Osnivački, revizioni i specifični ugovori

1. Evolucija integracije u okviru EUHistorijska pozadina i proces stvaranja i uobličavanja Evropske unije Osnivački, revizioni i specifični ugovori

2. Niccolo Machiavelli – “cilj opravdava sredstvo”... • Jasnoća, racionalnost, nezamjenljivost ciljeva • Politički kompromisi, različita institucionalna rješenja, pravni sistem, presude Evropskog suda pravde kao tumača ugovora • Našu realnost prati nedostatak vizionarstva, pragmatičnosti, upornosti, strpljivosti

3. Historijska pozadina • 1946. govor Vinstona Čerčila na Univerzitetu u Cirihu, stvaranje Sjedinjenih država Evrope bazirano na partnerstvu Njemačke i Francuske. Ekonomska integracija pod okriljem prava, upotreba mirnih sredstava i načela dogovora • 1947. Ministar vanjskih poslova SAD-a Džordž Maršal na Hardvarskom univerzitetu iznio plan ekonomske obnove Evrope,16 država primatelja pomoći formiraju Organizaciju za evropsku ekonomsku saradnju OEEC • 1948. Evropski kongres u Hagu

4. Historijska pozadina • 1949. Statut Vijeća Evrope, 10 država zapadne Evrope, organizacija za međudržavnu saradnju • 1950. ECHR, Evropski sud za ljudska prava u Strazburu, izvor evropskog komunitarnog prava • 9. maja 1950. Robert Šuman ministar vanjskih poslova Francuske iznio plan kontrole nad proizvodnjom uglja i čelika kao dva najvažnija sektora u obnovi i razvoju ekonomske i vojne moći obe zemlje • 1951. Francuska, Njemačka, Italija, Belgija, Nizozemska i Luksemburg u Parizu potpisuju Ugovor o EZUČ, jezgro buduće Evropske zajednice

5. Proces stvaranja Evropskih zajednica • Zajedničke institucije: 1. Visoka vlast 9 nezavisno imenovanih predstavnika država članica, donose obavezujuće odluke za države članice i bez njihovog pristanka. Monne prvi predsjednik Visoke vlasti, zagovarao ujedinjenu federalnu Evropu 2. specijalno Vijeće ministara, savjetodavno tijelo 3. Zajednička skupština, predstavnici nacionalnih parlamenata 4. Sud pravde, osigurava implementaciju ugovora • EZUČ stvorila osnov za zajedničko tržište • Ugovor o EZUČ jedini ugovor potpisan na ograničeno vrijeme od 50 godina, nadležnosti raspodjeljene na postojeće Ugovore

6. Proces stvaranja Evropskih zajednica • 1952. Evropska odbrambena zajednica, propala zbog Francuskog odbijanja da stavi svoju vojsku pod kontrolu nadnacionalnog tijela • 1953. Evropska politička zajednica • 1957. Rim Ugovori o EEZ i Euratom-u. Ciljevi ekonomska integracija: stvaranje carinske unije, ostvarenje četiri velike slobode, kontrola državnih subvencija, fer tržišna utakmica, zabrana poreske diskriminacije uvoza, zajednički trgovinski nastup prema trećim, zajedničke politike: ekonomska, poljoprivredna, transportna, socijalna politika. • 1960. EFTA kao odgovor na EEZ

7. Proces stvaranja i uobličavanja Evropskih zajednica • 1961. “kriza prazne stolice” uzrokovana budžetskom samostalnošću EEZ i jača uloga Parlamenta, pozivanje na vitalni nacionalni interes pri glasanju. Kriza rješenja Luksemburškim sporazumom • “Luksemburški intermeco” omogućio ESP da se pojavi u ulozi pokretača blokiranog integracionog procesa • 1967. objedinjenje institucija za sve tri zajednice: jedinstvena Komisija i Vijeće ministara • 1971. uvode se vlastiti izvori finansiranja: porezi u poljoprivredi, carine, dio PDV-a ostvaren u državama članicama • 1979. neposredni izbori za Evropski parlament

