskog istraživanja • Zakašnjela defolijacija u jesen • Produženi vegetacijski period • Suho ljeto, posebno august • Manje mraza • Produženo trajanje cvatnje, posebno nakon toplih zima (Legave) • Skraćen period razvoja ploda …. na univerzitetu u Bonu • Uranjena defolijacija • Duži vegetacijski periodse ne može iskoristiti, poslije njega defolijacija • Pomjeranje na proljeće, a ne na jesen • povišenaopasnost od mraza u aprilu • 1 dan kraćetrajanje cvatnje – takođe i 2006./7.- dokaz za ostvarenje stimulacije hladnoćom • Dužirazvoj ploda zbog trostukog broja vrućih dana sa zastojem u rastu • Univerzitet Bon stari zaspisi kasnije cvjetanje jabuke u Srednjoj Evropi Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
11. Strategije za uzgoj voća u klimatskim promjenama • Optimirati prinos voća – takođe i iz ekonomskih razloga • Navodnjavanje prskanjem/kišenje protiv suše i kao zaštita od mraza • Gorivo za traktore (dizel) što je moguće eficijentnije koristiti • Grad/tuča: kad je rijetko padanje grada/tuče: • Snositi rizik–bez ikakvih mjera • Osiguranje od grada/tuče • Mreža za zaštitu od grada pri čestom padanju grada: • Takođe protiv opeklina od sunca i “crvenih obraza” sorte Granny Smith • Skladištenje i kratak transport:optimirati energetsku eficijenciju: izolacija i pogoni za hlađenje Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
Literatura o klimatskim promjenama i voćarstvu Specijalno izdanje klimatske promjene u voćarstvu. Septembar 2009 Blanke, M.M, 2007: Mreže protiv grada u boji:njihova mrežna struktura određuje obojenost voćaka. Djelatničko voćarstvo (Springer Heidelberg) 49, 127-139 http://www.springerlink.com/content/0014-0309(moguće je da se plaća) Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011
Mnogo Vam hvala na pažnji! Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenama Goethe Institut Bihac 24. mart 2011