2005-2006 Oryantasyon Programı Seminer #1 “ Yazılı Sunum Teknikleri ” Cengiz GÜNGÖR

1. Ege ÜniversitesiUluslararası Bilgisayar Enstitüsü 2005-2006 Oryantasyon Programı Seminer #1 “Yazılı Sunum Teknikleri” Cengiz GÜNGÖR

2. UBİ 517-Uzman Sistemler • Ödev-2 • 01/12/2003 • Dersi veren: Prof.Dr.Bahar Karaoğlan • Hazırlayan: Cengiz Güngör Standart ödev formatı • Ön sayfa (antet) kullanılması şart değildir. • Ödevinizi, eğer kaybederseniz, bulan kişinin ödevi size veya dersi veren hocamıza ulaştırabileceği bir şekilde dizayn ediniz : • Ders kodu ve adı • Dersi veren öğretim üyesi • Adınız soyadınız • Kaçıncı ödev olduğu • Tarih • Sayfa numaraları • Eklerinizi Ek-A, Ek-B olarak ödevin arkası ekleyiniz. UBİ 517-Uzman Sistemler Ödev-2 01/12/2003 Dersi veren: Prof.Dr.Bahar Karaoğlan Hazırlayan: Cengiz Güngör Ekler: (Ek-A Algoritmaların çıktısı) 1. .......................... ( 2 )

3. Rapor Nedir? Rapor, çalışmalarınızın geçmişini anlatan, derlenip toparlanmış bir sunum tekniğidir. • Her yapılanı içermez, • Özellikle sonuçsuz kalan çalışmaları koymayın • Projenizin bir günlüğü değildir, • Tarih sıralı yazı hoş karşılanmaz • Üçüncü tekil şahıs ağzından, geçmiş zamana yönelik yazılır.

4. Raporlarınızda... Bir hikaye anlatmaktasınız • Hikayenizi ilginçleştirin. • Çalışmanızı çok geniş kapsamda gösterin. • Hikayenin bir başı, ortası ve sonu olmalıdır. • Rapor, içerisinde şu süreçleri içerir: • Bir iddianın ortaya atılması • İddia ile ilgili akıl yürütmeler • Örnekler • İddianın araştırma ile ispatlanması

5. Bir raporun oluşturulmasında organizasyonun önemi • Akıl yürütmeleriniz esnasında dinleyiciyi yönlendirir. • Sunulan her noktanın açıkça anlaşılmasını sağlar. • Yazarın güvenilirliğini ispatlar.

6. Raporun organizasyonu • Başlık • Giriş • Fikrin kısaca anlatımı • Ana metin • Cümleler • Ana noktalar • Karşıt fikirler • Sonuç

7. İyi bir başlık • Dinleyiciyi konuya hazırlar, ısındırır. • Okuyucuların ilgisini konuya çeker

8. Başlık yaratmak • Dikkati çekmeye çalışır • Kışkırtıcı bir resim sunulabilir • Ana metin veya sonuçta kullanılan kelimeler veya örnekler seçilebilir. • Bir soru sorulabilir • Çok uzun veya çok kısa olmamalıdır • Kararsız olmamalıdır

9. Başlığı bulmaya bir örnek Trafik canavarlarını engellemek istiyorsanız, hangi başlığı seçerdiniz? • Trafik Canavarlığı • 90’dan Hızlı Gitmeyin • Otoban Hastalığı Trafik Canavarlığının Tedavisi

10. Giriş nedir? • Okuyucuyuyazının konu ve amacı hakkında bilgilendirir. • Dinleyicilerin dikkatlerini çekmeye yarar. • Peşinden gelen bölüm hakkında kısa bir plan sunar.