8. Proces stvaranja i uobličavanja Evropske Unijedržave članice su zaključile i nekoliko ugovora o dopunama i izmjenama osnivačkih ugovora • 1985. Bijela knjiga i 1986. Jedinstveni Evropski Akt dovode do jedinstvenog unutarnjeg tržišta, oblast bez unutarnjih granica, sa osiguranim slobodnim prometom roba, ljudi, usluga i kapitala • 1992. Ugovor iz Mastrihta, kombinacija supranacionalnog odlučivanja i međudržavne saradnje sa Evropskim sudom pravde kao garantom poštivanja ugovornih obaveza

9. Trostubna struktura Evropske Unije Nakon stupanja na snagu Lisabonskog ugovora 3 stuba su “srušena”, objedinjena • Prvi komunitarni, centralni stub tri Zajednice: EEZ/EZ, EZUČ i Euratoma Prostor nadnacionalnog • Drugi stub Zajedničke vanjske i sigurnosne politike sa međuvladinom saradnjom • Treći stub Pravosuđe i unutarnji poslovi Prostor međunarodnog/međuvladinog

10. 1993. Konferencija Evropskog vijeća u Kopenhagenu, donošenje kriterija za prijem • Regionalni pristup kroz proces stabilizacije i pridruživanja i to: trgovinski i ekonomski odnosi, financijska pomoć, demokratija i politički dijalog • Priprema za preuzimanje svih pravnih propisa EU acquiscommunautaire, 35 poglavlja za potrebe pregovora o pristupanju. Radi se o pravima i obavezama koji sve zemlje članice obavezuju i povezuju unutar Evropske unije: načela, ciljevi, mjere, sudske presude, međunarodni ugovori Zajednice, članica u oblastima djelovanja Unije.

11. Izvori Evropskog prava Primarno pravo Sekundarno pravo • Osnivački ugovori • Opća načela prava • Dodaci, protokoli, konvencije, izjave uz pojedine ugovore • Pravni akti institucija EU, obavezujući i pravno neobavezujući • Međunarodni sporazumi o odnosima EU, međunarodnih organizacija i/ili trećih država • Praksa Evropskog suda pravde

12. Osnivački i revizioni ugovori • 1951. Pariški ugovor Ugovor o EZUČ • 1957/58. Rimski ugovori Ugovor o EEZ i Euratomu • 1965. Ugovor o spajanju • 1987. JEA • 1992. Mastriht Ugovor o EU (12 država) • 1997. Ugovor iz Amsterdama (15 država) • 2001. Ugovor iz Nice (15 država + 10 država kandidata) • 2004. Ustav Evrope nije prošao na referendumu u Fr. i Hol. • 2007. Lisabon Reformski sporazum (27 država) • Svi ugovori o pristupanju u članstvo:

13. Svi ugovori o pristupanju u članstvo (27): • Šest država zapadne Evrope, osnivači: Francuska, Njemačka, Italija, Belgija, Nizozemska, Luksemburg • 1972. Danska, Irska, Velika Britanija • 1979. Grčka • 1985. Portugal i Španija • 1994. Austrija, Finska, Švedska • 2003. Kipar, Češka, Estonija, Latvija, Litva, Mađarska, Malta, Poljska, Slovačka i Slovenija • 2005. Rumunija i Bugarska

14. Ugovori dostupni na slijedećim adresama: • http://www.europa.eu.int/eur-lex/en/treaties • http://europa.eu.int/abc/obj/treaties/en/entoc.htm • Tekstovi presuda dostupni na adresi: • http://curia.eu.int/en/recdoc/indexaz

15. UGOVOR O EVROPSKOJ UNIJIMastriht 1992/93. • Politička dimenzija integracije • Sadržaj: stvaranje Unije država članica, saradnja u oblastima II i III stuba, EEZ preimenovana u EZ, načelo fleksibilnosti/bliža saradnja grupe država članica, očuvanje acquis communautaire, načelo supsidijarnosti, unijsko građanstvo, uspostava EMU i uvođenje eura, statuiranje Evropskog vijeća, Komiteta regija, komunitarnog Ombudsmana, ESP ovlašten da izriče novčane kazne članicama zbog kršenja komunitarnog prava, mandat članova Komisije i EP 5 godina, novi zakonodavni postupak saodlučivanja/EP može blokirati usvajanje akta, postupak davanja saglasnosti od strane EP u procesu odlučivanja.

