830 likes | 2.09k Views
Sekcja Pediatryczna PTAIT. Sedacja dzieci podczas intensywnej terapii. Alicja Bartkowska-Śniatkowska. Fizjologia snu. Teorie snu. „ passive theory of the sleep ” układ siatkowaty w pniu mózgu ulega depresji i hamowaniu „ active theory of the sleep ”
E N D
Sekcja Pediatryczna PTAIT Sedacja dzieci podczas intensywnej terapii Alicja Bartkowska-Śniatkowska
Teorie snu • „passive theory of the sleep” układ siatkowaty w pniu mózgu ulega depresji i hamowaniu • „active theory of the sleep” pobudzeniu ulegają tzw. układy hamujące
Mechanizmy snu Aktywacja ośrodkowego układu nerwowego • Jądro szwu (raphe nucleus), miejsce sinawe (locus coeruleus) w dolnej części mostu i rdzenia kręgowego • Jądro pasma samotnego (nucleus of the tractus solitarius) w moście i rdzeniu kręgowym • Rozsiane miejsca we wzgórzu i podwzgórzu, okolica nad skrzyżowaniem nerwów wzrokowych (suprachiasmiatic nucleus and area) Wydzielanie substancji neurohormonalnych • Czynnik S, obecny w płynie mózgowo-rdzeniowym i moczu ssaków • Nanopeptyd, wyizolowany z krwi • Czynnik dotychczas nieoceniony molekularnie, obecny we krwi
Rytm dobowy snu – regulacja nerwowa http://en.wikipedia.org/wiki/Suprachiasmatic_nucleus
Rola snu fizjologicznego • Przywrócenie właściwej równowagi pomiędzy neuronami OUN • „Wyzerowanie” aktywności mózgu • Wyhamowanie aktywności współczulnej i przywspółczulnej narządów obwodowych • „Tajemnicza” rola snu, będąca polem badań psychologów i psychiatrów
Sen fizjologiczny • „Slow-Wave Sleep” nREMciśnienie tętnicze częstość oddechów podstawowy metabolizm sny i marzenia senne obecne (nie zapamiętywane, bez aktywności ruchowej ciała) • „Rapid-Eye Movement sleep” REM wyższa aktywność ruchowa, pomimo obniżonego napięcia mięśniowego wyższy metabolizm mózgu o 20% rytm serca i tor oddychania – nieregularne sny i marzenia senne, zapamiętywalne, gromadzone zwany „snem paradoksalnym” Textbook of Medical Physiology, Guyton&Hall, Elsevier Saunders, 2006
Farmakokinetyka i farmakodynamika leków sedacyjnych Dystrybucja leku
Farmakokinetyka leku sedacyjnego dożylnegomodel dwu- i trójkompartmentowy k eo Drug input k 1e k 12 k 13 k 31 k 21 Clearance 2 Clearance 3 k 10 Clearance 1
Objętość dystrybucji a efekt farmakokinetyczny • Objętość dystrybucji różni się u noworodków, niemowląt, dzieci i dorosłych
Różnice biochemiczne a efekt farmakodynamiczny 55-69 < 200 Heil W, Koberstein R, Zawta B:Reference Ranges for Adults and Children, Pre-Analytical Considerations, 1999
Analgosedacja w intensywnej terapii dziecięcej Sedatio (łac.) - uspokojenie
