1k likes | 1.42k Views
Akciğer Kanseri. Doç. Dr. Tuncay Göksel Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Toraks Derneği Kış Okulu 2006 Kuşadası. SORU. 100 yıl önce akciğer kanseri sıralamada kaçıncı sıradaydı ? A) 1.sırada B) 5. sırada C) 10. sırada D) 15. sırada E) Sıralamada değildi.
E N D
Akciğer Kanseri Doç. Dr. Tuncay Göksel Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Toraks Derneği Kış Okulu 2006 Kuşadası
SORU • 100 yıl önce akciğer kanseri sıralamada kaçıncı sıradaydı ? A) 1.sırada B) 5. sırada C) 10. sırada D) 15. sırada E) Sıralamada değildi
100 yıl önce akciğer kanseri sıralamada kaçıncı sıradaydı ? A) 1.sırada B) 5. sırada C) 10. sırada D) 15. sırada E) Sıralamada değildi
Tarihte akciğer kanseri • 1912 yılında Adler “primary malignant growths of the lungs and bronchi “ adlı bir kitap yayınladı. • Bu kitapta literatürde bulduğu 374 vakayı değerlendirdi. • Sigara tüketiminin 1.Dünya savaşında artmasıyla hasta sayısında artış olmaya başlamıştır.
D.M.Parkin. Global Cancer Statistics, 2002. CA Cancer J Clin 2005;55:74–108
Erkeklerde kanser sıklığı (/100.000)Spiro, Lung Cancer 2001Fidaner,Eur J Cancer 2001 Akciğer Prostat Kolon Mide USA (White) 61.3 100.8 72.4 7.5 USA (Black) 99.1 137.0 46.4 14.5 EU 55.6 28.9 33.8 16.7 Japan 39.6 39.6 51.0 83.1 Israel 27.0 23.9 39.2 13.0 Turkey 61.6 5.4 7.0 8.0
Global Cancer Statistics, Parkin: C A C a n c e r J C l i n 1 9 9 9 ; 4 9 : 3 3 - 6 4
Global Cancer Statistics, Parkin: C A C a n c e r J C l i n 1 9 9 9 ; 4 9 : 3 3 - 6 4
Türkiye’de durum Erkeklerde kanser Oranİnsidens(/100.000) 1-Akciğer%38.6 61.6 2-Deri %7.1 11.5 3-Larinks %6.9 10.6 4-Mesane %6.8 11.0 5-Mide %5.2 8.0 6-Prostat %3.1 5.4 Fidaner, Eur J Cancer 2001; 37(1): 83-92
Türkiye’de durum Kadınlarda kanser Oranİnsidens(/100.000) 1-Meme%26.7 24.4 2-Deri %8.8 8.8 3-Uterus %6.5 6.4 4-Over %6.4 5.9 5-Serviks %5.9 5.4 6-Akciğer %5.2 5.1 Fidaner, Eur J Cancer 2001; 37(1): 83-92
SORU • Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? • Kanser riski açısından “Light” sigaralar da diğer sigaralar kadar zararlıdır • Akciğer kanserini önlemenin en etkili yolu riskli grupları taramadan geçirmektir. • Akciğer kanseri kadınlarda daha az sıklıkta gözlenir. • Kücük hücreli akciğer karsinomu en hızlı ilerleyen akciğer kanser tipidir. • Türkiye’de en sık görülen akciğer kanser tipi skuamöz hücreli karsinomdur.
Kanser riski açısından “Light” sigaralar da diğer sigaralar kadar zararlıdır • Akciğer kanserini önlemenin en etkili yolu riskli grupları taramadan geçirmektir. • Akciğer kanseri kadınlarda daha az sıklıkta gözlenir. • Kücük hücreli akciğer karsinomu en hızlı ilerleyen akciğer kanser tipidir. • Türkiye’de en sık görülen akciğer kanser tipi skuamöz hücreli karsinomdur.
