T.C. Yükseköğretim Kurulu

1. T.C. Yükseköğretim Kurulu BOLOGNA SÜRECİ VE ÜLKEMİZDEKİ GELİŞMELER Pamukkale Üniversitesi, 01 Aralık 2008, Denizli Prof. Dr. Mehmet DURMAN

2. LİSBON VE BOLONYA SÜREÇLERİ Avrupa Yükseköğretim Alanını yeniden yapılandırmaktadır. LİSBON SÜRECİ: AMAÇ: Dünyanın en güçlü, bilgiye dayalı ekonomisini yaratmak. Bunun içinAvrupa Bilgi Toplumununve bunu gerçekleştirecekAvrupa Yükseköğretim Sistemininoluşturulması. İTİCİ GÜÇ:Ekonomik Rekabet ARAÇLAR:Daha fazla rekabet, yüksek kalitede araştırma, mükemmellik, gelişmiş teknoloji, yenilik BOLONYA SÜRECİ: AMAÇ:Avrupa Toplumunun ihtiyaçlarına uygunAvrupa Yükseköğretim Sistemininoluşturulması İTİCİ GÜÇ:Ekonomik ve sosyal ortak hedefler ARAÇLAR:Daha fazla işbirliği, farklılık, esneklik, yaratıcılık, ve ortak referans noktaları

3. BOLOGNA VE LİSBON SÜREÇLERİ’NİN HEDEFLERİ(Avrupa Yükseköğretim Reformu) • Avrupa topluluğunun ihtiyaçlarına uygun Avrupa Yükseköğretim Alanı’nı (AYA) oluşturmak. • Eğitim-öğretim sistemlerini birbiri ile uyumlu,kolay anlaşılır ve ulusal ve uluslararası bir çerçevede tanınır duruma getirmek, ---------- • Bilgi toplumuna uygun insan gücü yetiştirmek, • Mezunlara daha fazla istihdam yaratabilmek, • Dinamik ve rekabet gücü yüksek bilgiye dayalı dünyanın en güçlü ekonomisini oluşturmak,

4. BOLOGNA SÜRECİTarihçe • Bologna Deklarasyonu, 1999 (29 ülke) • Prag Bildirgesi, 2001 (32 ülke, Türkiye’nin katılımı) • Berlin Bildirgesi, 2003 • Bergen Bildirgesi, 2005 • Londra Bildirgesi, 2007 (47 ülke) • Leuven, 2009

5. 1999 2010 BOLOGNA DEKLARASYONUÇALIŞMA KONULARI • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi ve temel olarak 2/3 aşamalı yükseköğretim sistemi (Lisans, Master ve Doktora) • Ortak bir kredi sistemi (ECTS-AKTS) • Öğrenci/Öğretim üyesi Hareketliliği • Kalite güvencesi konusunda işbirliği • Yükseköğrenimde Avrupa boyutu • Yaşam boyu öğrenim • Öğrencilerin süreçlere katılımı • Avrupa Yükseköğretim Alanı (EHEA)’nın çekiciliğinin arttırılması • Avrupa Yükseköğretim Alanı (EHEA) ile Avrupa Araştırma Alanı (ERA) arasındaki sinerjinin oluşturulması • Bu çalışmaların 2010 yılına kadar tamamlanması ve EHEA ‘nın oluşturulması

6. BOLOGNA SÜRECİ NASIL İŞLEMEKTEDİR? • Uluslararası Düzey • Bakanlar Konferansı (iki yılda bir kez toplanır) • Bologna İzleme Grubu (BFUG) • BFUG Yürütme Kurulu • BFUG Çalışma Grupları • Bologna Durum Değerlendirmesi (Stocktaking) Çalışma Grubu • Bologna Yeterlilikler Çerçeveleri Çalışma Grubu • Sosyal Boyut Çalışma Grubu, vb. • Bologna Seminerleri • Ulusal Düzey: YÖK, Ulusal Ajans ve Bologna Uzmanları Türkiye Ulusal Takımı • Kurumsal Düzey: Yükseköğretim Kurumları 6