11. Giriş oluşturmanın yolları • Kısa öyküler • Gerçekveya hayal ürünü örnekler • Sorular • Alıntılar • Şok yaratacak istatistikler • Çarpıcı resimler

12. Giriş : “Abstract” • 150 kelime civarında olmalıdır. • İçeriği : • Giriş • Ana hipoteziniz • Sizin yaklaşımınız ve yöntemleriniz • Elde ettiğiniz ana sonuçlar • Son vardığınız nokta

13. Araştırmanın ifade edilmesi • Yazınızdaki EN ÖNEMLİ CÜMLEDİR. • Okuyucu yazının ana fikrini öğrenmiş olur. • Şunu cevaplarsınız: “Neyi kanıtlamaya çalışıyorum?” • Gerçekçi bir ifade olmayabilir, zaten yazının devamında iddianızı ispatlayacaksınız.

14. Araştırmanın ifade edilmesinin rolü • Okuyucuya fikriniz hakkında kılavuzluk etmelidir. • Genelde giriş bölümünde yer alır. • Amaca göre ana metinde veya sonuçta da yer alabilir.

15. Araştırmanın ifadesine bir örnek Televizyonlarda V-chip takılı olması ihtiyacını iddia eden bir tezin ifade edilmesi için aşağıdakilerden hangisi daha etkindir? • Ebeveynler, geneldeaileleri ile beraber televizyon seyretmeyecek kadar meşguldürler, oysa V-chip’lerin yardımıyla çocuklarının izleme alışkanlıkların gözlemleyebilirler. • Ailere çocuklarının izleme alışkanlıklarını gözlemlemede yardımcı olmak için Amerika’da satılan TV setlerinde V-chip zorunlu bir özellik olmalıdır. • Bu yazıda bir V-chip tanımlanmakta ve Amerikan yapımı TV setlerinde V-chip’lerin kullanılışı anlatılmaktadır.

16. Ana metin paragraflarıve konu cümleleri • Ana metindeki paragraflar, önsözde ortaya atılan iddiaları yavaş yavaş inşa edecek şekilde ilerlemelidir. • Her paragrafta, paragrafın ana fikrini gösteren cümleler, konu ile de organize olmalıdır. • Dinleyicilere konunuzla ilgili daha önce yapılan çalışmaların geçmişine ait kısa sunuşlar yapmanız gerekmektedir. Böylece onları hem konunuza, hem de anlatım devam ederken karşılaşabilecekleri karışıklıklara alıştırmış olursunuz.

17. Ana metin paragrafları Paragraflar amaca göre pek çok değişik sırada verilebilir: • Genelden özele bilgiler • En önemli noktalardan en düşük önem taşıyan noktalara • Zayıf iddialardan to en güçlü iddiaya

18. Antisav önerileri • Tersi görüşü olanlarla yapılan tartışmalarinandırıcı bir savın oluşturulmasında çok önemlidir. • Sizin yazar olarak ne kadar güvenilir olduğunuzu gösterir. • Böylece araştırmanızı pek çok yönden yapmış ve bu sonuca ulaşmış olduğunuz anlaşılır.

19. Antisav önerileri • Ana metin parçaları içerisinde değişik konumlarda verilebilir. • Şunlardan birisini seçebilirsiniz : • Tüm ana noktalarınızı zıt iddialara karşıt olarak oluşturun. • Açıkça kendi iddianızı söyledikten sonra antisav önerilerini sunun.

20. Etkin antisav • Antisavınızı sunarken dinleyicileri sinirlendirmeyin. • Karşıt görüşte olanlarolabileceğini kabul etmiş görünmeniz, onların fikirlerine saygılı olduğunuzu gösterir. • Nazik kalmaya özen gösterin. • Kaba ve şiddetle reddeden bir dil kullanmanız, dinleyicilerin iddianızı dikkatle dinlemeksizin sizi başarısız bulmalarına neden olur.

21. Ana metinle araştırmanın birleştirilmesi • Araştırılan materyalleriddianızı ispatlamanıza vekarşıt görüşlerin doğru olmadığını kanıtlamanıza yarar. • Araştırmalarınızın esas konunuzu desteklediğine emin olunuz.