16. Supsidijarnost • Osnovno konstitutivno načelo • Iznalaženje optimalnog nivoa odlučivanja i djelovanja, s tim da se “u sumnji” sugeriše niži nivo • Supsidijarnost kao kriterij raspodjele nadležnosti/ovlasti u okviru Zajednice • Primat nacionalnog nivoa i silazak na regionalni i lokalni nivo

17. Unijsko građanstvo prati i dopunjava državljanstvo država članica, ne sadrži obaveze naspram Unije • Prava za sve državljane država članica • Kretanje i nastanjivanje na prostoru Zajednice • Aktivno i pasivno izborno pravo/izbori za EP • Konzularno diplomatska zaštita • Pravo peticije

18. AMSTERDAMSKI UGOVOR 1997/1999.revizioni karakter dogradnje Osnivačkih ugovora • Revizija/prva rekonstrukcija ustavnog okvira, ambicija uspostave prostora slobode, sigurnosti i pravde • Sadržaj: detaljnije regulisanje fleksibilne integracije “bliža saradnja”, promocija ljudskih prava i sloboda, zabrana diskriminacije, prenos dijela III stuba iz unijskog prostora u komunitarni režim I stub, širenje komunitarne nadležnosti u okviru socijalne politike i zaštite potrošača, zakonodavna uloga EP, većinsko odlučivanje u Vijeću, mehanizam konstituisanja Komisije, posvećenost visokom nivou zapošljavanja, postepeno oblikovanje zajedničke odbrambene politike

19. Bliža saradnja, Fleksibilna integracija, Produbljena, šira, intenzivnija saradnja u određenoj oblasti • AU formalno postaje dio Osnivačkih ugovora, prisutna u I i III stubu • Bliža saradnja većine država • Komisija daje prijedlog, konsultira se EP, Odluku o odobravanju donosi Vijeće kvalifikovanom većinom • Luksemburški sporazum,Schengen sistem, Socijalna povelja

20. Revizija trostubne strukture EUučvršćivanje demokratske legitimacije • Problem demokratskog deficita EU/sloboda, sigurnost, pravda, Unija i građani, efikasna i koherentna vanjska politika, institucije Unije i fleksibilnost/diferencirana integracija • Prva rekonstrukcija ustavnog okvira koja u centru neposredno nije imala ekonomski aspekt integracije • Dogradnja odredbi u III stubu • Širenje komunitarne nadležnosti u oblasti energije, civilne zaštite, turizma, reforma komunitarnog budžeta, pitanje broja članova Komisije, proširenje EU

21. Amsterdamske novele koje se odnose na Institucije EP/zakonodavni postupak Komisija • Saodlučivanje osnovni postupak usvajanja pravnih akata • Posebna uloga nacionalnih parlamenata u smislu uključivanja u proces odlučivanja na komunitarnom nivou (rok od 6 sedmica u kojem se nacionalni parlamenti mogu izjasniti o prijedlogu akta koji je u postupku usvajanja na nivou Zajednice) • EP daje saglasnost na imenovanje kandidata za predsjednika Komisije, isti ravnospravno učestvuje u izboru članova Komisije • Komisija radi prema smernicama i programu Predsjednika Komisije

22. Amsterdamske novele koje se odnose na Unijske segmente • Generalni sekretar Vijeća kao Visoki predstavnik za vanjsku politiku i sigurnost • Prenos dijela pravila iz III stuba, PUP u I stub, u UEZ • Iz režima unijskog/međuvladinog sporazumijevanja u I stub, u režim komunitarnog prava i odlučivanja