7. ÜLKELERİN BOLOGNA SÜRECİ DURUM DEĞERLENDİRME RAPORU BERGEN 2005 – LONDRA 2007 7

8. Bologna Süreci Değerlendirme Raporlarında Türkiye’nin Performansı BERGEN-2005 LONDRA-2007 8

9. 2005 Bologna Süreci Değerlendirme Raporunda Türkiye’nin Performansı 2005 9

10. 2005-2007 Bologna Süreci Değerlendirme Raporunda Türkiye’nin Performansı 2007 10

11. 4.33 Bologna 1999 Londra 2007 5 BOLOGNA SÜRECİNDE ÜLKEMİZDE YAPILAN ÇALIŞMALAR VE YAPILMASI GEREKENLER 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım 4.33 • 3. Diplomaların ve öğrenim sürelerinin tanınması • Diploma eki • Lisbon Tanıma Sözleşmesi • AKTS 3 • 4. Yaşam Boyu Öğrenme • Tecrübeye dayalı yeterliliklerin tanınması 5 • 5. Ortak Dereceler • Ortak derecelerin oluşturulması ve tanınması

12. 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 5 • Bologna Süreci ile uyumlu 2/3 aşamalı sistem hali hazırda mevcut: • Lisans (4 yıl) • Lisansüstü - Master (2 yıl) - Doktora (3 yıl) FARKLILIK: Avrupa’da oluşturulmaya çalışılan 3+2+3 yıl öğrenim süresine oranla uzun bir öğrenim süresi.

13. 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 5 • Kademeler arası geçiş belirli bir mevzuat çerçevesinde uygulanabilir durumda: • Mevzuat daha fazla şeffaflaştırılmalı • Çok disiplinli alanlara geçiş süreçlerinde daha açık süreçler belirlenmeli • Üst kademelere geçişi olmayan disiplinler tanımlanmalı ve geçişe engel sorunlar ortadan kaldırılmalı • Konunun takibi için ulusal veri toplama ve izleme sistemi oluşturulmalı

14. 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3

15. 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3 • Yeterlilik: • Bir eğitim kademesini başarı ile tamamlayan bir kişinin neleri bileceğinin (bilgi-knowledge), neleri yapabileceğinin (beceri-skill) ve hangi yetkinliklere (competence) sahip olacağının tanımıdır. Yeterlilikler çerçevesi bunları organize eden ve sınıflandıran yapıdır. • Yükseköğretim Yeterlilikleri • Mesleki Yeterlilikler: 21.09.2006 tarihinde 5544 sayılı Kanunla • Mesleki Yeterlilikler Kurumu Kanunu

16. Öğrenim Çıktıları ve Yetkinlikler 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3 Avrupa Yükseköğretim Alanı için Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Sektörel Yeterlilikler Program Yeterlilikleri

17. AVRUPA YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3 • Yükseköğretimsistemleriarasında uluslararası ilişkilendirmeyi sağlamak(saydamlık), • Yükseköğretim sistemlerinin birbirini tanımasını kolaylaştırmak (tanınma) • Öğrenenlerin ve mezunların hareketliliğini artırmak (hareketlilik)

18. AVRUPA YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ(Şemsiye Çerçeveler) 1. Avrupa Yükseköğretim Alanı için Yeterlilikler Çerçevesi (The overarching framework for qualifications of the EHEA) “QF - EHEA”: Bologna Süreci-Bergen Kararı, 19-20 Mayıs 2005 2. Yaşam Boyu Öğrenim için Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (European Qualifications Framework for Lifelong Learning) “EQF-LLL”:Avrupa Parlementosu ve Konseyi tarafından 23 Nisan 2008’de kabul edilmiştir. İki ayrı çerçevenin yaklaşımları farklı, amaçları aynıdır.