En önemli etiyolojik faktör Sigara
Sigara & akciğer kanseri DanimarkaSkulodottir et al. Lung Cancer 2000; 27:107-18 males 1943 1998
Sigara prevalansı/ Türkiye • > 15 yaş (SB-PİAR, 1988) • Erkek: 63% • Kadın: 24% • Toplam: 44% • Sigaracı doktorlar (TTB, 1999) • Erkek: 44% • Kadın: 34% • Toplam: 42%
Türkiye’de sigara tüketimi /milyar tane sigara
Çevresel maruziyet • Asbest • Metaller • Arsenik • Krom • Nikel • Egzoz gazı • Silika İlişki zayıf
Asbest • Mesleksel maruziyet • Çevresel maruziyet • Akciğer kanser riski 10 kez artıyor • Asbest ve sigara birlikte ise sinerjistik etki var • Sigara asbest retansiyonunu arttırıyor
Türkiye’de durum(11849 akciğer kanserli olgu) • Erkek: %90.4 Kadın: %9.6 • Sigara: %77.9 : sigara içici %10.8 : bırakmış %11.3 : hiç içmemiş • Asbest maruziyeti: %1.0 T. D. Akciğer ve Plevra Maligniteleri Çalışma Grubu, Respiration 2002; 69: 207-10
Diyet • Antioksidandan zengin diyet oksidatif DNA hasarını engelliyor • Antioksidandan zengin diyet • Meyva, sebze, • Retinol, βkaroten, vitamin C • Kemoprevensiyon çalışmalarında βkarotenin koruyucu etkisi gözlenmedi • Son yıllarda yapılan kohort çalışmalar meyva ve sebzeden zengin diyet akciğer kanser riskini azaltıyor • Kuvvetli delil yok • Sigaranın etkisini ekarte etmek mümkün değil.
Radyasyon maruziyeti • Yüksek lineer enerjinin transfer edildiği radyasyon (Radon) • Uranyum madenleri • Ev içi (indoor) • Düşük lineer enerjinin transfer edildiği radyasyon(X-Rays, gamma Rays) • Yüksek dozda maruziyette akciğer kanser riski artıyor • Düşük dozda risk küçük Önemli risk faktörü
Hava kirliliği • Atmosferik hava kirliliği • Polisiklik aromatik hidrokarbonlar • Metaller (Arsenik, nikel, krom) • Ev içi hava kirliliği : • Isınma, yemek pişirme sırasında çıkan gazlar
Genetik yatkınlık Phase II enzyme (Glutathione S-transferase) Phase I enzymes of cytochrome p450 (CYP1A1, CYP2D6) CYP1A1Polimorfizimi Glutathione S-transferase de genetik defekt Artmış akc. CA riski
Protein kinaz inhibitörleri Büyüme inhibe edici faktörler Süpresör genler Protein kinazlar Büyüme faktörleri Onkogenler
Erken tanı için tarama • Erken tanı için tarama önerilmez • X-Ray • Balgam sitolojisi • Düşük doz spiral toraks BT: Yararı olmadığı kanıtlandı önerilmesi için yeterli data yok
SORU • Küçük hücreli dışı akciğerkanseri tanısı almış bir hastada tedavi planlanırken aşağıdaki seçeneklerden hangisi diğerleri kadar önemli değildir? • Evresi • Fiziksel performansı • Yaşı • Histolojik alt tipi • Ek hastalık olup olmadığı
Küçük hücreli dışı akciğer kanseri tanısı almış bir hastada tedavi planlanırken aşağıdaki seçeneklerden hangisi diğerleri kadar önemli değildir? • Evresi • Fiziksel performansı • Yaşı • Histolojik alt tipi • Ek hastalık olup olmadığı
Prognozu ve tedaviyi belirleyen en önemli 3 faktör • Histolojik tip (KHAK - KHDAK) • Evre • Performans durumu (Yaş, ek hastalık, genel durum)
Histolojik sınıflandırma • Küçük hücreli karsinom • Küçük hücreli dışı karsinom • Skuamöz hücreli karsinom • Adenokarsinom • Büyük hücreli karsinom • Adenoskuamöz karsinom • Pleomorfik, sarkomatoid ya da sarkomatöz elemanlar içeren karsinomlar • Karsinoid tümörler • Tükrük bezi tipindeki karsinomlar • Sınıflandırılamayan karsinomlar
Türkiye’de durum Histolojisi bilinen: 10251 olgu Skuamöz hücreli : %45.4 Küçük hücreli : %20.5 Adenokanser : %20.2 Büyük hücreli : %2.0 Küçük hücreli dışı (alt tipi ?) : %9.0 Küçük hücreli ve dışı kombinasyonu : %1.1 Adenoskuamöz : %0.8 Karsinoid tümör : %1.0 T. D. Akciğer ve Plevra Maligniteleri Çalışma Grubu, Respiration 2002 ; 69: 207-10
Evreleme • KHDAK: TNM sistemi • KHAK: İkili sistem • Sınırlı hastalık • Yaygın hastalık
Evreleme EVRE 0 : Tis N0 M0 EVRE IA : T1 N0 M0 EVRE IB : T2 N0 M0 EVRE IIA : T1 N1 M0 EVRE IIB : T2 N1 M0 T3 N0 M0EVRE IIIA : T1-3 N2 M0 T3 N1 M0 EVRE IIIB : T4 N M0T N3 M0EVRE IV : T N M1