ISKUSTVO U IMPLEMENTACIJI SISTEMA

1. ISKUSTVO U IMPLEMENTACIJI SISTEMA UNUTRAŠNJIH FINANSIJSKIH KONTROLA U JAVNOM SEKTORU CRNE GORE - CENTRALNI NIVO - Stoja Roćenović Centralna jedinica za harmonizaciju Ministarstvo finansija Crne Gore

2. Izvještaj o napretku Crne Gore • Preporuke Evropske komisije 2006 IA + FMC +CHU = PIFC (koncept)

3. Strateški dokument • Strategija razvoja unutrašnje finansijske kontrole u javnom sektoru Crne Gore (PIFC)– decembar 2007 i • Akcioni plan za sprovodjenje strategije (2008-2012) • Centralni nivo FMC i IA • Lokalni nivo FMC i IA:

4. NORMATIVNI OKVIR • Zakon o sistemu unutrašnjih finansijskih kontrola u javno sektoru (“Sl. list CG”, br. 73/08 i 20/11) - novembar 2008 i dopuna april 2011 • PODZAKONSKA I DRUGA AKTI • Uredba o uspostavljanju unutrašnje revizije u javnom sektoru - mart 2009 i jul 2011 • Uredba o zvanjima unutrašnjih revizora - mart 2009 • Pravilnik o načinu i postupku rada unutrašnje revizije - maj 2009 • Pravilnik o načinu i postupku uspostavljanja i sprovođenja finansijskog upravljanja i kontrola - jul 2010 • Uputstvo o sadržaju godišnjeg izvještaja o sprovođenju planiranih aktivnosti na uspostavljanju i razvoju sistema finansijskog upravljanja i kontrole i godišnjeg izvještaja o radu unutrašnje revizije - novembar 2010 • Priručnik za unutrašnju reviziju 2009 i 2011 i Priručnik za FMC 2011 i Smjernice za FMC, Uputstvo za izradu i opis internih pravila i procedura 2011

5. Sektor za centralnu harmonizaciju finansijskog upravljanja i kontrola i unutrašnje revizije u javnom sektoru (oktobar 2008) – CHU-(novembar 2008) -Odsjek za harmonizaciju finansijskog upravljanja i kontrole -Odsjek za harmonizaciju unutrašnje revizije • Odjeljenje za unutrašnju reviziju MF • Nadležnost – Zakon i Pravilnik MF

6. Uspostavljanje sistema finansijskog upravljanja ikontrola Zašto? • Ostvariti ciljeve subjekta

7. Kako? • Propisi (pravilnik, priručnik, smjernice, uputstva, • Obuke (za rukovodioce i lica za FMC) i koordinacija • Određivanjem lica zaduženog za uspostavljanje, sprovođenje i razvoj finansijskog upravljanja i kontrola • Donošenje akcionog plana za uspostavljanje finansijskog upravljanja i kontrola, kojim se određuju aktivnosti, lica i rokovi • 70 subjekataodredili licezaduženo za FMC, centralni nivo64 i lokalni nivo6 • Akcioni planovi u postupku izrade 45, usvojeno 19- centralni nivo

8. Uspostavljanje unutrašnje revizije Rokovi: 12 mjeseci - korisnici sredstava budžeta Crne Gore i Glavni grad Podgorica 24 mjeseca - ostali subjekti na centralnom i lokalnom nivou Uspostavljanje posebne jedinice za unutrašnju reviziju 20 subjekta (korisnici sredstava budžeta Crne Gore i Glavni grad Podgorica) Subjekti koji imaju više od 200 zaposlenih ili godišnje rashode odnosno izdatke vaće od 5,0 mil. €.