Cele sedacji Redukcja bólu • Redukcja stresu, ochrona przed urazami i pobudzeniem • Zmniejszenie dyskomfortu i bólu • Im bardziej niedojrzały noworodek tym więcej czynności lub procedur, ale często rzadziej otrzymuje analgezjęEva Cignacco; Pediatric Critical Care Medicine2007 • Zmniejszenie uogólnionej odpowiedzi ogólnoustrojowej w stanie krytycznym • Ułatwienie wykonania niezbędnych procedur lekarskich, pielęgniarskich i diagnostycznych itp. • Redukcja stresu rodziców, obserwujących dziecko poddane intensywnej terapii„Najbardziej stresującym dla rodzica jest widzieć jak cierpi jego dziecko i nie móc mu pomóc...”Eva Cignacco, Pediatric Critical Care Medicine 2007 Badanie USG, ECHO serca: 0-2 Odsysanie z j. ustnej, CPAP, badanie oczu: 2-4 Odsysanie z rurki intubacyjnej, cewnikowanie pęcherza: 4-6 Iniekcja i.m., usunięcie drenu opłucnowego: 6-8 Intubacja, nakłucie lędźwiowe, kaniulacja centralna, drenaż opłucnej : 9-10
Nadmierna sedacja • Trudna ocena stanu neurologicznego • Trudności z wybudzeniem • Depresja układu krążenia • Depresja układu oddechowego • Przedłużona wentylacja mechaniczna • Upośledzenie perystaltyki • Ryzyko rozwoju odleżyn • Przedłużony pobyt w intensywnej terapii
Niedostateczna sedacja • Zaburzenia wentylacji • Obkurczenie naczyń płucnych • Nieplanowana samoistna ekstubacja • Uraz układu oddechowego • Nadmierne pobudzenie serca i układu krążenia • Problemy sprzętowe • Reakcja zespołu leczącego • Zmniejszenie tolerancji i/lub brak akceptacji rodziców/opiekunów
Leki stosowane podczas analgosedacji w intensywnej terapii dziecięcej 25
Leki nasenne 26
Idealny lek… Właściwości fizyczne • Rozpuszczalny w wodzie • Stabilny w roztworze • Stabilny pod wpływem światła • Stabilny w pokojowej temperaturze • Niedrogi Właściwości farmakologiczne • Początek działania szybki, w tzw. „czasie ręka – mózg” • Nie wywołujący bólu, drgawek etc, podczas podawania • Nie wpływający istotnie na wydolność układu krążenia, oddechowego • Nie powodujący wzrostu ciśnienia śródczaszkowego • Bez wpływu na wydolność wątroby i nerek • Bez efektu kumulacji podczas wlewu oraz powstawania aktywnych metabolitów • Brak efektu teratogennego
Dlaczego droga podania dożylna? • Szybki początek działania • Brak redukcji stężenia w wyniku efektu „pierwszego przejścia” • Całkowita dawka niższa • Szybkie wybudzenie • Lepsza kontrola dawkowania
Benzodiazepiny diazepam, lorazepam, midazolam, temazepam Receptor GABAA Clayton T, et al.., Helmstetter FJ, Furtmüller R, Ecker G, Parker MW, Sieghart W, Cook JM (2007). "An updated unified pharmacophore model of the benzodiazepine binding site on gamma-aminobutyric acid(a) receptors: correlation with comparative models". Curr. Med. Chem. 14 (26): 2755–75.
