ÇOK İLACA DİRENÇLİ HASTALARA VEREM SAVAŞI DİSPANSERLERİNİN YAKLAŞIMI VE SORUNLAR

1. ÇOK İLACA DİRENÇLİ HASTALARA VEREM SAVAŞI DİSPANSERLERİNİN YAKLAŞIMI VE SORUNLAR Dr. Suha ÖZKAN Ankara Verem Savaşı İl Koordinatörü

2. Eğitim Hastanelerinde İkinci Kuşak İlaçlarla Tedavi Araştırması - 2005 TUTSA 2005 25 %40 24 %35 16 %47 6 %43 14 %78 85 %43 Hasta sayısı Ankara AGHH 63 İstanbul Süreyyapaşa 68 İstanbul Yedikule 34 İstanbul Heybeliada 14 İzmir Suat Seren 18 TOPLAM 197 Kaynak: V.S.Dairesi Başkanlığı

3. Eğitim Hastanelerinde İkinci Kuşak İlaçlarla Tedavi Araştırması - 2005 • 197 hastanın 155’i erkek (%79). • 126’sında başarılı olmamış tedavi var. • 19’u önceki tedaviyi terketmiş. • 172 hastada ÇİD saptanmış. • 63 hasta İstanbul, 11 hasta İzmir, 5 hasta Ankara adresli. (Bursa 10, Adana 8, Mersin 6, Trabzon 6) Kaynak: V.S.Dairesi Başkanlığı

4. Bir ÇİD hastasının tanı ve tedavi süreci TEDAVİ BAŞLAMA KONTROL MUAYENELERİ HASTANE VE VSD’DE TANI TANI ÖNCESİ HASTANE HASTANE DIŞI TAKİP TEDAVİ SONLANDIRMA VSD VSD

5. VSD’lerde ÇİD tanısı ve tanı öncesi • Akciğer tüberkülozunun tanısında; • Mikroskopi • Kültür • İlaç Duyarlılık Testi • Basil Türü Kalite Kontrollü

6. Hangi hastalarda ÇİD ? • Daha önce düzensiz tedavi öyküsünün olması • Tedavide negatifleşmenin sağlanamaması • Kliniğin düzelmemesi • ÇİD hastasıyla temas öyküsünün bulunması • Tedavinin başarısızlığa gitmesi DGT’li

7. VSD’lerin Yükümlülükleri • Bakteriyolojik tanı ve takip • Doğrudan gözetimli tedavi • Tedaviye yeni ilaç eklememek • İyileşme sağlanmıyorsa oyalanmadan, tedavisini de kesmeden ÇİD tedavisi konusunda uzman Eğitim Hastanelerine göndermek • Hastanın öyküsü, tanı ve tedavi bilgilerinin birer kopyasını da ilgili hastaneye göndermek.

8. VSD’lerde ÇİD Tanısı ve Öncesi Sorunlar • Bakteriyolojik inceleme eksikliği • Düzensiz ilaç kullanımı (DGT ?) • Standart dışı tedaviler • Tedavi başarısızlığının anlaşılamaması • İlaç ekleme hataları • ÇİD konusunda deneyimi olmayan doktor ve hastaneler • Ekonomik, sosyal ve idari sorunlar

9. VSD’lerde ÇİD Hastasının Kaydı • ÇİD hastaları da mutlaka VSD’de kaydedilmeli • Tedavi başarısızlığı olmuş hastada önceki kaydı kapatılarak uygun olgu tanımı ile tekrar kaydedilmeli • Hastalık öyküsü, bakteriyolojik sonuçlar ve tedavi bilgileri hasta dosyalarında bulunmalı • Tedavi takip bilgileri düzenli işlenmeli

10. ÇİD Hasta Kaydında Sorunlar • İlaç muafiyet raporu ve reçete yazılması • VSD’lere yetersiz yönlendirme • Yetersiz bilgi içeren taburcu belgeleri • Kayıt dışılık, ulusal sürveyansa girememe • DGT uygulanmaması • Eksik ve hatalı ilaç kullanımı • Takip yetersizliği, yan etkilerin gözlenmemesi

11. VSD’lerde ÇİD Hastası Takibi • ÇİD hastalarına özellikle sağlık personeli gözetiminde günlük DGT uygulanmalı • Bakteriyolojiden mutlaka her kontrolde faydalanılmalı • İlaçların olası yan etkileri bilinmeli ve sorgulanmalı • Hastanenin tedaviyle ilgili talimatlarına uyulmalı, değişiklik yapılmamalı • Hastanın kontrollerine gitmesi sağlanmalı

12. ÇİD Hastası Takibi ve DGT’de Sorunlar • Dönemsel ilaç yetersizlikleri • Tedavi süresinin uzunluğu ve bıkkınlık • Günde 2, 3 uygulama olduğundan DGT’de sıkıntılar • Çalışan ve toplumda bulaşdan korunma • Yan etkilerin yeterince bilinmemesi • Serbest eczanelerden ilaç temini imkanı • Temaslılara yaklaşım ?

