1 / 18

Ligji dhe sistemi periodik i elementeve

Ligji dhe sistemi periodik i elementeve. KIMI E PERGJITHSHME DHE INORGANIKE PhD. Albana JANO. Historiku i klasifikimit te elementeve. Fillimisht elementet ndaheshin ne metale dhe jometale . metalet : shkelqim metalik petezohen telezohen percjelles

liz
Download Presentation

Ligji dhe sistemi periodik i elementeve

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Ligji dhe sistemi periodik i elementeve KIMI E PERGJITHSHME DHE INORGANIKE PhD. Albana JANO

  2. Historiku i klasifikimit te elementeve • Fillimishtelementetndaheshin ne metaledhejometale. • metalet: shkelqimmetalik petezohen telezohen percjelles Jometalet: nukkaneasnjengavetite e mesiperme.

  3. Dobereinerklasifikimiielementeve ne triada: (Cl,Br,I), (Li,Na,K), (Ca, Sr,Ba), (S,Se, Te). Masaatomike e elementittedyteishtemesatarearitmetike e masaveatomikete elem. te 1 dhe elem. te 2. • Aleksandre Emile vuri re periodicitetin ne vetite e elementevedheirendisteelementetsipasrritjes se masaveatomike ne formespirale. • XhonNjulendsiklasifikonteelementet ne formeoktavash, vetite e elementeveperseriteshin pas 8 elem. • LotarMejerperpilojitabelenperiodike per 28 elemnt, kuiklasifikontevetemsipas valences dhejosipasmasesatomike.

  4. Mendelejevidhatabelenperiodikedheformulojiligjinperiodik. • “Vetite e elementevedheteperberjevetetyrejane ne varesiperiodikengamasaatomike.” • Ndertoitabelen me 8 kolonavertikaledhe 12 rradhehorizontale. • Treperiodat e paraquheshintevoglasepsepermbaninnganjerresht, periodat e tjerapermbaninnga 2 rreshtadheishinperiodat e medha. • E meta e ligjitdhesistemitperiodikteMendelejevitishte se ndersamasaatomikerritet ne menyrelineare, vetiteperseriten ne menyreperiodike. Ne grupeperzjehenelementetendryshem.

  5. Rrezet X dheligjiMozli • Rrezet X lindin ne tubin e rrezevekatodike me energjitelarte, kuratogodasinmbikristaleteelementevetepaster, tevendosurmbinjepllakeprejmetalishumeteqendrueshemvolframi, antikatode. • Rrezet X: - dukuria e difraksionit; spekter me vija. - rrezatimfrenues, shpejtesia e rrezevekatodikespektertevazhduar - rrezatimkarakteristik, materialiivendosur, spekter me vija. - spektratjane me tethjeshte se spektratatomike.

  6. Mekanizmiilindjes se spektraveterrezeve X • Perbehenngavija K,L,M,N etj. Fotonrenes Vendi bosh e- ilarguar berthama Elektroniqezevendin bosh Leshimirrezeve X

  7. Spektrat e rrezeve X teelementevetendryshemjanetengjashem, porndryshojnengagjatesia e vales. • Spektrat e rrezeve X formohensirezultatilargimitte e- teshtresavetebrendshmengarrezetkatodike. • Sa me imadh nr Z aq me tevoglajanegjatesite e valeve. • 1/λ – numri valor • Z – numrirendor • a,b – konstante

  8. Parimiindertimitisistemitperiodik • Konfigurimetelektronikeperseriten me rritjen e Z, kjosjelldheperseritjen ne menyreperiodiketevetiveteatomeveteelementeve. • “VETITE E ELEMENTEVE DHE TE KOMPONIMEVE TE TYRE JANE NE VARESI TE PERSERITJES PERIODIKE TE STRUKTURAVE ELEKTRONIKE.”

  9. Elementetvendosen ne 7 periodadhe 18 grupe. Familjet e LantanidevedheAktinidevendodhenjashtetabeles. • Elementet e tenjejtesperiodekane nr tenjejteshtresash me elektrone. • Elemntvendosen ne grupet A dhe B, familjet e LantanidevedheAktinideve. • Sistemiperiodikndahet me njezig-zakeku ne temajtejanemetaletndersa ne tedjathtejometalet, ne afersitevijesjanemetaloidet.

  10. Bblokuns:eshtebllokuielemntedygrupevetepara, qeplotesojne me e- orbitalet s. • Bllokunp: bllokuielemnteve ne tedjathtetesistemit, qeplotesojne me e- orbitalet p. • Blloku (n-1)d: bllokuielementevekalimtaretevendosur ne qendertesistemitperiodik, qeplotesojne me e- orbitalet (n-1)d. • Blloku (n-2)f: bllokuielementevetetranzicionit, jashtetabeles.

