Specialisatie Infratechniek (beheer van kabels & leidingen) GIS@MBO

1. V 0.3 12-9-06 GIS Geografische Informatie Systemen Specialisatie Infratechniek (beheer van kabels & leidingen) GIS@MBO

2. Deel 1 (Herhaling uit inleiding) Wat is een GIS?

3. Wat is een GIS? GIS is een geografisch informatiesysteem om kaarten te maken met gegevens over rivieren, huizen, vegetatie, bedrijven, adressen, windmolens, …… etc.

4. GIS-gebruikers Procedures Waaruit bestaat een GIS?

5. Wat doet een GIS? Data verzamelen Analyseren Kaarten en grafieken maken Data opslaan Publiceren van eindproduct Identificeren en bevragen

6. Twee vormen van geometrie Rasterdata Vectordata

7. Punten(Winkels) Lijnen (Straten) Vlakken (Landgebruik) Vectordata De werkelijkheid opgesplitst in drie basisvormen

8. (x,y) Vectordata • Vlakken bestaan uit • Lijnen die bestaan uit • Punten die bestaan uit • Coördinaten

9. Vectordata: drie datacomponenten Straten Attributen Geometrie Topologie Regels Straten en snelwegen mogen niet snijden

10. Attributen • Beschrijvende informatie over de geografische objecten (features) • In tabelvorm te raadplegen • Om selecties mee uit te voeren (Select by Attributes)

11. Geometrie • Ruimtelijke weergave van features • Afhankelijk van type object: punt, lijn of vlak • Richting, positie ten opzichte van elkaar

12. Percelen Bodem Nabijheid Buizen Beken Verbondenheid Topologie • Modelleert ruimtelijke relaties tussen features • De ruimtelijke relaties betreffen nabijheid, verbondenheid en mate van samenvallen

13. Topologie • Bestaat uit regels aan de hand waarvan de werkelijkheid beter is weer te geven • Voorbeelden: • Percelen moeten naast elkaar liggen, ze kunnen niet overlappen of ruimtes bevatten. • Buizen van een afvoerstelsel moeten met elkaar zijn verbonden, anders is er geen afvoer mogelijk.

14. Rasterdata De werkelijkheid weergeven in een regelmatig raster van cellen: • elke cel heeft een label dat aangeeft tot welk object het behoort • meestal geen attribuutdata • Tiff, Bmp, Gif, Jpeg, etc.

15. Rasterdata: coördinaten De ligging van cellen wordt vastgelegd met rastercoördinaten. De coördinaten van deze cel zijn (5,3)

16. Rijksdriehoeksstelsel • Middelpunt oorspronkelijk Amersfoort (O.L. Vrouwetoren) • Sinds 1970 verplaatst: • False Easting 155.000 mFalse Northing 463.000 m • Azimutale stereografische projectie

17. Rijksdriehoeksstelsel

18. Deel 2Wat is een GIS? • Wat is CAD • Wat is verschil CAD en GIS • GBKN • KLIC • Specifieke problemen GIS t.b.v. distributie • Introductie van de case

19. Wat is CAD? • CAD is verzameling van losse lijntjes en open vlakjes …. sterk ingezoomd :

20. …en wat was GIS ook al weer? Ruimtelijke samenhang! d.w.z. sleutel tot integratie van: • wegenbeheer • rioolbeheer • kadastrale informatie • leidingenregistratie • bestemmingen • beperkingen • project informatie • etc…

21. Verschil CAD en GIS CAD (sterk ingezoomd) GIS CAD: de lijntjes worden afzonderlijk opgeslagen en sluiten niet op elkaar aan of kruisen elkaar GIS: de lijntjes moeten exact op elkaar aansluiten en mogen elkaar absoluut niet kruisen

22. GBKN Grootschalige Basis Kaart Nederland • Digitale topografische kaart met minimale inhoud en nauwkeurigheid belangrijkste topografie (gebouwen, wegen,waterlopen) • Grootschalig (veel details) in bebouwd gebied schaal 1:500; in landelijk gebied tot 1:2000 • Basiskaart als ondergrond voor uiteenlopende toepassingen eventueel zelf informatie toevoegen • Beschikbaar voor heel Nederland

23. Waarom één gedetailleerde basiskaart voor heel Nederland? • Eenmalige inwinning, meervoudig gebruik enorme verspilling van tijd en geld als meerdere partijen grootschalige topografische bestanden maken die grotendeels hetzelfde zijn • In 1975 Koninklijk Besluit: één grootschalige basiskaart voor Nederland • LSV GBKN doet Basisregistratie voor de GBKN (Landelijk Samenwerkings Verband)

24. Toepassingen GBKN • Raadpleging presentatie: als basis voor thematische weergaven bijvoorbeeld milieukaarten met geluidszones • Registratie registratie van ondergrondse kabels en leidingen in combinatie met zichtbare topografie • Ontwerp voor onder andere civiel-technische en stedenbouwkundige ontwerpen • Basis voor GIS aan geografische informatie over bebouwing koppelen van administratieve gegevens van bewoners