23. Ugovor iz Nice 2001/2003.dogradnja ustavnopravnog okvira • Složeno političko pregovaranje o spornim pitanjima koji se odnose na institucionalnu reviziju: glasanje u Vijeću, širenje odlučivanja putem kvalifikovane većine u Vijeću, sastav Komisije, struktura i raspodjela mjesta u EP, širenje postupka saodlučivanja pri usvajanju pravnih akata, dogradnja mehanizma bliže saradnje grupe država, reforma pravosudnog mehanizma • Bliža saradnja je sada pojačana saradnja. Za uspostavu pojačane saradnje potrebno učešće najmanje 8 država, ukinuto je veto na strani država članica i uvedena mogućnost iznošenja predmeta pred Evropsko vijeće

24. Reforma I stuba EVROPSKI PARLAMENT • 732 člana, postojeće države smanjile broj svojih poslaničkih mjesta za 91 mjesto izuzev Njemačke i Luksemburga • Šire ovlasti EP u postupku saodlučivanja • Učešće EP u postupku davanja saglasnosti • Jača uloga EP u imenovanju Komisije • Stav EP u slučaju primjene sankcija prema državi članici • EP privilegirani pokretač postupka pred ESP kod provjere zakonitosti komumitarnih pravnih akata • EP može tražiti od ESP stav o međunarodnim sporazumima i usklađenosti sa Ugovorom

25. Reforma I stuba Vijeće • Odlučivanje kvalifikovanom većinom je pravilo i odluka je usvojena ako iza nje stoji: • Odgovarajući broj glasova 255 od ukupno 345 glasova • Većina država članica, najmanje 14 država • Najmanje 62% ukupnog stanovništva Unije Izloženi sistem odlučivanja u Vijeću vrijedi i nakon stupanja na snagu Lisabonskog ugovora, do 2014. izuzetno do 2017.

26. Reforma I stuba KOMISIJA “nacionalno” zastupništvo u Komisiji Imenovanje članova Komisije Ovlaštenja Predsjednika Komisije • Reducirani broj članova – po jedan predstavnik iz svake države članice i pravičan sistem rotacije, jednoglasnu odluku o reduciranom broju članova donosi Vijeće • O imenovanju Komisije i Predsjednika odlučuje Vijeće ministara kvalifikovanom većinom, nakon pozitivnog izjašnjavanja EP

27. Reforma I stuba Evropski sud pravde Položaj i djelovanje • Novi jedinstveni protokol o statutu Suda • Osnovne odredbe o Sudu I instance su dio Ugovora • Mogućnost uspostave posebnih, specijaliziranih pravosudnih tijela na nivou Zajednice – Sud za službeničke sporove EU • Pravila postupka ES i Suda I instance u režimu odlučivanja kvalifikovanom većinom u Savjetu

28. Deklaracija o budućnosti Unije • Nespremnost država za dugoročniji cilj integracije • Diskutabilan sadržaj i tehnička vrijednost • Uspjeh i prihvatljiv sporazum • Spremnost Unije za prijem novih država članica • Razgraničenje nadležnosti Unije i država članica u skladu sa načelom supsidijarnosti • Ideja “Ustava Evrope”

29. Evropsko vijeće u Lakenu i “ustavna budućnost Evrope” • Nacrt Ugovora o Evropskom ustavu dostavljen je Evropskom vijeću 2003. godine • Prijedlog Ugovora o Ustavu Evrope potpisan od ovlaštenih predstavnika država članica 2004. godine • Negativan referendum u Holandiji i Francuskoj spriječio je ratifikaciju i usvajanje ovog Ugovora tokom 2007. godine

30. Ugovor o uspostavi Ustava za Evropu Nužna jednoglasnost za stupanje na snagu • 2001. Laekenska deklaracija • 2002. Konvencija o budućnosti Evrope – nacrt ustavnog ugovora • 2004. Međudržavna konferencija – prijedlog ustavnog ugovora • 2004. Ratifikacija (18 država ratificiralo, Francuska i Holandija odbile ratifikaciju na referendumu, 7 država odgađa odluku)