13. Sağlık Bakanlığının ÇİD tedavi ilaçları desteği • 2003 yılından bugüne ilaçları temin ediyor. 2008 yılına kadar Ankara VSD, gelen talepler üzerine dağıtımı yapıyordu. • VSD’lerin ilaç talepleri artıyor. • Ancak hastaların önemli bir kısmı hala ilaçlarını reçete ile almakta. • VSD’lerin yazılı talepleri ve hastanelerin ÇİD raporları doğrultusunda 2 veya 3 aylık ilaçlar VSD’lere kargo ile gönderiliyor.

14. İkinci Kuşak İlaç Dağıtımı Kayıtları • 2006 • 615 ilaç talebi • Toplam 212 farklı hasta • 188’i ÇİD/başarısızlık • 31 hastaya 2005 öncesi, • 89 hastaya 2005, • 66 hastaya 2006’da tedavi başlanmış, • 2 hastanın bilinmiyor. • 2007 • 747 ilaç talebi • Toplam 219 farklı hasta • 187’si ÇİD/başarısızlık • 49 hastaya 2006 öncesi, • 68 hastaya 2006, • 68 hastaya 2007’de tedavi başlanmış, • 2 hastanın bilinmiyor. Kaynak: AVSD ilaç talep ve dağıtım kayıtları

15. İkinci Kuşak İlaç Dağıtımı Kayıtları 2006-2007 Yılları Toplamı • İki yılda toplam 272 ÇİD/başarısızlık tedavi hastası var. • 92’sine 2005, 79’una 2006, 68’ine 2007’de tedavi başlanmış. • En çok AGHH’de tedavi başlananların ilaç talebi var (164). Ardından Süreyyapaşa (46), Dr. Suat Seren (27), Yedikule (17), Heybeliada (6) geliyor. • 12 hastanın tedavisine diğer kurumlar başlamış. • Hastaların yaklaşık yarısının ilaçları düzenli olarak talep edilmiş. Kaynak: AVSD ilaç talep ve dağıtım kayıtları

16. Dispanser ve ÇİD Hastaları ÇİD 2. Kuşak ilaçlarla tedavi başlanan ÇİD VSD kayıtlı olanlar Tedavi başarısızlığı VSDB’den ilaç temini

17. TÜRKİYE’DE İKİNCİ KUŞAK İLAÇLARLA TÜBERKÜLOZ TEDAVİSİ ARAŞTIRMASI (TİKİTTA)-2009 • Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı araştırmayı yürütüyor. • Türkiye’nin tamamı araştırma kapsamında. • 2007 ve 2008 yılı hastaları inceleniyor. • ÇİD ve/veya Tedavi Başarısızlığı nedeniyle 2./3. kuşak ilaç kullanım bilgileri kaydediliyor.

18. TÜRKİYE’DE İKİNCİ KUŞAK İLAÇLARLA TÜBERKÜLOZ TEDAVİSİ ARAŞTIRMASI (TİKİTTA)

19. Ankara VSD’leri ÇİD kayıtları 2006-2007-2008 • 2006’da 8, 2007’de 3, 2008’de 13 olmak üzere toplam 24 hasta kaydedilmiş. • Hepsinin tedavisine AGHH’de başlanılmış. • 17’sinde bakteriyolojik ÇİD gösterilmiş. Bunların 10’u önceki tedavilerinde başarısız olmuş. • 4 hasta tedavi başarısızlığı nedeniyle bu tedaviye alınmış. • 2 hastada TB dışı mikobakteri gösterilmiş. • 1 hastada YİD saptanmış.

20. Ankara VSD’leri ÇİD kayıtları 2006-2007-2008 • Hastaların 14’ü erkek, 10’u kadın. • 9’u SSK güvenceli, 6’sı yeşil kartlı, 4 hastanın sağlık güvencesi yok. • 18 hastaya DGT uygulanıyor (16’sı sağlık personeli) • 21 hastanın ilacı bakanlıktan temin ediliyor. • 12 hastanın tedavisi devam ediyor, 6 hastada kür sağlandı, 4 hasta tedaviyi terketti, 1 hastada tedavi başarısız oldu, 1 hasta nakil gitti.

21. Dr. Hamdi ECEVİT’in Anısına ... 1952 – 04.04 2009