19. Avrupa Yükseköğretim Alanı(EHEA) ve Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (EQF) Tanımlayıcıları DUBLIN TANIMLAYICILARI (EHEA) EQF TANIMLAYICILARI Bilgi ve Kavrama Bilgi Bilgiyi ve Kavrananları Uygulama Beceriler Karar Verme • Geniş çerçevede yetkinlilikler: • Bağımsız çalışabilme ve sorumluluk • Öğrenme yetkinliği • İletişim ve sosyal yetkinlikler • Profesyonel ve mesleki yetkinlikler İletişim Becerileri Öğrenme Becerileri

20. AVRUPA YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ QF-EHEA EQF-LLL AKTS EQF Kademe 8 Üçüncü Kademe (Doktora) ??? 90-120 EQF Kademe 7 İkinci Kademe (Yüksek Lisans) Yükseköğretim Kademeleri 180-240 EQF Kademe 6 Birinci Kademe (Lisans) 120 EQF Kademe 5 Kısa Kademe (Önlisans) EQF Kademe 4 EQF Kademe 3 İlk Ve Orta Öğretim Kademeleri EQF Kademe 2 EQF Kademe 1

21. 8ORTAK EQF SEVİYESİ (LEVELS) Bilgi (Knowledge) Her birEQFReferansSeviyesi Beceriler (Skills) Yetkinlikler (Competences)

22. 4.33 EQF Kademe 8 Yeterlilik Yeterlilik EQF Kademe 7 EQF Kademe 6 Yeterlilik EQF Kademe 5 Yeterlilik EQF Kademe 4 Yeterlilik EQF Kademe 3 EQF Kademe 2 Yeterlilik Yeterlilik EQFKademe 1 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3 ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVELERİNİN İLİŞKİLENDİRİLMESİ Ülke A Ülke B

23. ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ NEDİR? 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3 • Ülkelerin • toplumsal, • kültürel • ve ekonomik gerçeklerine en yakın tanımları ve yaklaşımları içeren, • Yükseköğretim kurumları tarafından kabul gören ve uygulanabilen, • Ulusal ve Uluslararası paydaşlarca tanınan ve ilişkilendirilebilen • derecelerin verilebileceği bir sistem.

24. ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ NEDEN? 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3 • Uluslararası alanda bir ülkenin yüksek öğretim sisteminin • şeffaflığı • tanınması • öğrenenler ve mezunlarının hareketliliği için bir araçtır.

25. Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi AKADEMİSYENLER için neden önemlidir? • Öğreticilere, öğrencilerine öğrenim gördükleri programın ve program içersindeki derslerin amaçlarını ve bunları başarı ile tamamladıklarında kazanacakları yeterlilikleri açıklamasına yardımcı olur. • Başka bir eğitim kurumunda alınmış olan derslerin tanınmasını, intibakını ve kredilenmesini kolaylaştırır. • Öğrenci hareketliliği için engelleri azaltır ve yaşam boyu öğrenimi teşvik eder.

26. Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi ÖĞRENCİLER için neden önemlidir? • Öğrencilerin eğitim programlarını ve derslerini bilinçli seçmelerine ve bunları başarı ile tamamladıklarında hangi yeterliklere (neleri bileceklerine, uygulayabileceklerine ve hangi sosyal ve iletişim yetkinliklerine) sahip olacaklarını önceden bilmelerine yardımcı olur. • Öğrencilerin öğrenim programları dışındaki aktivitelerinde öğreneceklerinin anlaşılır olmasına yardım eder.

27. Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi İŞVERENLER için neden önemlidir? • İstihdam edecekleri öğrencilerin mezuniyetleri sonunda neleri bileceğini, bunları hangi ölçüde uygulamaya aktarabileceğini, bilgi ve becerilerinden ne bekleyeceklerini anlamalarına yardım eder. • Eğitim kademeleri arasındaki yeterliliklere dayalı farkı ve bunların, ihtiyaçlara göre istihdamına yönelik daha bilinçli tercih yapmasına yardımcı olur.

28. Hazırlama Süreci 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3 Sürecin organizasyonu Taslak metnin hazırlanması Paydaşlarla tartışma ve nihai metnin oluşturulması Ulusal otorite onayı Uygulama ile ilgili hazırlık süreci, idari yapılanma, ilgili yasal düzenlemeler ve akreditasyon Eğitim-öğretim programları seviyesinde uygulama

29. 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3 ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ KADEMELERİ YÜKSEKÖĞRETİM PROFİLLERİ YÜKSEKÖĞRETİM KADEMELERİ VERİLEN DERECELER * Yeterlilikleri taslak olarak tanımlanmış profiller. ** Yeterlilikleri tanımlanması gereken profiller