9. Organizacija unutrašnje revizije u javnom sektoru • organizovanje posebne organizacione jedinice za unutrašnju reviziju u okviru subjekta, koja je neposredno odgovorna rukovodiocu subjekta • organizovanje zajedničke jedinice za unutrašnju reviziju na predlog dva ili višesubjekta, uz prethodnu saglasnost Ministarstva finansija • obavljanje unutrašnje revizije od strane jedinice unutrašnje revizije drugog subjekta, na osnovu sporazuma, uz prethodnu saglasnost Ministarstva finansija.

10. Nezavisnost jedinice za unutrašnju reviziju • Funkcionalna – nezavisno planiranje, sprovođenje i izvještavanje • Organizaciona – odvojena od drugih organizacionih jedinica subjekta

11. Uspostavljanje unutrašnje revizije • 27 subjekata javnog sektora organizaciono je uspostavilo posebnu jedinicu za unutrašnju reviziju • 22 subjekta izvršilo raspoređivanje 32 unutrašnja revizora - 19 subjekata na centralnom nivou (27 revizora) i - 3 subjekta na lokalnom nivou (5 revizora). • 24 subjekta povjerilo poslove unutrašje revizije jedinici za unutrašnju reviziju drugog subjekta na osnovu sporazuma

12. Unutrašnji revizor Uslovi propisani • Opštih uslova - Zakon o državnim službenicima i namještenicima • Posebi uslovi - Zakon o sistemu unutrašnjih finansijskih kontrola u javnom sektoru • Zvanja i koeficijenti – Uredba o zvanjima unutrašnjih revizora • unutrašnjeg revizora

13. Unutrašnji revizor • Poslovi • Revidira sisteme/procese u subjektu – identifikuje rizike i pocjenjuje adekvatnost i efektivnost kontrola koje upravljaju rizicima • Izvještava rukovodstvo o adekvatnosti i efikasnosti finansijskog upravljanja i kontrola i daje preporuke za poboljšanje • Ne mješa se u upravljačke aktivnosti, uvijek ostaje nezavisan • Ne preuzima odgovornost za sprovođenje poboljšanja u sistemima finansijskog upravljanja i kontrola

14. Unutrašnja revizija • Unutrašnja revizija u javnom sektoru Crne Gore je nova profesija je u početnoj je fazi razvoja, kapaciteti unutrašnje revizije su ograničeni • Iz tog razloga je neophodno obezbijediti dovoljan broj unutrašnjih revizora, kojima bi se pružila odgovarajuća obuka, u cilju razvoja vještina potrebnih za kvalitetno obavljanje poslova unutrašnje revizije da bi uspostavljene jedinice za unutrašnju reviziju postale operativne

15. Obuka • FMC – rukovodioci i lica za FMC • IA • Tokom 2009 u okviru CARDS projekta: “Prvi koraci ka uspostavljanju decentralizovanog sistema implementacije” održane 3 obuke unutrašnjih revizora (ukupno 5 dana) na temu: “Unutrašnja revizija i njena uloga u IPA strukturi. • Tokom 2011 u okviru IPA 2009- “Jačanje sistema upravljanja i kontrole finansijske pomoći EU Crnoj Gori” održana je prva radionica sa unutrašnjim revizorima o ulozi unutrašnje revizije i od 01-4.11.2011. godine održana je “Osnovna obuka za unutrašnju reviziju” za unutrašnje revizore u javnom sektoru.

16. Planirane aktivosti u razvoju unutrašnje revizije • Pružanje pomoći unutrašnjim revizorima u jedinicama za unutrašnju reviziju u 5 pilot ministarstava u pripremi i obavljanju unutrašnje revizije po metodologiji zasnovanoj na reviziji sistema i izradi revizorskog izvještaja • Pružanje pomoći u razvoju strateškog i godišnjeg plana i plana pojedinačne revizije • Pripremu, organizovanje i sprovođenje “Osnovne obuke za unutrašnje revizore” za novoprimljene unutrašnje revizore • Organizovanje i sprovođenje postupka za polaganje ispita za ovlašćenog unutrašnjeg revizora u javnom sektoru

17. HVALA NA PAŽNJI! stoja.rocenovic@mif.gov.me