22. Varılan sonuç • Vardığınız sonuçlar, yazınızdaki ana noktaları tekrar belirtmelidir. • Uygun bir anda belli olayları tekrar anlatmanız veya geleceğe yönelik kurgular yapmanız uygun olacaktır. • Vardığınız sonuçtan hareketle yeni iddialar ortaya atmaktan kaçının.

23. Tez / Proje Yazımı

24. Tez Projesi Formu (Proposal) Tez projesinin öğrenci tarafından alınışı : • Bilim sınıfında olan öğrenciler 2. dönem sonunda derslerini bitirip, gerekli olan kredi toplamını sağladıkları anda, proje konularını belirleyip, yeni dönemin kayıt zamanından önce, Fen Bilimleri ’ne gönderilmek üzere tez projesi formu doldururlar. • Fen Bilimleri onay verdikten sonra öğrenci tez aşamasına girer.

25. Tez Projesi Formu (Proposal) Örneği

26. Tez Projesi Formu (Proposal) Örneği

27. Tez Projesi Formu (Proposal) Örneği

28. Tez Yazımına Hazırlık 1. Danışmanınız ile ilk görüşme : • Tezin tam metni üzerine bir karara varılabilir veya bir sonraki görüşmeye bırakılabilir. • Genelde bu aşamada, başlangıç olması için az sayıda kaynak ve web sayfası linki danışman tarafından verilir.

29. Tez Yazımına Hazırlık 2. Konu hakkında daha önce yazılmış olan kaynakların araştırılması : Burada amaç kaynaklar dizininde kullanacağımız, tezimiz ile ilişkili daha önce yapılmış yayınları belirlemektir. • Ege Üniversitesi kütüphane linki : http://www.ege.edu.tr/kutuphane/index.html • İris sistemi için gerekli plugin :http://iris.ege.edu.tr/download/ica/ica32.exe • İris sistemi :http://iris.ege.edu.tr/iris

30. Tez Yazımına Hazırlık 3. Web taraması : Web üzerinde pek çok kaynağa, hatta full-text yayınlara ulaşmak mümkündür örneğin : http://citeseer.nj.nec.com/cs Fakat arama yaparken çok dikkatli olmak, arama motorlarına gerekli keyword’leri doğru girmek gereklidir. Aksi taktirde son derece alakasız kaynaklara ulaşırsınız.

31. Tez Yazımına Hazırlık 4. Literatür okuma : • Okuduklarınızdan ufak notlar alın. • Elinizde fotokopi olarak notlar varsa fosforlu kalemlerle önemli yerleri belirleyin. • Konunuzu ilgilendiren, önemli bulduğunuz referansları da araştırın.

32. Tez Yazımına Hazırlık 5. Kaynak bulunamazsa : • Bir arama işleminden hiçbir sonuç dönmemesi çok zor bir ihtimaldir, keyword’lerinizi kontrol ediniz. Veya keyword’lerinizi değişik şekilde dizerek tekrar arama yaptırınız. • Yazar adı ile yapılan aramalarda daha kesin sonuçlar alırsınız. • Eski basım yayınlar arasında konuyla ilgili olanları okuyarak araştırmak gerekebilir. Bu durumda sadece “Introduction” veya “Giriş” kısımlarını inceleyin. • YÖK dökümantasyon merkezi hiç bulunamayan kaynaklar konusunda yardımcı olabilmektedir.

33. Tez Yazımına Hazırlık 6. Konunuzu gözden geçirin : • Tez metninizin daha önce basılmış başka bir metnin aynısı olmamasına özen gösterin. Ne kendinizi, ne de danışmanızı zor durumda bırakmak istemezsiniz. • Konunuzu fazla derine inmeden detaylandırın. • Konunuza değişik bir bakış açısı getirmeye çalışın.

34. Tez Yazımına Hazırlık 7. Tezinizi planlayın : • Ana başlıkları ve alt başlıkları çıkartın. • Bunların hangi sırada sunumu daha iyi olur düşünün. • Konular arasında bir bütünlük oluşturmaya çalışın. • Danışmanınızla yapacağınız ikinci görüşme için bir taslak (outline) çıkarın.