30. 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3 Ulusal Yeterlilikler Çerçevesinin Tasarımı • Seviyeler (cycles) • Profiller (profiles) • Verilen Dereceler (award types) • Öğrenim Çıktıları (Learning Outcomes) • Dublin (EHEA) veya EQF-LLL Tanımlayıcıları (Descriptors) • Krediler ve Öğrenim Yükü (Credits and workload) • Kalite Güvencesi

31. 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3 ULUSAL YETELİLİKLER ÇERÇEVESİ HAZIRLAMA SÜRECİ TAKVİMİ • Başlangıç için karar verme (Ulusal otorite, YÖK): • Sürecin planlanması ve organizasyonu (Komisyon, Çalışma grubunun oluşturulması, ilgili paydaşların belirlenmesi vb.) (YÖK, Komisyon, Çalışma Grubu): 3. Sürecin tasarımı (Kademeler, Kademelerin Tanımlanması, Verilen Dereceler ve Profiller) (Komisyon, Çalışma Grubu): 4. Taslak metnin hazırlanması (Komisyon, Çalışma Grubu): Kasım 2008 5. Metnin paydaşlar tarafından Ulusal düzeyde tartışılması ve kabulü (Komisyon, Çalışma Grubu): Aralık 2008 6. Ulusal otorite tarafından çerçevenin onaylanması ve ilgili yasal düzenlemelerin yapılması (Kanun, yönetmelik) (YÖK): Mart 2009 7. Ulusal otorite tarafından idari düzenlemeler (Yükseköğretim Kurumları, Kalite Ajansları ve Diğer İlgili kuruluşlar) (YÖK): Mayıs 2009 • Sektörel yeterliliklerin belirlenmesi (İlgili akademik birimler ve sektör paydaşları) (Komisyon, Çalışma Grubu): Aralık 2009 • Çerçevenin seçilecek kurum, bölüm ve program düzeyinde pilot ölçekte uygulanması ve ders programlarının öğrenim çıktılarına dayalı olarak güncellenmesi (YÖK, Komisyon, Çalışma Grubu): Aralık 2010 • Çerçevenin tüm yükseköğretim kurumlarında, bölüm ve program düzeyinde uygulanması ve ders programlarının öğrenim çıktılarına dayalı olarak güncellenmesi (YÖK, Komisyon, Çalışma Grubu): Aralık 2012 • Yeterliliklerin, Ulusal Yeterlilikler çerçevesine Ulusal Kalite Güvencesi Sistemi (Akreditasyon, Değerlendirme) ile dahil edilmesi (YÖK, Komisyon, Çalışma Grubu): Aralık 2010-2020

32. Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi

33. 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3 MESLEKÎ YETERLİLİK KURUMU KANUNU Kanun No. 5544      Kabul Tarihi : 21/9/2006 • Amaç ve Kapsamı: • Ulusal ve uluslararası meslek standartlarını temel alarak, teknik ve mesleki • alanlarda ulusal yeterliliklerin esaslarını belirlemek; • Denetim, ölçme ve değerlendirme, belgelendirme ve sertifikalandırmaya • ilişkin faaliyetleri yürütmek için gerekli ulusal yeterlilik sistemini kurmak ve • işletmek üzere Mesleki Yeterlilik Kurumunun kurulması, çalışma usul ve • esaslarının belirlenmesi ile ulusal yeterlilik çerçevesiyle ilgili hususların • düzenlenmesini sağlamak. • Tabiplik, diş hekimliği, hemşirelik, ebelik, eczacılık, veterinerlik, mühendislik • ve mimarlık meslekleri ile en az lisans düzeyinde öğrenimi gerektiren ve • mesleğe giriş şartları kanunla düzenlenmiş olan meslekler bu Kanun kapsamı • dışındadır.