25. Gebruikers van de GBKN Grote en diverse groep gebruikers:  • Van telecombedrijf tot waterschap • van gemeente tot grondverzetbedrijf • van brandweerdienst tot architect • van ingenieursbureau tot woningbouwcorporatie • van waterleidingbedrijf tot projectontwikkelaar. Want: GBKN is heel gedetailleerd, actueel én biedt zekerheid door minimale inhoud en precisie

26. GBKN in detail Drie soorten informatie: • harde topografie gebouwen, civieltechnische kunstwerken als bruggen en viaducten en hoogspanningsleidingen • zachte topografie begrenzingen van wegen en water, onder- en bovenkanten van dijken en taluds soms ook terreinafscheidingen van duurzame aard • semantische informatie om de kaart beter leesbaar en bruikbaar te maken straatnamen, huisnummers en andere namen

27. GBKN coördinatenstelsel • GBKN gebaseerd op stelsel van Rijksdriehoeksmeting (RD-stelsel) • Nulpunt eigenlijk kerktoren in Amersfoort • Echter: nulpunt is in zuidwestelijke richting verschoven bij X-coördinaten 155 kilometer optellen en bij alle Y-coördinaten 463 kilometer Nulpunt ligt nu dus in Frankrijk … Daardoor : • alle RD-coördinaten in Nederland positief èn • X- en Y-coördinaat nooit hetzelfde (geen verwarring)

28. GBKN heeft twee verschijningsvormen • Norm-GBKN Fotogrammetrisch samengesteld door metingen uit luchtfoto’s en volledig naverkend Nauwkeurigheid van een punt ten opzichte van een ander punt in de omgeving is in bebouwd gebied beter dan 28 cm en in landelijk gebied beter dan 56 cm! • Nuts-GBKN Terrestrisch vervaardigd (opgemeten door landmeters) Nauwkeurigheid beter dan 10 cm! Buiten een strook van 30 meter vanaf de weg geen objecten op deze kaart Informatie over gebouwen beperkt tot voorgevel en aanzet zijgevel

29. Norm-GBKN← Nuts-GBKN→

30. Het formaat van de GBKN VECTOR • Een formaat met veel mogelijkheden • Elk element heeft eigen specifieke classificatie • Bij in- en uitzoomen blijft scherpe afbeelding zichtbaar RASTER • Minder mogelijkheden, maar …voor veel toepassingen is dat vaak ook niet nodig • Bijvoorbeeld als ondergrond voor thematische kaarten of als informatie en navigatie hulpmiddel

31. Voorbeeld van een GBKN

32. GBKN … met luchtfoto

33. … met kabelgegevens en geografie

34. … gecombineerd met digitale foto’s

35. … als basis voor wegbeheer

36. Graafschade … Voordat ik een fout maak, maak ik die fout niet J. Cruijff

37. …voorkomen we samen! Hoe???

38. … met het KLIC ! KLIC staat voor: • Kabels • Leidingen • Informatie • Centrum Het KLIC is een tussenpersoon en brengt graver en leidingbeheerder met elkaar in contact

39. KLIC – Wat doen ze? • Voorafgaand aan ‘grondroeringen’ informatie aanvragen bij KLIC over de ligging van kabels en leidingen • KLIC registreert deze aanvraag en zendt een aanvraag voor informatie (KLIC-bericht) door naar de beheerders van de kabels en leidingen in het betreffende graafgebied

40. KLIC – Wat doen ze? • Kabel- of leidingbeheerders nemen contact op met de aanvrager of sturen tekeningen van de graaflocatie toe aan de aanvrager • Zo weet de aanvrager of er kabels en leidingen in het graafgebied lopen.

41. KLIC – Voor wie? • Iedereen die grondwerkzaamheden gaat verrichten moet nagaan of hierdoor schade aan een kabel of leiding kan ontstaan • Elke aannemer of loonbedrijf, maar ook een particulier moet een KLIC melding doen • Om na te gaan of deze werkzaamheden zouden kunnen leiden tot schade aan een kabel of leiding.

42. KLIC – Waarom? • Voorkomen van schade is van direct en groot belang voor de veiligheid van de grondroerder zelf en de omwonenden • Voorkomen van materiële schade: directe schade aan de ondergrondse kabels en/of leidingen zelf

43. KLIC op internet

44. KLIC-meldingen applicatie op pc

45. KLIC-meldingen applicatie op pc

46. Specifieke problemen • Conversie CAD naar GIS • GIS op een Tablet of Handheld PC

47. Conversie CAD => GIS • Vlakken sluiten en lijnen op elkaar aansluiten (lijnstrings) • Gegevens(tabellen) koppelen aan de vlakken, lijnen • Per laag converteren !!!

48. CAD-bestand • de lijnen worden stuk voor stuk getekend met een bepaald symbool en kleur • vlakken zijn niet altijd gesloten (omdat ze niet gearceerd hoeven te worden)

49. GIS-bestand • lijnen sluiten op elkaar aan en worden in één keer getekend met een bepaald symbool en kleur • vlakken zijn exact gesloten om ze te kunnen arceren

50. Bij conversie van CAD naar GIS moet je dus: • in situatie A: lijnen verlengen (=“extend”) • in situatie B: lijnen afknippen (=“trim”)