  11. Periodadhegrupet e sistemitperiodik • Cdoperiodefillon me s-element dheperfundon me p-element. • Elementet e tenjejtitgrupkanetengjashemkonfigurimin e shtresavevalente, ckasjelngjashmeri ne vetitekimiketetyre. • Grupet A: vendosen s dhe p elementet, dmthgrIadei ne Gr VIIIA. Numriigrupittregonsa e- ka ne shtresen e jashtmedhevalencen max ne gjendjetengacmuar. • Grupet B: vendosen d-elementet. Nr. igrupittregonvalencen max ne gjendjetengacmuar.

  12. Vetite e elementeve • Vetia e atomeveteelementeve per teleshuar e- kur u jepetenergjiquhetvetireduktuese, ndersavetia e atomeve per temarre e- quhetvetioksiduese. • Energjia e jonizimiteshtevlera me e vogel e energjiseqeduhet per telarguarnganje atom i izoluar, ne gjendjenthemelore, e- e lidhur me dobet, duke formuarjonin me ngarkese +1. Varetnga: rrezja e atomit A(g) – e- → A(g)+ ngarkesa e berthames konfigurimielektronik • Sa me pakenergjitenevojitet per largimin e e- aq me reduktueseshteelementi. Metaletjanereduktues, tegjithe s-element (pervec H dhe He), njepjese e p-elemntdhetegjithe d-elementet.

  13. Ndryshimi I rrezesatomike ne grupet A • Ku kalohetnga e majta ne tedjathterrezetzvogelohen. • Rrezet me temedhajaikaneatomet alkaline (li, Na, K, Rb, Cs) ndersarrezet me tevoglaikanegazet e ploget. • Kurkalohetngalartposhte ne grupet A dhe IIIB rrezetrriten, sepseshtohetnjenivelirielektronik. • Ne grupet B ndryshiminukeshteaqitheksuar. Kurkalohetnga e majta ne tedjathteshtohetnganje proton ne berthame e nje e- ne shtresen e jashtme duke rriturbashkevepriminsirezultatzvogelimin e rrezes.

  14. Energjia e jonizimiteshte ne perpjestimtezhdrejte me rrezenatomike. Sa me e madherrezjaaq me e vogelenergjia e jonizimitaq me temedhavetitereduktuese. • Ne grupet A dhe III B energjia e jonizimitzvogelohetkurkalojmengalartposhte. • Per grupet B energjia e jonizimitrritetkurkalonngalartposhte • Energjia e jonizimit per elementetkalimntarembetetpothuajsekonstantebrendaperiodes, sepse e- shtohet ne shtresat e brendshme. • Energjia e jonizimitrritetkurkalohetnga e majta ne tedjathte.

  15. Aferia per elektronin • Eshtesasia e energjiseqeshoqeronprocesin e marrjes se njeelektroninganje atom I izoluar ne gjendjetegazteperteformuarnjejon me ngarkese -1. • Gjatemarrjes se e- te pare clirohetenergji (ΔH<0). • Marrja e e- tedyte e tetreteshoqerohet me thithjeenergjie (ΔH>0), per temposhturforcatshtytesete e- te pare. • Nga e majta ne tedjathteafria per e- rritet. • Kurkalojmengalartposhteaferia per e- zvogelohet. • Elementet me oksiduesjanedjathtaslart ne tabele .

  16. Elektronegativiteti • Eshtemasa e aftesise relative tenjeatomi per teterhequrdrejtvetes e- e perbashketkuraieshtelidhurkimikisht me nje atom tjeter. • Elementet me vleratelarta EN marrin e- dheformojnejone. • Elementet me vlerateulta EN japin e- dheformojnekatione. • EN rritetnga e majta ne tedjathetedhezvogelohetngalartposhte.

  17. En shprehetngashkalla e Paulingu-t e cilabazohet ne energjite e lidhjes. • Polariteti I lidhjesvaretngandryshimi I EN teatomeveqeformojnelidhjen. • NqsΔEN≈0, lidhjakimikeeshtelidhje e thjeshtekovalente. • Nqs 0<ΔEN<2, lidhjakimikeeshtekovalentepolare. • NqsΔEN>2, lidhjaeshtejonike. • Elementet me EN shumetevogeljaneposhte ne temajtetesistemitperiodik, janemetaledheshumereduktues. • Elementet me EN shumetemedhajanelart ne tedjathtetesistemitperiodik, janejometaletipike me vetioksiduese.

  18. P Y E T J E?

More Related