34. 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3 Kurumun görev ve yetkileri: • Ulusal meslekî yeterlilik sistemi ile ilgili yıllık gelişme planlarını hazırlamak, geliştirmek, uygulamasını yapmak veya yaptırmak, denetlemek; bunlara ilişkin düzenlemeleri yapmak. • Standartları belirlenecek meslekleri belirlemek ve bu standartları hazırlayacak kurum ve kuruluşları tespit etmek. • 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa tâbi teknik ve meslekî eğitim veren yüksek öğretim kurumlarında ulusal meslek standartlarına uygun eğitim ve öğretimin yapılabilmesi için Yükseköğretim Kurulu ile; orta öğretim düzeyindeki meslekî ve teknik eğitim veren öğretim kurumlarında ulusal meslek standartlarına uygun eğitim ve öğretimin yapılabilmesi için Millî Eğitim Bakanlığı ile işbirliği yapmak. ç)Ulusal meslek standartlarını temel alarak, teknik ve meslekî alanlarda ulusal yeterliliklerin esaslarını belirlemek. d)Ulusal meslekî yeterlilikler alanındaki eğitim ve öğretim kurumlarını ve programlarını akredite edecek kurumları belirlemek. e)Sınav ve belgelendirme sistemi kapsamında; yeterliliği belgelendirecek yetkilendirilmiş kurumları belirlemek ve sınavlarda başarılı olanlara sertifika verilmesini sağlamak.

35. 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi SONUÇ 3 • Öğrenci Merkezli Eğitim son yıllarda Bologna Sürecinde ortaya çıkan en önemli gelişmelerden birisidir. • Yükseköğretim kurumları, oluşturulacak Ulusal Yeterlilikler çerçevesi ve Sektörel Yeterlilikler doğrultusunda tüm programlarını “program çıktıları”na göre tanımlamaları gerekmektedir. • Ders müfredatı program çıktılarını sağlayacak şekilde “ders öğrenim çıktıları” tanımlanarak tasarlanmalı, bunu test edecek prosedürler geliştirilerek sürekli gözden geçirilmeli ve iyileştirmelidir. • Bu alanda yapılacak tüm çalışmalar “Mesleki Yeterlilikler Kurumu” çalışmaları ile ilişkilendirilmeli ve Yükseköğretim yeterlilikleri ile mesleki yeterlilikler arasında anlaşılabilir ve şeffaf bir ilişki kurulmalı ve yükseköğretim yeterliliklerini mesleki yeterliliklere taşıyacak ve “yaşam boyu öğrenim” kapsamında mesleki yeterlilikleri geliştirecek mekanizmalar oluşturulmalıdır.

36. Bologna 1999 Londra 2007 4 BOLOGNA SÜRECİNDE ÜLKEMİZDE YAPILAN ÇALIŞMALAR VE YAPILMASI GEREKENLER 5 4 4 3 4.33 • Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: • 2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi • Kademeler arası geçiş • Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım 4.33 • 3. Diplomaların ve öğrenim sürelerinin tanınması • Diploma eki • Lisbon Tanıma Sözleşmesi • AKTS 3 • 4. Yaşam Boyu Öğrenme • Tecrübeye dayalı yeterliliklerin tanınması 5 • 5. Ortak Dereceler • Ortak derecelerin oluşturulması ve tanınması

37. 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım 5 4 4 3 • Avrupa Yükseköğretim ve Araştırma Alanı’nı oluşturmak için yapılacak • reformları ifade eden Bologna Süreci’nin başlangıcından itibaren • Sürecin başarı ile sürdürülebilmesi • Lizbon hedeflerinin gerçekleştirilebilmesi • Uluslararası rekabetin oluşturulabilmesi • için Yükseköğretimde Kalite Güvencesi ve bu alandaki Uluslararası • İşbirliği,en önemli eylem konusu olarak öne çıkmış ve bu konuda eyleme • dönüşen bir dizi somut adım atılmıştır.

38. 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım 5 4 4 3 • Avrupa Komisyonu’nun 4 basamaklı modeli (1998) • Yükseköğretimde Avrupa Kalite Güvence Birliği’nin (ENQA) 2005 Raporu • Yükseköğretimden sorumlu Avrupa Bakanlarının Bergen (2005) ve Londra (2007) toplantıları kararları • Kalite Güvence Ajanslarının Tescilsistemimin kabulü ve uygulanması. SOMUT ADIMLAR:

39. 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım 5 4 4 3 • 4 BASAMAKLI MODEL (Avrupa Komisyonu,1998) • Kalite Güvencesi Konusundabağımsız kuruluşların(ajansların) kurulması • Kalite güvencesindeiçvedış değerlendirmeunsurlarının oluşturulması • Konuyla ilgilipaydaşlarınçalışmalara katılımı • Sonuçlarınyayınlanması(raporlanması)