Charakterystyka midazolamu chlordiazepoxide • Wysoko rozpuszczalny w lipidachmidazolam > diazepam > temazepam > lorazepam • Cholorowodorek midazolamu pH 4,0 (rozp. w wodzie),w pH 7,4 rozp. w lipidach • Szybki początek działania (w czasie „ręka – mózg”) • Skuteczny stężenie w surowicy = stężenie w mózgu • EEG – zanik fazy REM • Minimalny wpływ na układ krążenia i oddechowy • Metabolit o minimalnej aktywności • Zjawisko tachyfilaksji Tobias JD, Berkenbosch JW, Tolerance during sedation in pediatric ICU patoents: effects on the BIS monitor, J Clin Anesth, 2001 • Neurodegeneracja i apoptoza w OUN majaczenie, zaburzenia intelektualne, kognitywne desmethyl chlordiazepoxide desmethyl diazepam diazepam temazepam oxazepam midazolam hydroxymidazolam koniugacja lorazepam wydalanie
Badania własne i inne I. Czynniki wpływające na farmakokinetykę midazolamu • wydolność nerek • wydolność wątroby • stosowanie leków hamujących aktywność Cytochromu P450 S.N. de Wildt et al.: Population pharmacokinetics and metabolism of midazolam in pediatric intensive care patients. Crit Care Med. 2003 II. Ocena rytmów dobowych podczas sedacji midazolamem w ITP • istotne różnice dzień - noc wykazano dla HR (p=0.003) i DBP (p=0.013) • tylko u 1/4 pacjentów (p<0.05) Bienert A, Śniatkowska A. i wsp. Ocena rytmów okołodobowych u dzieci poddawanych sedacji midazolamem w oddziale intensywnej terapii, 2012, wysł. do druku
Charakterystyka farmakokinetyczna – inne leki Smith t, Pinnock C, Lin T, Fundamentals of anaesthesia, 2009 33
Propofol2,6-diizopropylofenol Propofol zapewnia szybkie i łagodnezasypianie, w tzw. czasie „ręka – mózg” EEG – α, następnie dominują wolne fale δ Metabolizm sprzęgania w wątrobiei wydalania przez nerki Działa poprzez receptory receptory GABAA i glicynowe, nikotynowe i 5-HT3 CH(CH3)2 OH CH(CH3)2 CH(CH3)2 34
PRIS- propofol infusion syndrom kwasica rhabdomioliza bradykardia hiperlipidemia stłuszczenie watroby czynniki ryzyka młody wiek ciężka choroba ogólnoustrojowa niewydolność wielonarządowa, steroidy katecholaminy
Etomidat imidazol • Etomidat - szybkie i łagodne zasypianie, podobnie do propofolu, w tzw. czasie „ręka – mózg” • EEG – fala epileptoidalna • Sedacja w IT – ograniczona 11-β-hydroksylazy – syntezy kortykosteoridów i mineralokortykosteroidów
Ketamina • Wysoko rozpuszczalna w lipidach • Metabolizowana przy współudziale CYP 450 do norketaminy • Blokuje receptory NMDA w OUN • Wpływ na mózg zdysocjowany (rzadziej reakcje halucynogenne i paranoidalne u dzieci, zalecane jednak połączenie z benzodiazepinami)
Tiopental tiobarbituranPhenobarbital • pH 11 99% zjonizowany, nieaktywnypH 7.4 66% niezjonizowany, rozpuszczalny w lipidach, aktywny • Stężenie terapeutyczne – 40ug/ml • Depresja kory mózgowej CMRO2, CBF, ICP • EEG – linia izoelektryczna, zależna od szybkości wlewu • działanie immunospuresyjne – zwiększone ryzyko min. ARDS i innych zakażeń hamuje transkrypcję NF-kB hamuje ekspresję IL-2, IL-6 i IL -8 oraz interferonu γ hamuje aktywację CD3+w limfocytach Loop T at al. Thiopental Inhibits the Activation of Nuclear Factor κB, Anesthesiology 2002 • Kontrowersyjne zastosowanie neuroprotekcyjne tak, gdy wzrost ICP!!! raczej niższe dawki 1-2mg/kg/godz.American Heart Association Guidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care, Circulation 2010
α2 – mimetykiα2 – receptory (alfa-2A, alfa-2B, alfa-2C) Lokalizacja • część presynaptyczną zakończeń nerwów sympatycznych i neuronów noradrenergicznych ośrodkowego układu nerwowego • miejsce sinawe, jądra podsinawe, nerw błędny, rdzeń przedłużony, rdzeń kręgowy • część postsynaptyczną receptorów w wątrobie, trzustce, nerkach, płytkach krwi i oku Efekt kliniczny • Spadek albo wzrost ciśnienia tętniczego • Działanie nasenno-uspokajające • Działanie analgetyczne
Receptor α2 adrenergiczny Mechanizm działania • hamowanie aktywności cyklazy adenylowej • przyśpieszanie wymiany jonów sodu i wodoru przez błony komórkowe • aktywacja potasowych kanałów jonowych • hamowanie jonowych kanałów wapniowych • modulowanie aktywności fosfolipazy C związanej z błoną komórkową.