35. Tez Yazımına Hazırlık 8. Danışmanınız ile ikinci görüşme : • Taslağınızı danışmanınız ile inceleyiniz. • Dikkat etmeniz gereken ya da muhtemel noktalar için aldığınız geribeslemeleri not alın. • Emin olmadığınız noktaları tartışın.

36. Tez Yazımına Hazırlık 9. Makalelerden notlar çıkartma : • Her alt başlık için bir boş sayfa ayarlayın. • Kafanızdaki taslakla ilgili olan makaleleri tekrar gözden geçirin. • Önemli noktalar hakkında kaynağı ile beraber not düşün. (Kaynağı belirtirseniz sizi sahtekarlıkla suçlamaları imkansız hale gelir). • Bu adımlar araştırmanızın konularının birbiriyle bağlantısını görmek üzere diyagramlar ve akış şemaları oluşturmanızı sağlar.

37. Tez Yazımına Hazırlık 9. Makalelerden notlar çıkartma : • Zihninizde bir resim oluşturduğunuza emin olun (açık olmayan noktalar ile ilgili daha fazla okuyun). • Hipotezler için deneysel kanıtı not alıp almadığınıza emin olun. • Çelişen bilgileri netleştirmeye çalışın (fakat sonuçta ortaya doğru bir cevap çıkmayabileceğini göz önünde bulundurun.)

38. Tez Yazımına Hazırlık 10. Yazmaya başlama : • Kısa notlarınızı kullanın. • Giriş ve diğer bölümleri sıra ile yazmanız gerekli değildir. • Yazdıkça referansları dahil edin. • Sizin alanınızda uzmanlığı olmayan iş arkadaşlarınız ve personel için bir resim oluşturmaya çalışıyorsunuz, bu yüzden yazınıza yeteri kadar açıklama ekleyin.

39. Tez Yazımına Hazırlık 11. Tezin ilk karalaması : • Bilimsel yazım rehberi kullanın- Ege Üniv. Fen Bilimleri Ens. Yüksek Lisans Tez Yazım Kılavuzunu okuyun.- Bu slaytları dikkatli okuyun.- Yazım kılavuzu olarak basılan, yayınlanan diğer yayınları da inceleyebilirsiniz. (Örneğin: http://www.tuba.gov.tr/kitap34.html) • Giriş bölümünüz tezinizin konusunu açıkça belirtmelidir.

40. Tez Yazımına Hazırlık 11. Tezin ilk karalaması : • Yazdıkça referansları dahil edin. • Bölümler arası bağlantıları açıkça ortaya koyun. (Yukarıda anlatıldığı gibi,...) • Yaptığınız araştırmayı değerlendirmeye hazırlıklı olun (soru gelmesi durumlarına hazır olun), örnek soru: “Biz bu araştırmayı nerelerde kullanabiliriz?”veya “Her durumda sunulan sonucu verir mi?” gibi. • Sonuç bölümünde konuyu toparlayın. Bu bölümde yapılan araştırma ile ele alınmayan noktalar ortaya konur, üzerinde daha fazla araştırma yapılması gereken noktalar belirtilir.

41. Tez Yazımına Hazırlık 12. Danışmanınız ile üçüncü görüşme : • Muhtemelen danışmanınızın çok miktarda öneri ve yorumu olacaktır. • Danışman dışındaki mesai arkadaşlarınızdan da yazdıklarınızla ilgili yorumlar alınmalıdır. • Danışmanınızın önerilerinin çoğunluğunu yazının son versiyonuna dahil etmenizde büyük fayda vardır.

42. Tez Yazımına Hazırlık 13. Araştırmanızın tarihçesini (log’unu) tutma : • Neden bu konuyu seçtiniz? • Başlangıç referanslarınız verilmelidir. • Araştırma yöntemleri ve sonucun kullanılabilirliği belirtilmelidir. • Anahtar referansların konu ile ilişkisi belirtilmelidir. (Bu konudan kimler ne yapmış? Sizin yaptıklarınız konunun neresini çözüyor gibi) • Katıldığınız seminerleri veya mitingleri buraya ekleyebilirsiniz. • Giriş bölümünde tüm bu tarihçeyi kısaca verebilirsiniz.