40. 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım AVRUPA YÜKSEKÖĞRETİM ALANINDA KALİTE GÜVENCESİ İÇİN STANDARTLAR VE TEMEL İLKELER(ENQA Raporu, Helsinki 2005) 5 4 4 3 İç Kalite Güvencesinin Avrupa Standartları ve Temel İlkeleri Dış Kalite Güvencesinin Avrupa Standartları ve Temel İlkeleri Dış Kalite Güvence Ajansları İçin Avrupa Standartları • Kalite Güvencesi İçin Politika ve Prosedürler • Program ve Kazanımların Onaylanması, İzlenmesi ve Düzenli Olarak Gözden Geçirilmesi • Öğrencilerin Değerlendirilmesi • Öğretim Elemanının Kalite Güvencesi • Öğrenme Kaynakları ve Öğrencilere Sağlanan Destek • İletişim ve Bilgi Sistemleri • Kamunun Bilgilendirilmesi • İç Kalite Güvencesi Prosedürlerinin Kullanımı • Dış Kalite Güvencesi Süreçlerinin Gelişimi • Karar Kriterleri • Amaca Uygun Süreçler • Raporlama • İzleme Prosedürleri • Periyodik Gözden Geçirmeler • Sistem Çapında Analizler • Yükseköğretim İçin Dış Kalite Güvencesi Yöntemlerinin Kullanımı • Resmi Statü • Etkinlikler • Kaynaklar • Görev Bildirisi • Bağımsızlık • Kuruluşlar Tarafından Kullanılan Dış Kalite Güvencesi Kriterleri ve Süreçleri • Güvenirlik Sağlama Yöntemleri

41. 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım (ENQA Raporundan Örnekler, Helsinki 2005) 5 4 4 3 İç Kalite Güvencesinin Avrupa Standartları ve Temel İlkeleri Dış Kalite Güvencesinin Avrupa Standartları ve Temel İlkeleri Dış Kalite Güvence Ajansları İçin Avrupa Standartları • Kalite Güvencesi İçin Politika ve Prosedürler • Kurumdaki öğretim ve araştırma ilişkisi • Kalite ve standartlarla ilgili kurumun stratejisi • Öğrencilerin kalite güvencesi süreçlerine katılımı • Programların ve Kazanımların Onaylanması, İzlenmesi ve Düzenli Olarak Gözden Geçirilmesi • Şeffaf ve net olarak hedeflenmiş öğrenme çıktılarının geliştirilmesi ve yayınlanması • Öğretim programı ve program tasarımı ve içeriğine özen ve dikkat • Programların, dış katılımcıları da kapsayan panellerle, düzenli aralıklarla gözden geçirilmesi • Öğrencilerin kalite güvencesi etkinliklerine katılımı • Öğrencilerin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi • Planlanan öğrenme çıktılarının ve diğer program hedeflerinin öğrencilerin başarısını ölçecek şekilde tasarlanmış olması • Notlandırmada şeffaf ve yayınlanmış kriterler 2

42. 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım 5 4 4 3 BERGEN – 2005 • Kalite GüvencesindeAvrupa Standart ve İlkelerininUygulanması • Kalite Güvence Ajanslarının tescilinioluşturacak bir birliğin oluşturulması(European Register for Quality Assurance Agencies) • Kalite GüvenceAjanslarıiçin birdış denetimsisteminin oluşturulması • Yeterliliklerin anlaşılabilirolması veuluslararası tanınabilirliğinin sağlanabilmesi için ulusal yeterlilik çerçevelerinin oluşturulması (National Qualification Framework) ve bunun Avrupa boyutunda ilişkilendirilmesi (Overarching of EQF)

43. 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım 5 4 4 3 LONDRA – 2007 • Kalite GüvencesindeAvrupa Standart ve İlkelerinindevamlılığı • Kalite GüvencesindeYükseköğretim Kurumlarınınsorumluluğu • Kalite Güvence Forumu’nun veE4 Grubuçalışmalarının devamlılığı • E4 Grubu tarafından önerilenKalite Güvence Ajanslarının Tescil sistemimin kabulü ve geliştirilmesi • Ulusal ve Avrupa Yeterlilikler çerçevesivekalite güvencesiile ilişkilendirilmesine önemli vurgu