31. Neuspjeh evropskog ustava: Ustavni ugovor nudi: • Pitanje nacionalnog identiteta • Širenje Unije na Istočnu Evropu • Brzina evropske integracije • Količina pravnih propisa • Demokratski deficit • Koliko se stvarno pitaju građani • Jedinstven tekst • Ukidanje 3 stuba • Pravni status Povelje o osnovnim pravima • EU dobiva pravnu osobnost • Razrada nadležnosti EU • Promjena naziva pravnih propisa EU • Promjene u sastavu Komisije • Ministar Unije za vanjske poslove • Dodatne ovlasti EP u saodlučivanju • Pravo država članica na odcjepljenje • Modificirano načelo dvostruke većine u odlučivanju u Vijeću ministara (najmanje 15 država i 65% stanovništva EU), Španija i Poljska protiv prihvatanja ovog načela)

32. Lisabonski ugovoraktuelni institucionalni i pravni režim EU Rekonstrukcija ustavnog okvira EU Tekst bez ustavne retorike i korištenja termina ustav Usaglašavanje stavova o otvorenim pitanjima zbog kojih je propao Ugovor o Ustavu za Evropu Podcrtava se uloga država kao “gospodara ugovora” Bihać, 27.02.2013.

33. Otvorena pitanja oko kojih su se usaglašavali stavovi • Nezaposlenost kao posljedica premještanja kompanija u druge države članice • Loša ekonomska situacija • Loša socijalna komponenta • Loša informiranost građana • Dodatni financijski troškovi • Dodatno reduciranje nacionalnog suvereniteta i nacionalnog identiteta • Opća nelagoda u vezi sa EU • Obimno zakonodavstvo u sve većem broju područja • Protivljenje evropskoj integraciji na Istočnu Evropu • Protivljenje priključenju Turske • Pitanje opstanka eura

34. Konačan tekst ugovora potpisan 13. decembra 2007.Stupio na snagu 1. decembra 2009.(nakon 6 godina rasprave) • Rezerviranost Irske na referendumu za usvajanje Lisabonskog ugovora. Garancije kao preduslov za drugi irski referendum oktobar 2009. • U Njemačkoj i Poljskoj ratifikaciji je prethodila odluka Ustavnog suda o saglasnosti Lisabonskog ugovora sa nacionalnim Ustavom (juni 2009.) • Ustupci učinjeni prema Češkoj u odnosu na primjenu Povelje o osnovnim pravima EU, koja ima pravnoobavezujući karakter

35. Generalni prikaz Lisabonskog ugovoraRevizioni karakter • Izmjene i dopune Ugovora o EU • Radikalna reforma 2 Osnivačka ugovora: Ugovora o EU i EZ. Lisabonski ugovor nije dirao u samostalnost Euroatoma, isti nije ukinut. • Napuštanje trostubne strukture EU, nestanak EZ • Osobenosti međudržavnog i komunitarnog modela • Izmjene i dopune Ugovora o EZ i preimenovanje u Ugovor o funkcionisanju Unije • Tekst Ugovora o EU i Ugovora o funkcionisanju EU ne koristi izraz “ustav”, a veliki dio teksta preambule Ustav je izbrisan. • Ugovor o EUROATOM-u

36. Dogradnja institucionalno-pravnog okviraTehnička dogradnja ili temeljna reforma? • Ojačan legitimitet EU • EU nema državotvorne aspiracije • Osnivačko-autonomni položaj država članica u integracionom procesu i postupak istupanja iz članstva EU • Osnovna ljudska prava u rangu osnovnih načela Unije • Efikasniji rad institucija, kvalifikovano odlučivanje u Vijeću, reduciranje broja članova Komisije • Funkcija Predsjednika Evropskog vijeća • Funkcija Visokog predstavnika za vanjske poslove i sigurnost • Razgraničenje nadležnosti Unije i država članica dodatnim preciziranjem nadležnosti i jačanjem uloge nacionalnih parlamenata u primjeni načela supsidijarnosti • Obaveza pristupanja ECHR

37. Izmjene i dopune izvršene Lisabonskim ugovorom Struktura Nova rješenja • Načela demokratije • Institucije • Pojačana saradnja • Vanjskopolitičko djelovanje Unije i zajednička vanjska i sigurnosna politika • Postlisabonski tekst Ugovora o EU umjesto Zajednica i EZ koristi izraze Unija i EU • Jedinstven pravni subjektivitet EU, svojstvo pravnog lica • Redefinisanje ciljeva EU i odnosa EU i država članica • Nadležnost EU preciznije definisana • Institut posebnih odnosa EU sa susjedima • Izričito regulisana uloga nacionalnih parlamenata u funkcionisanju EU