Leki α2 – agonistyczne klonidyna, deksmedetomidyna Aktywność alfa-2 : alfa-1 DEX 1600 : 1 CLO 200 : 1 Selektywność alfa-2 : alfa-1 DEX 1300 : 1 CLO 39 : 1 http://en.wikipedia.org/wiki/Adrenergic_receptor
Klonidyna chlorowodorek 2-(2,6- dwuchlorofenylamino)-2-imidazoliny • poprawia stabilność hemodynamiczną układu krążenia • zmniejsza zużycie tlenu przez mięsień sercowy • ogranicza częstość incydentów niedokrwienia serca w okresie okołooperacyjnym • zmniejsza całkowite zużycie tlenu w okresie pooperacyjnym • zmniejsza ryzyko niedokrwienia serca • ogranicza odpowiedź stresową na laryngoskopię, intubację dotchawiczą etc • nie wpływa na układ oddechowy, nawet podawana z morfiną • osłabia odpowiedź hiperglikemiczną na uraz, stres • zapobiega dreszczom • hamuje wydzielanie śliny, zapobiega nudnościom i wymiotom
Deksmedetomidyna (S)-4-[1-(2,3-dimethylphenyl)ethyl]-3H-imidazole DEX CLO Biodostępność 90% 75-95% Wiązanie z białkami 97% 20-40% Metabolizm w wątrobie do nieaktywnych metabolitów (CYP450) T ½ 2 godz. (pocz. po 6 min.) 12-33 godz. Wydalanie 95%, z moczem 40-50%, z moczem Klirens 2-20 m.ż.: 1,2-1,0 l/kg/godz.> 2.r.ż.: 0,8 l/kg/godz. Starsze dzieci i dorośli: 0,5-0,6 l/kg/godz.
Charakterystyka DEX w populacji pediatrycznej PK / PD • Stężenie docelowe 0.6 μg/l porównywalne do dorosłych • Klirens niższy w 1 r.ż wyższy u małych dzieci • Objętość dystrybucji wyższa u noworodków i niemowląt 125,3 l/70 kg (Vss dorosłi 103,5–126,71 l/70 kg) Korzyści kliniczne • Sedacja bez stadium delirium • Sedacja w odzwyczajaniu od opioidowych leków przeciwbólowych • Analgezja • Neuroprotekcja poprzez hamowanie apoptozy (midazolam i ketamina stymulują proces neurodegeneracji na drodze apoptozy!!!) 1. Amanda AL. Et al..Dexmedetomidine pharmacokinetics in pediatric intensive care – a pooled analysis Pediatric Anesthesia, 2009 2. R. D. Sanders; D. Ma; P. Brooks; M. MazeBalancing Paediatric Anaesthesia: Preclinical Insights Into Analgesia, Hypnosis, Neuroprotection, and Neurotoxicity. Br J Anaesth. 2008.
Wzrost ciśnienia tętniczego MASON, K. P., ZURAKOWSKI, D., ZGLESZEWSKI, S., et al... (2010), Incidence and predictors of hypertension during high-dose dexmedetomidine sedation for pediatric MRI.Pediatric Anesthesia, 20: 516–523.
Bradykardia MASON, K. P., ZURAKOWSKI, D., ZGLESZEWSKI, S., et al... (2010), Incidence and predictors of hypertension during high-dose dexmedetomidine sedation for pediatric MRI.Pediatric Anesthesia, 20: 516–523.
MAP, HR Marcia L. Buck, Pharm.D., FCCP; Douglas F. Willson, M.D. Use of Dexmedetomidine in the Pediatric Intensive Care Unit Pharmacotherapy. 2008;28(1):51-57.