44. 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım KALİTE GÜVENCE AJANSLARININ AVRUPA TESCİLİ (EQAR)(11 Üye ve 5 Ülke gözlemcisinden oluşmaktadır) 5 4 4 3 • Ulusal ve ENQA izlemeleri temel alınarak Kalite güvencesinde Avrupa Standart ve ilkeleri’ni yerine getiren ajanslar gibi Avrupa’da hizmette bulunan güvenilir ajanslara istemli olarak bilgi temin eden bir sistemin oluşturulması • Öğrencilere, işverenlere, Yükseköğretim Kurumlarına, ülkelere ve QA ajanslarına hizmet verilmesi • Yükseköğretim kurumları, öğrenciler, kalite güvence ajansları ve sosyal ortaklar gibi paydaşların sorumluluğunu taşıması Amaç:

45. 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım EQAR TESCİL SÜRECİ 5 4 4 3 QA Ajansları b) Ulusal olmayan izleme • Ulusal İzleme Tescil Komitesi Tescil = liste ENQA Üyeliği

46. 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım AVRUPA ÜLKELERİNDEKİ KALİTE GÜVENCE AJANSLARI 5 4 4 3 • 25 Ülkede, 71 Ajans • 35 Ajans ENQA Tam Üyesi • 9 Ajans ENQA Aday Üyesi • 12 Ajans bağımsız değil • YÖDEK Asosiye Üye-2007

47. 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım 5 4 4 3 • AJANSLAR TARAFINDAN KULLANILAN • KALİTE GÜVENCE YÖNTEMLERİ

48. 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım 5 4 4 3 ÜLKEMİZDEKİ DURUM • Mevcut önemli birikim • ABET (Accreditation Board for Eng. & Tech.) • - 4 Üniversitemizde 42 mühendislik programı akredite olmuş durumdadır. • MÜDEK (Mühendislik Değerlendirme Kurulu) • - 10 Üniversitemizde 57 mühendislik programı akredite olmuş durumdadır. • Öğretmen Eğitiminde Standartlar ve Akreditasyon • EUA (Avrupa Üniversiteler Birliği) • - 21 Üniversitemiz Kurumsal Değerlendirme Sürecinden geçmiştir. • Üniversitelerimizde Kalite konusunda yüksek seviyede bilinçlenme ve yapılan çalışmalar. • Yeni Yönetmelik:“Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği” ( 20 Eylül 2005) • Eğitim, araştırma ve İdari hizmetlerin değerlendirilmesi ve kalitesinin arttırılması • Berlin Bildirisi ve ENQA (European Assoc. for QA in HE) prensipleri ile uyumlu • Dış Değerlendirmeye açık. • 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu

49. 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım 5 4 4 3 ÜLKEMİZDEKİ GELİŞMELER Yükseköğretim kurumlarınıneğitim, öğretimvearaştırmafaaliyetleriileidarihizmetlerinin değerlendirilmesi, kalitelerinin geliştirilmesi, bağımsız"dış değerlendirme" süreciyle kalite düzeylerinin onaylanması ve tanınması konusundaki çalışmalara ilişkin esasları düzenlemektedir. Yükseköğretim Kurumlarında “Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme” Yönetmeliği 20 Eylül 2005

50. 4 • Kalite güvencesi • Avrupa ilke ve standartları ile uyumlu Ulusal Kalite Güvence Sistemi • Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi • Öğrenci Katılımı • Uluslararası Katılım 5 4 4 3 ÜLKEMİZDEKİ GELİŞMELER • İlgili yönetmelik çerçevesinde; • Ulusal Boyutta: • Yükseköğretim Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme • Komisyonu (YÖDEK) • Yükseköğretim Kurumlarında: • Yükseköğretim Kurumu Akademik Değerlendirme ve Kalite • Geliştirme Kurulları (ADEK) • çalışmaların yürütülmesi ve koordinasyonundan sorumludur.