38. Izmjene i dopune izvršene Lisabonskim ugovorom Nova rješenja Nova rješenja • Broj članova EP 750 i raspodjela mjesta na pojedine države članice • Evropsko vijeće institucija EU sa Predsjednikom • Redukcija broja članova Komisije • Sjednice Vijeća otvorene i javne • Odlučivanje kvalifikovanom većinom u Vijeću, te timsko predsjedavanje Vijećem • ESP tumač Ugovora o EU • Redefinisan postupak izmjene Osnivačkih ugovora, te postupak prijema novih država članica, ulaska u EU • Izričito regulisano pitanje napuštanja EU od strane države članice • Statuirano teritorijalno važenje Ugovora o EU

39. Izmjene i dopune izvršene Lisabonskim ugovorom Nova rješenja Nova rješenja • Države članice kao “gospodari ugovora” • Poštivanje ravnopravnosti država članica, lokalne i regionalne autonomije • Evropska građanska inicijativa-peticija sa milion potpisa kojom se traži od Komisije unaprijeđenje novih nacrta politika • Funkcija visokog predstavnika Unije za vanjske poslove i sigurnost • ZVSP uz OP u modelu međudržavne saradnje • PP u krivičnim stvarima u dijelu SSP pod konkurentnom nadležnošću EU i država članica • Novine u pravosudnom sistemu EU (Sud pravde EU)

40. Unija ima pravni subjektivitet • Izričito je statuiranunutarnji i vanjski pravni subjektivitet Unije • Unija je apsorbovala postojeću Zajednicu • Unija je ovlaštena da zaključuje međunarodne sporazume sa jednom ili više država ili međunarodnih organizacija u svim oblastima koje su obuhvaćene njenom nadležnošću • Status subjekta međunarodnog prava Unije nije izričito reguliran • Pravni subjektivitet EU ne utiče na pitanje pravne prirode EU koje i dalje ostaje predmet rasprava • I dalje kao poseban postoji pravni subjektivitet Evropske Zajednice za atomsku energiju

41. Uloga nacionalnih parlamenata u institucionalnoj strukturi EU • Učešće u zakonodavnom postupku, u kontroli primjene načela supsidijarnosti, u postupku izmjene Ugovora, u postupku prijema novih država u članstvo, u interparlamentarnoj saradnji nacionalnih parlamenata sa EP • Načela S i P: EP, V, K moraju uzeti stavove nacionalnih parlamenata, koji raspolažu sa po dva glasa • NP mogu direktno uticati na donošenje odluka, Sistem pravovremenog upozorenja(rok od 8 sedmica za argumentiranje prigovora), time se osigurava da EU ne prekorači svoja ovlaštenja • Efikasnost ovog rješenja će ovisiti od opće spremnosti NP da se uključe u zakonodavni postupak na nivou Unije

42. Detaljnija razrada načela fleksibilnosti Evropa različitih brzina Pojačana saradnja Unaprijeđena saradnja Varijabilna geometrija • Najmanje devet država članica treba da bi se pokrenuo mehanizam • Moguće ga je koristiti samo u oblastima koje su izvan isključive nadležnosti Unije • Ne koristi se u oblasti vanjske i sigurnosne politike • Mehanizam statuiran Amsterdamskim ugovorom nije do sada korišten

43. Vrste nadležnosti Ustupanje ovlaštenja Vrste nadležnosti • Prenijete ili ustupljene nadležnosti • Načelo proporcionalnosti (usklađenost ciljeva i sredstava) • Načelo lojalnosti (prošireno i na II i III stub) • Načelo supsidijarnosti (statuirana uloga nacionalnih parlamenata) • Načelo konzistentnosti (povezanost i usklađenost aktivnosti) • Isključiva • Podjeljena ili paralelna – države članice mogu djelovati samo u mjeri u kojoj to već nije učinila Unija - Načelo preempcije Najveći dio društvenih odnosa u okviru integracionog procesa • Dopunska, podržavajuća – primat djelovanja imaju države • Koordinirajuća