43. Tez Savunması • Kısa bir konuşma hazırlayın (en fazla 45 dakika). • Konuşmanızda tüm tez konularını içermeye çalışmayınız. • Konuşmanız konu hakkında kısa ve öz bilgileri vermelidir. • Yardımcı bazı materyalleri hazır bulundurun. • Konunun daha iyi anlaşılması için geriye dönük olarak “Bu konuda daha önce neler yapılmış?”, kısaca vermelisiniz.

44. Tez Yazım Kılavuzu Kaynak: Fen Bilimleri Ens. Tez Yazım Kılavuzu 1998

45. Biçim ve Görünüş 1. Kağıdın Niteliği : • En az 80, en çok 100 gr/m2 birinci hamur beyaz kağıt. • Kesildikten sonra 16x24 cm ebatlarında olmalıdır. • Kapak tez yazımı bittikten sonra Fen bilimleri Enstitüsünden alınır. • Yüksek lisans için yeşil, doktora için turuncu kapak verilir.

46. Biçim ve Görünüş 2. Sayfa Düzeni (Kesildikten sonra) : • Üst kenardan 3 cm • Sol kenardan 2.2 cm • Alttan 2 cm • Sağ Kenardan 1.3 cm

47. Biçim ve Görünüş

48. Biçim ve Görünüş 3. Sayfa Numaları : • Üst kenardan 1 cm • Tek sayfalarda sağdan,çift sayfalarda soldan 1.3 cm • İç kapak, kabul, onay ve ek sayfalar numaralanmaz. • Özet, abstract, teşekkür, içindekiler dizini, çizelgeler dizini, simgeler ve kısaltmalar dizini sayfaları (III,IV,V,VI,...) gibi büyük romen rakamları ile, • Giriş bölümüyle başlayan diğer sayfalar ise (1,2,3,...) şeklinde numaralandırılır. • Numaraların yanına nokta, etrafına parantez vs. konmaz.

49. Biçim ve Görünüş 4. Anlatım : açık ve yalın, üçüncü tekil şahıs ağzından, mümkünse edilgen (pasif) biçimde yapılır. Yazım kuralları konusunda kararsız kaldığınız konularda kaynak olarak Türk Dil Kurumu İmla Kılavuzu ve kurumun internet adresi http://www.tdk.gov.tr/imla kullanınız. 5. Yazıların Niteliği : • Times New Roman (Türkçe), Arial Tur, Courier Tur karakterler kullanılacaktır. • Kağıtların her iki yüzü de kullanılır. • Noktalama işaretlerinden sonra bir boşluk bırakılmalıdır. • Kullanılacak karakterler büyüklükleri şöyle seçilir :İç kapakta tez adı (kısa ise büyütülebilir) 13 (koyu) Bölüm başlıkları 13 (koyu) Tez metni 12 Çizelgeler (zorunlu kalınırsa 8’e dek inilebilir) 12Alıntılar (münkünse italik tercih edilmelidir) 10 Dipnotlar, şekil altı ve resim altı yazılar 10

50. Biçim ve Görünüş 6. Satır Aralıkları, Paragraf Düzeni :Paragraflara 1 cm içeriden başlanır, satır araları şu şekilde belirlenir : • Tez metninde 18pt • Özel sayfalar ve bölüm başlıklarından sonra 24pt • Altbölüm başlığı ile ilk paragraf arasında 24pt • Anaböiüm ve altböiümlerden sonra 30pt • Paragraf aralarında 18pt • Resimleme öncesinde 36pt • Resimleme açıklaması ile resimleme arasında 24pt • Resimlemelerde açıklama satırları arasında 12pt • Resimleme açıklamasından sonra 24pt • Alıntı öncesi ve sonrasında 24pt • Alıntı satırları arasında 12pt • Dipnot satırları arasında 12pt