Duurzaam inkopen door overheden: Waarom en hoe?

1. Duurzaam inkopen door overheden: Waarom en hoe? Machiel van Dalen, Joyce de Wit Beide Adviseur, SenterNovem In opdracht van

2. Overheidsbeleid, maar een geloofwaardige overheid neemt zelf ook actie Dus: eigen bedrijfsvoering verduurzamen Voorbeeldfunctie Stimuleren duurzame innovaties 40 mld per jaar is enorme marktinvloed Definieer Duurzaamheid Het voorkómen van negatieve effecten Hier en nu en daar en later PPP Waarom duurzaam inkopen?

3. Doelstellingen in 2010 • Rijk: 100% duurzaam inkopen, • Provincies en waterschappen minstens 50% • Gemeenten: 75 % en in 2015 100% Monitoring 2006, 2008, 2010

4. Wie heeft welke rol? • Duurzaam inkopen: gezamenlijk programma van het Rijk, VNG, IPO en UvW. (Nieuwe doelgroepen 2009: onderwijs en zorg) • Alle overheden zijn zelf verantwoordelijk voor het halen van hun doelen • SenterNovem ontwikkelt criteria en ondersteunt overheden bij implementatie • Stakeholders leveren input voor de criteria • MVO-Nederland stimuleert bedrijfsleven (oa via site Duurzame Marktplaats)

5. Wat is een duurzame inkoop? Een inkoop waarbij de milieu- en sociale criteria zijn meegenomen in het offerteverzoek • 80 productgroepen • Criteria in de vorm van eisen en wensen • Adviezen in de vorm van aandachtspunten

6. Audiovisuele middelen Blusmiddelen Catering Drukwerk Dienstauto’s Hardware Reproductieapparatuur Elektriciteit / Gas Schoonmaak Gereedschappen/klein materieel Gladheidbestrijding Grootkeukenapparatuur Kantoor – meubilair Zware motorvoertuigen Mobiele werktuigen Onderhoud transportmiddelen Aangepast vervoer / Leerlingenvervoer / Gehandicaptenvervoer / Openbaar vervoer Sanering / Bodemreiniging, Bouwrijpmaken terrein, Grondwerken Grondverwerving Huishoudelijk afvalbeheer kantoorartikelen Verkeersregelinstallaties Reiniging openbare ruimte Totaal 80 productgroepen; Nu meer dan 50 klaar; te downloaden van www.senternovem.nl/duurzaaminkopen.nl Welke productgroepen zijn intussen gereed?

7. Monitor DI • Voortgang implementatie Duurzaam Inkopen aan Tweede Kamer • Digitale vragenlijst naar meer dan 300 publieke instanties: • Toepassen criteria • Nadruk op kwalitatieve insteek (Veel ruimte om ervaringen met duurzaam inkopen te beschrijven) • Voor bepaling percentage: • Inkoopvolume in Euro’s • Voor productgroepen waar criteria voor waren op het moment van inkoop

8. Criteria (1): vorm • Eisen: de duurzaamheidslat • Kwalificatie van de leverancier (geschiktheidseis) • Minimumeisen in het Programma van Eisen • Wensen: extra punten • Aanvullende wensen aan de leverancier (selectiecriterium) • Aanvullende wensen aan levering: (gunningscriteria) • Aandachtspunten: ter overweging • Wel relevant voor duurzaamheid • Niet binnen scope aanbesteding • Onderbouwing in criteriadocument: voorlichting

9. Criteria (2): voorwaarden De criteria: • Betreffen meest relevante duurzaamheidsaspecten • Zijn toepasbaar voor alle overheden • Juridisch getoetst: proportioneel, transparant, non-discriminatoir en verifieerbaar

10. Criteria (3): sociale criteria Definitie beleidskader sociale criteria: • ILO fundamenteel (o.a. kinderarbeid en mensenrechten) generiek toe te passen • ILO aanvullend en Eerlijke handel indien relevant • Generieke ontwikkeling voor alle prod. groepen

11. Criteria (4): proces • Verkenning • Stakeholdersbijeenkomst • Concept-criteria in openbare consultatie • Beoordeling door programmagroep • Juridische toets • Goedkeuring door stuurgroep • Criteria in criteriadocument op website • Actualisering / herziening na 1-4 jaar

12. Verwijzen naar keurmerken • Juridische knelpunten mogelijk: o.a. discriminerend zijn. Bijvoorbeeld nationale keurmerken (zoals Nordic Swan of Blaue Engel of Milieukeur) • Gekozen voor aanpak waarbij uit één (of verschillende keurmerken) de voor duurzaamheid belangrijkste (gemeenschappelijke) aspecten of elementen zijn benoemd. • Het feitelijke keurmerk kan als bewijsmiddel dienen om aan te tonen dat hij aan de desbetreffende minimumeisen voldoet.

13. Eisen: de duurzaamheidslat Wij eisen dat de opdrachtnemer een managementsysteem voor Interne milieuzorg heeft Wij eisen dat 1 op de 5 medewerkers in een werkploeg vakbekwaam is op het niveau van Hovenier Wij eisen dat bij ontwerp van groenvoorzieningen rekening gehouden wordt met beheerskosten Productgroep: Groenvoorzieningen In opdracht van

14. Wij eisen dat voor  minimaal 75% van de te gebruiken boomkwekerijproducten beperkte hoeveelheden meststoffen en  gewasbeschermingsmiddelen zijn gebruikt in het teeltproces. Wij eisen dat bij werkzaamheden in openbaar groen geen organische of kunstmeststoffen worden toegepast Wij eisen dat bij werkzaamheden in openbaar groen geen gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt, behalve in een zestal uitzonderlijke gevallen Wij eisen dat onderhoud gepleegd wordt op basis van de beeldkwaliteit van de groenvoorziening Vervolg Groenvoorzieningen In opdracht van

15. Wensen: extra punten Wij wensen dat zoveel mogelijk van de te gebruiken boomkwekerijproducten gekweekt zijn met beperkt gebruik van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen Wij wensen zoveel mogelijk bacteriologisch beheer van sportgrasvelden Wij wensen dat zoveel mogelijk  vrijkomende groenrestproducten ter plekke worden hergebruik Wij wensen zoveel mogelijk van de te gebruiken houtige groenproducten inheems soorten zijn. Vervolg Groenvoorzieningen In opdracht van

16. Eisen: duurzaamheidslat Wij eisen dat bij toepassing van bestrijdingsmiddelen op verhardingen gebruik wordt gemaakt van de DOB methodiek. Dit is een beslissingsondersteunend systeem dat het gebruik van chemische middelen als een laatste redmiddel inzet Wij eisen dat bij verwijdering van graffiti vuil water wordt opgevangen Reiniging openbare ruimte In opdracht van

17. Wensen: extra punten Wij wensen dat de opdrachtnemer een managementsysteem voor interne milieuzorg heeft Wij wensen geïntegreerd plaagdiermanagement op basis van een beschreven methodiek Wij wensen dat straatreiniging plaatsvindt op basis van de beeldkwaliteit Vervolg reiniging openbare ruimte In opdracht van

18. Streefdoel duurzame samenleving Ontwikkeling criteria In opdracht van

19. Meer informatie • www.senternovem.nl/duurzaaminkopen oa: • Criteriadocumenten • Praktijkvoorbeelden • Zelfscan • Nieuwsbrief Duurzaam inkopen (aanmelden via site) • Informatiepunt: 030 2393533 / Duurzaaminkopen@senternovem.nl