44. Vrste nadležnosti • Isključiva nadležnost Unije: CU, Konkurencija, MP, ZPR, ZTP, Zaključivanje međunarodnih sporazuma • Podijeljena nadležnost: Unutarnje tržište, Socijalna politika, Ekonomska, socijalna i teritorijalna kohezija, Poljoprivreda i ribarstvo, Zaštita potrošača, Transport, Energija, Istraživanje, Sloboda, sigurnost i pravda • Dopunska nadležnost: javno zdravlje, industrija, kultura, turizam, obrazovanje, saradnja u upravi. Nemogućnost harmonizacije nacionalnih propisa u ovoj materiji • Koordinirajuća nadležnost: ekonomska politika, zapošljavanje, socijalna politika i socijalno partnerstvo

45. Prijem novih država i napuštanje Unije Prijem u EU Napuštanje Unije • Unaprijeđenje utemeljujućih vrijednosti EU • Opredjeljenost i spremnost države kandidata da promovira te vrijednosti • O aplikaciji za članstvo u EU obavještavaju se parlamenti država članica • U postupku prijema uzimaju se u obzir kriterijumi prijema utvrđeni u Evropskom vijeću • Izričito regulisanje napuštanja Unije od strane države članice • O namjeri se obavještava Evropski savjet • Odluku donosi Savjet kvalifikovanom većinom uz saglasnost EP • Osnivački ugovori prestaju važiti na dan utvrđen Sporazumom o istupanju ili dvije godine nakon obavještavanja Savjeta o namjeri istupanja • Za ponovno priključenje vrijede opća pravila o prijemu novih članica u EU

46. Reforma sistema odlučivanja • Odluka je donijeta kvalifikovanom većinom ako za nju glasa: • 55% država, najmanje njih 15 • 65% stanovništva Unije, obuhvaćenog tim državama • Većinsko odlučivanje prošireno na novih četrdesetak slučajeva • Mehanizam blokirajuće manjine od najmanje četiri države članice • Prva i druga faza prelaznog perioda (do 2014. i do 2017.)

47. Zakonodavni postupakusvajanje pravno obavezujućih akata Redovni zakonodavni postupak Specijalni zakonodavni postupak • Postupak saodlučivanja obuhvatio niz novih oblasti • EP umjesto mišljenja usvaja stav • Drugačija uloga EP • Traži se mišljenje EP dio konsultativnog postupka (saradnja policije u krivičnim stvarima) • Traži se saglasnost, odobrenje EP povodom zaključivanja međunarodnog sporazuma

48. Izmjene i dopune Osnivačkih ugovorapovećanje ili smanjenje nadležnosti Unije Stari režim Postlisabonski režim • Amandmanski postupak pokreće država ili Komisija, traži se stav EP, eventualno Komisije i ECB, a Vijeće ministara donosi odluku o sazivanju Konferencije ili MVK o sadržaju izmjena i dopuna Osnivačkih ugovora • Utvrđeni tekst se prosljeđuje državama članicama na usvajanje • Redovni amandmanski postupak – Inicijativa (država, K, EP), zatim Konvencija i/ili Međuvladina konferencija, te tekst amandmana, zatim usvajanje, ratifikacija u državama članicama (rok od 2 godine) • Posebni ili pojednostavljeni amandmanski postupci

49. Posebni ili pojednostavljeni amandmanski postupci • Pasarela klauzule – drugi i treći pojednostavljeni postupak imaju za cilj učiniti jednostavnijim i bržim izmjenu Osnivačkog ugovora • Mogućnost da se statuirani način odlučivanja u Vijeću zamjeni odlučivanjem kvalifikovanom većinom • Generalizacija i podvođenje Pasarela klauzula pod režim pojednostavljenog postupka izmjena Osnivačkih ugovora dio je nastojanja da se popusti vlast država članica nad Osnivačkim ugovorima.

50. Nove zajedničke politike • Sektorske politike: energija, svemir, EMU • Horizontalne politike: klima, teritorijalna kohezija • Zajedničke politike imaju u vidu građane Unije, sport i civilna zaštita